Ansiklopedi

209
220
466,345
81
105
195,117
Şehir Malatya
644
757
1,692,254
Olympus Mons (Olympus Dağı), Güneş Sistemi'nde bilinen en yüksek volkan ve en yüksek dağdır. Olympus Dağı, Mars gezegeninde yaklaşık olarak 18,4°N 134°W / 18, -134. koordinatlarında yer alır. Dünya'nın en yüksek dağı Everest (8.848 metre) ile karşılaştırılırsa yaklaşık üç kat daha yüksektir. Dağın yüksekliği 21 bin 287 metredir. Merkezi yapı, tabanından ortalama 22,5 kilometre yükselir ve Mars referans seviyesinin 21,2 kilometre üzerindedir. 648 kilometre genişliğindedir ve zirvesinde iç içe geçmiş en az altı kraterin birleşmesinden kaynaklanan yaklaşık 80 × 60 kilometrelik karmaşık bir kalderaya sahiptir Olympus Dağı, görüntü olarak Dünya'da yer alan dağlardan farklıdır. Tepesi eğimli değil tamamen düzdür. Bu görüntü çok hafif...
Satürn Güneş Sistemi'ndeki en etkileyici halka sistemine sahip gezegendir. Satürn'ün halkaları ilk kez 1610'da Galileo Galilei tarafından fark edilmiş; ancak 1655'te Christiaan Huygens tarafından tanımlanmışlardır. Gezegen halkalarının bilinen yapısına uygun olarak, birbirinden bağımsız hareket eden çok sayıda küçük 'toz', 'buz', ve 'kaya' parçacığının Satürn ve uydularının çekim etkileri ile sürekli denetim altında tutulması sayesinde şeklini koruyan dinamik bir sistem oluştururlar. Genel yapı Satürn halkaları, gezegen atmosferinin bulut tabakalarının çok az üzerinden ( yaklaşık 0,1 RS - Satürn yarıçapı) başlayıp, en az 16 uydunun yörüngesini de içine alarak Satürn'ün merkezinden 480.000 km uzaklığa (8 RS) kadar yayılırlar...
İtalya-Avusturya sınırında yer alan Moena, bir İtalyan köyüdür. Alp dağlarının en ücra köşesinde, Avusturya sınırında yer alan köy, günümüzde bir kayak merkezi olarak tanınmaktadır. Onlar, Türkçe bilmeden ve Türkleri görmeden 326 yıl boyunca Türkler gibi yaşadı. İtalya’daki Moena Köyü’nün yerlileri Türklerden daha fazla Türk gibi yaşayan bir topluluk. İtalya’da Manzori Dağları’nın eteğindeki ‘La Turchia’ adıyla da tanınan Moena Köyü’nün sakinleri, Türkçe bilmiyorlar fakat kendilerini Türk olarak tanıtıyorlar. İtalya’nın Tarento Bölgesi’nde bulunan köyün ekonomisi büyük ölçüde turizme dayalı. 2600 kişinin yaşadığı küçük Türk köyü, Türklere olan aşırı hayranlıkları ve Türklerin yaşayış tarzını benimsemeleri yönünden oldukça dikkat...
Güneş'i her gün görmemize rağmen gerçekte ne kadar büyük olduğunu pek az düşünüyor ya da ancak anlıyoruz. Güneş, birçok yönden hala çok gizemli bir yıldız ve üzerinde çok uzun süredir çalışıyoruz. Dünya 4,5 milyar yıldır onun yörüngesinde yükselip batıyor (Yani Güneş batmıyor, biz batıyoruz. İngilizcede "sunrise" yerine Türkçede "gündoğumu" diyoruz). Peki Güneş gerçekten ne kadar büyük? Saf büyüklük değeri Güneş Sistemi'nin merkez yıldızı olmasıyla Güneş'in çapı yaklaşık 1,4 milyon kilometredir. Yani Güneş, Dünya'dan yaklaşık 100 kat daha geniştir. Bu da hacminin 1,4 kentilyon kilometreküp (19 haneli) olduğunu gösteriyor. Ağırlığı ton cinsinden 2'den sonra 27 sıfırlıdır yani kütlesi Dünya'nın 333.000 katı. Öyle ki tüm Güneş Sistemi...
Her yıl 8 Mart'ta kutlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış uluslararası bir gündür. İnsan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılmaktadır. Kadınlar Gününün Tarihçesi 8 Mart 1857 tarihinde ABD'nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 129 kadın işçi can verdi. İşçilerin cenaze törenine 10.000'i aşkın kişi katıldı. 26 - 27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2...
22° hale, Güneş veya Ay etrafında, altıgen buz kristalleri sebebiyle çember şeklinde görünen bir optik fenomendir. Bu optik fenomen Güneş etrafında oluşursa, Güneş halesi, Ay etrafında oluşursa, Ay halesi denir. Ay halesi 22° hale, yoğunlukla kış mevsiminde ortaya çıkmaktadır. Bu etkinin ortaya çıkması için gereken etken gökyüzündeki, bulut tipleridir. Yüksek stratiform bulut türü olan, Sirrüs bulutları hale oluşumu için en temel hava koşulunu sağlamaktadır. Sirrüs bulutlarının yükseltisi sebebi ile sahip olduğu yoğun altıgen prizma buz kristalleri, Ay'ın Güneş'ten yansıttığı ya da doğrudan Güneşin sahip olduğu ışık, yaklaşık 22° de altıgen prizma buz kristalleri içerisinde kırılır. Bu kırılma sonrası Ay'ın ya da Güneşin çevresinde...
Zemin sıvılaşması, genellikle ani ve geçici olan, suya doygun zeminin kaldırma kuvvetinin bir kısmını veya tamamını kaybettiği ve böylece yapıların çökmesine neden olan jeolojik bir sismik olaydır. Sıvılaşma olgusu, küçük (0,05 ile 2 mm arasında) ve tek tip tane boyutuna sahip gevşek jeolojik oluşumlarla ilgilidir. Sıvılaşmaya duyarlı oluşumlar kumlar, siltler ve çamurlardır. Bu olay, yeraltı suyunun varlığında meydana gelir, yüzeye yükselir ve böylece yüzeydeki toprak parçacıklarının kohezyonunu kaybetmesine neden olur. Bu toprak gevşek kaya gibi davranacaktır. Sismik bir sarsıntı sırasında, yayılan sıkıştırma dalgalarının etkisi altında, taneli zeminin boşluklarında bulunan su basıncı artar ve kohezyonunu kaybetmesine neden olur...
Depremler, insanlık tarihinin başlangıcından bu yana büyük yıkımlara neden olan doğal afetlerin başında geliyor. Bu nedenle insanlık bu yıkıcı doğa olayının etkilerini en aza indirmek için çaba harcıyor. Bu hususta modern devirlerde ortaya çıkan en önemli araçlardan biri de sismograflar. Sismograf, sürekli olarak yer hareketlerini ölçerek depremlerin büyüklüğünü, süresini ve merkezini hesaplamak için kullanılıyor. Modern anlamdaki sismografın ise 1880’li yılların sonuna doğru kullanılmaya başladığı biliniyor. Ancak günümüzden yüzlerce yıl önce Anadolu coğrafyasında son derece basit fakat ilginç bir deprem ölçüm cihazı kullanılıyordu: Deprem terazisi. Özellikle Anadolu’nun farklı bölgelerinde inşa edilen bazı camilere yerleştirilen...
Deprem bilimci Prof. Dr. Okan Tüysüz, Türkiye’de deprem tehlikesi olan il ve ilçeleri tek tek açıkladı. Peki sizin ilçeniz fay hattından geçiyor mu? Herkes oturduğu yere baksın… Kahramanmaraş’ta 6 Şubat tarihinde ilki 7,7, ikincisi 7,6 büyüklüğünde iki deprem meydana gelmişti. Merkez üssü Pazarcık ve Elbistan olarak belirlenen depremler Hatay, Gaziantep, Osmaniye, Malatya, Adana, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adıyaman ve Kilis’i de sarstı. AFAD, 12:11 itibariyle yaptığı güncellemede ölü sayısının 31 bin 643’e yükseldiğini açıkladı. Deprem uzmanları bu depremlerin uzun süredir beklendiğini söylerken, beklenen olası depremler için de sık sık uyarı yapıyor. Deprem bilimci Prof. Dr. Okan Tüysüz, "Ülkemizde 500'den fazla, yüzey kırığı...
Deprem ışıkları, renk ve şekilleri değişken olup birçok farklı şekilde görülebilir. Bazen gökkuşağı renklerinde gökyüzüne yayılmış halde, bazen ise toplu kümeler halinde görülmüştür. Ülkemizde ise genelde titreşen beyaz ışıklar şeklinde kayıtlara geçmiştir. Genelde sadece birkaç saniye sürmektedir ve depremden 4 5 saniye önce görülse de, depremden önce veya sonra da görüldüğü olmuştur. Bu ışıklar yüzyıllar öncesine kadar dayanmaktadır. Eski Çin masallarından birinde deprem yaklaştığında gökyüzünde ejderhaya benzeyen bulutların ortaya çıktığı anlatılır. Eski tarih kitaplarında bir roma tarihçisinin büyük bir deprem olmadan önce gökyüzünde alev toplarının görüldüğünü yazmıştır. Deprem zamanı gökyüzünün farklı yerlerinde ve farklı...
Yüksek Frekanslı Etkin Güneşsel Araştırma Programı (High Frequency Active Auroral Research Program) veya kısaca HAARP; Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Alaska Üniversitesi tarafından ortak yürütülen iyonosferin özelliklerini ve davranışlarını araştırmak üzere Alaska'da sürdürülen çalışma. Bu fikir, ilk kez Sırp asıllı ABD'li bilim adamı Nikola Tesla tarafından ortaya atılmıştır. Bu projenin hayata geçirilmemesi için birçok ülkede kampanyalar olmuştur. Çünkü HAARP projesi iklim kontrol ve yapay deprem silahı olarak kullanılabilme iddialarından dolayı çok tartışmalı bir konu halini almıştır. HAARP, Pentagon'un kontrolünde ve ABD ordusunun hizmetinde olan önemli bir projedir. Alaska'daki merkezde şu...
Sismik izolasyon uygulaması; yapı mühendislerince kullanılan geleneksel yaklaşımlara kıyasla, depreme dayanıklı yapıtasarlamak üzere köklü ve radikal bir yaklaşımdır. Geleneksel yöntem olan ankastre temelli yapı tasarımında, yapıya üstün nitelikli bir sismik performans kazandırmak üzere yapı sistemini sağlamlaştırmak; yapının daha rijit olmasına yol açmakta, bu durum yapının ve ona bağlı diğer taşıyıcı elemanların daha fazla kuvvet karşılamasına neden olmaktadır. Sismik izolasyon, yapının depreme dayanma kapasitesini arttırmaktan daha ziyade, yapının depreme karşı tepkisini azaltma esasına dayanan bir tür depreme dayanıklı yapı tasarımı yaklaşımıdır. Bu teknolojinin düzgün ve doğru bir şekilde...
Yeryüzü kıta coğrafyasının bugünkü şeklini almasi için 540 milyon yıl geçtiği düşünülürse, böyle bir cografyanın, yeryüzünde en az dokuz kere değiştiği ve bundan böyle de, en az 9 kere daha şekilden şekile gireceği varsayılabilir. Yerkabuğunu oluşturan okyanus ve kıta parçaları (ki bunlara "levha" diyoruz), bir gölün üzerine serpiştirilmiş sallar gibi birbirlerine çarparlar, birbirlerinin altına girerler veya birbirlerine sürtünüp, sıyırarak hareket ederler. Hareket hızları, yılda 3 cm ila 15 cm arasındadır. Arabistan levhası kuzey-kuzeydoğu doğrultusunda yılda 4,5 cm hızla ilerleyerek, Anadolu levhasını devamlı sıkıştırmaktadır. Türkiye'de meydana gelen depremlerin esas nedeni de, Arabistan levhasının bilinen bu hareketidir...
DEPREM: Deprem, yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yeryüzeyini sarsma olayı. Deprem, insanın hareketsiz kabul ettiği ve güvenle ayağını bastığı toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapıların da hasar görüp, can kaybına uğrayacak şekilde yıkılabileceklerini gösteren bir doğa olayıdır. Depremin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yeryuvarı içinde ne şekilde yayıldıklarını, ölçü aletleri ve yöntemlerini, kayıtların değerlendirilmesini ve deprem ile ilgili diğer konuları inceleyen bilim dalına Sismoloji denir. Depremler şüphesiz doğal afetlerin en ölümcüllerindendir. Depremin oluşturduğu tsunamiler de depremin ölümcülüğünü artıran...
Kaliningrad ya da eski adı ile Königsberg olarak bilinen bölge 1255’e kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Bu bölge, 1945 yılına kadar devamlı Alman devletlerinin egemenliği altında kaldıktan sonra İkinci Dünya Savaşı sonrasında Sovyet Ordusu tarafından işgal edilmiş 1946 yılında adı Kaliningrad olarak değiştirilmiştir. Bölge, coğrafi olarak Litvanya’nın güneyinde, Polonya’nın ise kuzeyinde kalmaktadır. Nüfusunun yüzde 80’i Almandır. 1990 sonrasında SSCB’nin dağılmasına rağmen Kaliningrad özerk (oblast) bir bölge olarak Rusya Federasyonu’na bağlı kalmıştır. Kaliningrad'ın 2020'deki nüfusu 489.359'dur. Kaliningrad, Kaliningrad bölgesinin idari merkezi olan kuzeybatı Rusya'da bir şehirdir. Rusya’nın diğer bölgeleriyle sınırlarının...
Hinkali, çekilmiş ya da ince kıyılmış domuz, sığır veya koyun eti karışımından hazırlanan, Gürcü mutfağına özgü bir tür mantıdır. İnce açılmış hamur üzerine iç malzemesi konduktan sonra, hamur bohça gibi toplanır ve ucu sıkılır. Kaynar suda pişen hinkali, içindeki suyuyla birlikte sıcak olarak, geleneksel tarzda ucundan tutularak elle yenir. Hinkali ilk olarak Gürcistan’ın doğu kesiminde, Hevi, Pşavi, Mtiuleti ve Hevsureti adlı dağlık bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Günümüzde kıymadan hazırlanan iç malzemesi eskiden sadece ince kıyılmış etten hazırlanıyordu. Bu geleneği sürdürenlere günümüzde de rastlanır. Bütün Kafkasya bölgesinde benzer yemekler hazırlanmaktadır. Ancak Hinkali, mantıya benzer biçimde yoğurt veya başka bir sosla...
Galatasaray Lisesi, 1481 yılında Galata Sarayı Enderûn-u Hümayûnu adı ile kurulan Türkiye'nin en eski eğitim kurumlarından biridir. Galatasaray Lisesi Fransızca eğitim vermektedir. 1481 yılında Galata Sarayı Enderûn-u Hümayûnu adı ile kurulmuş, 1 Eylül 1868'de Mekteb-i Sultânî, 1924 yılında Galatasaray Lisesi adını almıştır. Galata Sarayı Ocağı ve Medresesi 1481-1868 II. Bayezıd Dönemi'nin ilk yıllarında kurulan Galata Sarayı Ocağı, Topkapı Sarayı içindeki Enderun öğrencilerinin ilk ve orta öğrenim eğitimlerini aldıkları bir kurumdur. Bilindiği üzere Enderun öğrencileri "acemioğlanlar" adı altında Edirne Saray Okulu, İbrahim Paşa Ocağı, İskender Çelebi Sarayları ve Galata Sarayı Ocağı 'nda eğitilen devşirme öğrenciler arasından...
Kaptan-ı derya Kaptan-ı derya (Osmanlıca: قپودان دریا, Kapudân-ı Deryâ), Osmanlı İmparatorluğu'nda donanma komutanlarına verilen addır. Kuruluş ve tarihsel gelişme 16. yüzyılın ortalarına kadar beylerbeyi rütbesi, o tarihlerden sonra vezir kaptan-ı deryaların (kaptanpaşa da denir) önemi, Osmanlı İmparatorluğu'nun denizaşırı topraklarının genişlemesiyle ve Akdeniz kıyılarındaki fetihler çoğaldıkça arttı. Divan-ı Hümayun'a üye olarak katılır, Osmanlı İmparatorluğu'nun "deniz eyaletleri" diye adlandırılan eyaletlerini (Cezayir, Tunus, Trablusgarp, Akdeniz adaları) doğrudan ya da denizci paşalar aracılığıyla denetimleri altında tutarlardı. Başlangıçta Gelibolu'da daha sonraları İstanbul'da Kasımpaşa'da oturan ve semt ile tersanenin...
Kobra etkisi, bir problemi çözmek için yapılan bir eylemin ya da teşviklerin, problemi daha da kötüleştirmesine denir. Bu terim, genellikle ekonomi ve siyasetteki yanlış kararların nasıl istenmeyen sonuçlara neden olabileceğini göstermek için kullanılır. Kobra etkisi terimi, İngiliz yönetimi altındaki Hindistan'da meydana gelen bir olayı tanımlayan bir anekdottan gelir. İngiliz Hükûmeti, Delhi'deki zehirli kobraların sayısı konusunda endişeliydi. Bu nedenle Hükûmet, her ölü kobra için bir ödül teklif etti. Başlangıçta bu başarılı bir stratejiydi, ödül için çok sayıda yılan öldürüldü. Ancak nihayetinde girişimci insanlar, gelir elde etmek için kobra üretmeye başladı. Hükûmet bu durumun farkına vardıktan sonra ödül programını iptal...
Çingeneler, aslen Kuzey Hindistan kökenli olup günümüzde ağırlıklı olarak Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. Türkçede Roman sözcüğü de sıklıkla Çingene anlamında kullanılır. Hindistan'ın Pencap-Sind (Pakistan, Karaçi) nehir havzası boyunca Pakistan ve Afganistan'ın da içinde bulunduğu bölgelerden M.S. 420 civarında İran ve Anadolu üzerinden dünyaya yayılmış bir Hint-Avrupa halkıdır. Farsça çingāne, Eski Türkçe çıgañ "fakir, yoksul", Türkiye Türkçesi çığan/çığay "fakir, miskin" şeklinde köken bilgisi mevcuttur. Nihai kökeni Türkçe olmakla birlikte günümüzde Farsça biçim benimsenmiştir. Yunanca tsingános, en erken 1378'de kaydedilmiş olup muhtemelen Türkçeden alıntıdır.İngilizcede "çingene" anlamında kullanılan gypsy kelimesinin...
Geri