Ansiklopedi

TCG Anadolu (L-400), ana yapılandırması bakımından Türkiye'nin amfibi hücum gemisi sınıfına giren ilk gemisidir. Gemi ana formasyonu bakımından amfibik harekâtlarda da kullanılabilmektedir. Türk Deniz Kuvvetlerinin sancak gemisi rolündeki geminin yapımı için 2014 yılında ilk çalışmalar yapılmış, 1 Haziran 2015 tarihinde Sedef Tersanesi'ne verilen sipariş sonrasında ise inşa faaliyetleri başlamıştır. Geminin tasarımında İspanyol donanmasına ait Juan Carlos I (L61) gemisinin tasarımı örnek alınmıştır. 4 Mart 2023 tarihinde gemi Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından Türk Deniz Kuvvetleri'ne teslim edilmiştir. Donanmanın yapacağı son kabul testlerinden sonra gemi aktif olarak kullanılmaya başlanacaktır. Türk donanmasının ihtiyaçları...

Binbir Gece Masalları, Orta Çağ'da kaleme alınmış Orta Doğu kökenli edebi eserdir. Şehrazad'ın hükümdar kocasına anlattığı hikâyelerden oluşur. Binbir Gece Masalları, Arap edebiyatı'nın en güzel eserlerindendir. Gerek eskiliği ve gerekse anonim oluşu, bu masalların hızla yayılmasına yol açmıştır. Hatta çok sonraları "Binbir Gündüz Masalları" adında başka bir seri de ortaya çıkmıştır. Hemen hemen tüm dünya dillerine çevrilen masallar arasında "Ali Baba ve Kırk Haramiler" ve "Alaaddin'in Sihirli Lambası" da yer almaktadır. Hikayeye göre; Fars kralı Şah Şehriyar Hindistan ile Çin arasındaki bir adada hüküm sürer (eserin daha sonraki biçimlerinde bunun yerine Şehriyar'ın Hint ve Çin'de egemenlik sürdüğü yazar). Şehriyar karısının...

Marburg virüsü, ilk kez 1967'de Almanya'nın Marburg kentindeki bir laboratuvarda tespit edildi. Aşısı ya da özel bir tedavisi olmayan Marburg virüsünde ölüm oranı ise yüzde 23 ile yüzde 90 arasındadır. Marburg Kanamalı Ateşi hem insan hem degoril, orangutan, şempanze, gibon, maymunlar, lemurlar gibi primatları etkileyen, nadir ama ciddi kanamalı ateşlerdendir. Filovirüs ailesinden bir RNA virüsü olan, genetik olarak benzeri bulunmayan, hayvan kaynaklı Marburg virüsü tarafından meydana getirilir. Filovirüs ailesinin bilinen diğer üyeleri sadece Ebola virüsünün 5 türüdür. Marburg virüsü ilk kez 1967 yılında, Yugoslavya Belgrad (şimdi Sırbistan) ve Almanya Frankfurt ve Marburg şehirlerindeki laboratuvarlarda aynı anda kanamalı ateş...

Sanki Yedim Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alan, Osmanlı döneminden kalma tarihî bir ibadethanedir. Zeyrek mahallesi, Kirbacı Sokağı'nda yer alan caminin yapılış tarihi ve kimin tarafından yaptırıldığı konusunda kesin bir bilgi yoktur. Rivayete göre Keçecizade Hayreddin adında ortahâlli bir esnaf, Osmanlı döneminde padişahların yaptırdığı Selatin camilerini görüp imrenerek, kendisi de bir cami yaptırmayı diler ve bunun için para biriktirmeye başlar. Canı bir şey istediğinde, almayıp; sanki yedim (varsay ki yedim) diyerek parasını ayrı bir yere koyar. 20 yıl boyunca biriktirdiği paralarla küçük de olsa bir cami yaptırır ve caminin adı halk arasında Sanki Yedim Camii olarak anılmaya başlar. Resmî kayıtlarda camiyi yaptıran...

Yılancık hastalığı, daha çok epidermi etkileyen bir bakteriyel enfeksiyondur. Selülit olarak bilinen deri hastalığına benzer. Ancak, selülit derinin daha derin katmanlarında meydana gelir. Yılancık hastalığı, grup A Streptokok bakterinin (strep boğaz ağrısına da sebep olan bakteri) yarattığı bir rahatsızlıktır. Bu enfeksiyon ciltte büyük kırmızı kabarmalar oluşturur. Çoğu durum için en başta yüzü ve bacak bölgesini etkiler. Yılancık Hastalığının Semptomları Ateş. Üşüme. Titreme. Genel rahatsızlık hissi. Kırmızı ve şişkin bir görüntü yaratan kabartı şeklinde cilt problemleri. Bu bölgenin su toplaması da mümkündür. Yılancık hastalığı yüz kısmını etkilediğinde genelde burun ve her iki yanak bölgesinde...

Olympus Mons (Olympus Dağı), Güneş Sistemi'nde bilinen en yüksek volkan ve en yüksek dağdır. Olympus Dağı, Mars gezegeninde yaklaşık olarak 18,4°N 134°W / 18, -134. koordinatlarında yer alır. Dünya'nın en yüksek dağı Everest (8.848 metre) ile karşılaştırılırsa yaklaşık üç kat daha yüksektir. Dağın yüksekliği 21 bin 287 metredir. Merkezi yapı, tabanından ortalama 22,5 kilometre yükselir ve Mars referans seviyesinin 21,2 kilometre üzerindedir. 648 kilometre genişliğindedir ve zirvesinde iç içe geçmiş en az altı kraterin birleşmesinden kaynaklanan yaklaşık 80 × 60 kilometrelik karmaşık bir kalderaya sahiptir Olympus Dağı, görüntü olarak Dünya'da yer alan dağlardan farklıdır. Tepesi eğimli değil tamamen düzdür. Bu görüntü çok hafif...

Satürn Güneş Sistemi'ndeki en etkileyici halka sistemine sahip gezegendir. Satürn'ün halkaları ilk kez 1610'da Galileo Galilei tarafından fark edilmiş; ancak 1655'te Christiaan Huygens tarafından tanımlanmışlardır. Gezegen halkalarının bilinen yapısına uygun olarak, birbirinden bağımsız hareket eden çok sayıda küçük 'toz', 'buz', ve 'kaya' parçacığının Satürn ve uydularının çekim etkileri ile sürekli denetim altında tutulması sayesinde şeklini koruyan dinamik bir sistem oluştururlar. Genel yapı Satürn halkaları, gezegen atmosferinin bulut tabakalarının çok az üzerinden ( yaklaşık 0,1 RS - Satürn yarıçapı) başlayıp, en az 16 uydunun yörüngesini de içine alarak Satürn'ün merkezinden 480.000 km uzaklığa (8 RS) kadar yayılırlar...

İtalya-Avusturya sınırında yer alan Moena, bir İtalyan köyüdür. Alp dağlarının en ücra köşesinde, Avusturya sınırında yer alan köy, günümüzde bir kayak merkezi olarak tanınmaktadır. Onlar, Türkçe bilmeden ve Türkleri görmeden 326 yıl boyunca Türkler gibi yaşadı. İtalya’daki Moena Köyü’nün yerlileri Türklerden daha fazla Türk gibi yaşayan bir topluluk. İtalya’da Manzori Dağları’nın eteğindeki ‘La Turchia’ adıyla da tanınan Moena Köyü’nün sakinleri, Türkçe bilmiyorlar fakat kendilerini Türk olarak tanıtıyorlar. İtalya’nın Tarento Bölgesi’nde bulunan köyün ekonomisi büyük ölçüde turizme dayalı. 2600 kişinin yaşadığı küçük Türk köyü, Türklere olan aşırı hayranlıkları ve Türklerin yaşayış tarzını benimsemeleri yönünden oldukça dikkat...

Güneş'i her gün görmemize rağmen gerçekte ne kadar büyük olduğunu pek az düşünüyor ya da ancak anlıyoruz. Güneş, birçok yönden hala çok gizemli bir yıldız ve üzerinde çok uzun süredir çalışıyoruz. Dünya 4,5 milyar yıldır onun yörüngesinde yükselip batıyor (Yani Güneş batmıyor, biz batıyoruz. İngilizcede "sunrise" yerine Türkçede "gündoğumu" diyoruz). Peki Güneş gerçekten ne kadar büyük? Saf büyüklük değeri Güneş Sistemi'nin merkez yıldızı olmasıyla Güneş'in çapı yaklaşık 1,4 milyon kilometredir. Yani Güneş, Dünya'dan yaklaşık 100 kat daha geniştir. Bu da hacminin 1,4 kentilyon kilometreküp (19 haneli) olduğunu gösteriyor. Ağırlığı ton cinsinden 2'den sonra 27 sıfırlıdır yani kütlesi Dünya'nın 333.000 katı. Öyle ki tüm Güneş Sistemi...

Her yıl 8 Mart'ta kutlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış uluslararası bir gündür. İnsan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılmaktadır. Kadınlar Gününün Tarihçesi 8 Mart 1857 tarihinde ABD'nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 129 kadın işçi can verdi. İşçilerin cenaze törenine 10.000'i aşkın kişi katıldı. 26 - 27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2...

22° hale, Güneş veya Ay etrafında, altıgen buz kristalleri sebebiyle çember şeklinde görünen bir optik fenomendir. Bu optik fenomen Güneş etrafında oluşursa, Güneş halesi, Ay etrafında oluşursa, Ay halesi denir. Ay halesi 22° hale, yoğunlukla kış mevsiminde ortaya çıkmaktadır. Bu etkinin ortaya çıkması için gereken etken gökyüzündeki, bulut tipleridir. Yüksek stratiform bulut türü olan, Sirrüs bulutları hale oluşumu için en temel hava koşulunu sağlamaktadır. Sirrüs bulutlarının yükseltisi sebebi ile sahip olduğu yoğun altıgen prizma buz kristalleri, Ay'ın Güneş'ten yansıttığı ya da doğrudan Güneşin sahip olduğu ışık, yaklaşık 22° de altıgen prizma buz kristalleri içerisinde kırılır. Bu kırılma sonrası Ay'ın ya da Güneşin çevresinde...

Zemin sıvılaşması, genellikle ani ve geçici olan, suya doygun zeminin kaldırma kuvvetinin bir kısmını veya tamamını kaybettiği ve böylece yapıların çökmesine neden olan jeolojik bir sismik olaydır. Sıvılaşma olgusu, küçük (0,05 ile 2 mm arasında) ve tek tip tane boyutuna sahip gevşek jeolojik oluşumlarla ilgilidir. Sıvılaşmaya duyarlı oluşumlar kumlar, siltler ve çamurlardır. Bu olay, yeraltı suyunun varlığında meydana gelir, yüzeye yükselir ve böylece yüzeydeki toprak parçacıklarının kohezyonunu kaybetmesine neden olur. Bu toprak gevşek kaya gibi davranacaktır. Sismik bir sarsıntı sırasında, yayılan sıkıştırma dalgalarının etkisi altında, taneli zeminin boşluklarında bulunan su basıncı artar ve kohezyonunu kaybetmesine neden olur...

Depremler, insanlık tarihinin başlangıcından bu yana büyük yıkımlara neden olan doğal afetlerin başında geliyor. Bu nedenle insanlık bu yıkıcı doğa olayının etkilerini en aza indirmek için çaba harcıyor. Bu hususta modern devirlerde ortaya çıkan en önemli araçlardan biri de sismograflar. Sismograf, sürekli olarak yer hareketlerini ölçerek depremlerin büyüklüğünü, süresini ve merkezini hesaplamak için kullanılıyor. Modern anlamdaki sismografın ise 1880’li yılların sonuna doğru kullanılmaya başladığı biliniyor. Ancak günümüzden yüzlerce yıl önce Anadolu coğrafyasında son derece basit fakat ilginç bir deprem ölçüm cihazı kullanılıyordu: Deprem terazisi. Özellikle Anadolu’nun farklı bölgelerinde inşa edilen bazı camilere yerleştirilen...

Deprem bilimci Prof. Dr. Okan Tüysüz, Türkiye’de deprem tehlikesi olan il ve ilçeleri tek tek açıkladı. Peki sizin ilçeniz fay hattından geçiyor mu? Herkes oturduğu yere baksın… Kahramanmaraş’ta 6 Şubat tarihinde ilki 7,7, ikincisi 7,6 büyüklüğünde iki deprem meydana gelmişti. Merkez üssü Pazarcık ve Elbistan olarak belirlenen depremler Hatay, Gaziantep, Osmaniye, Malatya, Adana, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adıyaman ve Kilis’i de sarstı. AFAD, 12:11 itibariyle yaptığı güncellemede ölü sayısının 31 bin 643’e yükseldiğini açıkladı. Deprem uzmanları bu depremlerin uzun süredir beklendiğini söylerken, beklenen olası depremler için de sık sık uyarı yapıyor. Deprem bilimci Prof. Dr. Okan Tüysüz, "Ülkemizde 500'den fazla, yüzey kırığı...

Deprem ışıkları, renk ve şekilleri değişken olup birçok farklı şekilde görülebilir. Bazen gökkuşağı renklerinde gökyüzüne yayılmış halde, bazen ise toplu kümeler halinde görülmüştür. Ülkemizde ise genelde titreşen beyaz ışıklar şeklinde kayıtlara geçmiştir. Genelde sadece birkaç saniye sürmektedir ve depremden 4 5 saniye önce görülse de, depremden önce veya sonra da görüldüğü olmuştur. Bu ışıklar yüzyıllar öncesine kadar dayanmaktadır. Eski Çin masallarından birinde deprem yaklaştığında gökyüzünde ejderhaya benzeyen bulutların ortaya çıktığı anlatılır. Eski tarih kitaplarında bir roma tarihçisinin büyük bir deprem olmadan önce gökyüzünde alev toplarının görüldüğünü yazmıştır. Deprem zamanı gökyüzünün farklı yerlerinde ve farklı...

Yüksek Frekanslı Etkin Güneşsel Araştırma Programı (High Frequency Active Auroral Research Program) veya kısaca HAARP; Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Alaska Üniversitesi tarafından ortak yürütülen iyonosferin özelliklerini ve davranışlarını araştırmak üzere Alaska'da sürdürülen çalışma. Bu fikir, ilk kez Sırp asıllı ABD'li bilim adamı Nikola Tesla tarafından ortaya atılmıştır. Bu projenin hayata geçirilmemesi için birçok ülkede kampanyalar olmuştur. Çünkü HAARP projesi iklim kontrol ve yapay deprem silahı olarak kullanılabilme iddialarından dolayı çok tartışmalı bir konu halini almıştır. HAARP, Pentagon'un kontrolünde ve ABD ordusunun hizmetinde olan önemli bir projedir. Alaska'daki merkezde şu...

Sismik izolasyon uygulaması; yapı mühendislerince kullanılan geleneksel yaklaşımlara kıyasla, depreme dayanıklı yapıtasarlamak üzere köklü ve radikal bir yaklaşımdır. Geleneksel yöntem olan ankastre temelli yapı tasarımında, yapıya üstün nitelikli bir sismik performans kazandırmak üzere yapı sistemini sağlamlaştırmak; yapının daha rijit olmasına yol açmakta, bu durum yapının ve ona bağlı diğer taşıyıcı elemanların daha fazla kuvvet karşılamasına neden olmaktadır. Sismik izolasyon, yapının depreme dayanma kapasitesini arttırmaktan daha ziyade, yapının depreme karşı tepkisini azaltma esasına dayanan bir tür depreme dayanıklı yapı tasarımı yaklaşımıdır. Bu teknolojinin düzgün ve doğru bir şekilde...

Yeryüzü kıta coğrafyasının bugünkü şeklini almasi için 540 milyon yıl geçtiği düşünülürse, böyle bir cografyanın, yeryüzünde en az dokuz kere değiştiği ve bundan böyle de, en az 9 kere daha şekilden şekile gireceği varsayılabilir. Yerkabuğunu oluşturan okyanus ve kıta parçaları (ki bunlara "levha" diyoruz), bir gölün üzerine serpiştirilmiş sallar gibi birbirlerine çarparlar, birbirlerinin altına girerler veya birbirlerine sürtünüp, sıyırarak hareket ederler. Hareket hızları, yılda 3 cm ila 15 cm arasındadır. Arabistan levhası kuzey-kuzeydoğu doğrultusunda yılda 4,5 cm hızla ilerleyerek, Anadolu levhasını devamlı sıkıştırmaktadır. Türkiye'de meydana gelen depremlerin esas nedeni de, Arabistan levhasının bilinen bu hareketidir...

DEPREM: Deprem, yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yeryüzeyini sarsma olayı. Deprem, insanın hareketsiz kabul ettiği ve güvenle ayağını bastığı toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapıların da hasar görüp, can kaybına uğrayacak şekilde yıkılabileceklerini gösteren bir doğa olayıdır. Depremin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yeryuvarı içinde ne şekilde yayıldıklarını, ölçü aletleri ve yöntemlerini, kayıtların değerlendirilmesini ve deprem ile ilgili diğer konuları inceleyen bilim dalına Sismoloji denir. Depremler şüphesiz doğal afetlerin en ölümcüllerindendir. Depremin oluşturduğu tsunamiler de depremin ölümcülüğünü artıran...

Kaliningrad ya da eski adı ile Königsberg olarak bilinen bölge 1255’e kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Bu bölge, 1945 yılına kadar devamlı Alman devletlerinin egemenliği altında kaldıktan sonra İkinci Dünya Savaşı sonrasında Sovyet Ordusu tarafından işgal edilmiş 1946 yılında adı Kaliningrad olarak değiştirilmiştir. Bölge, coğrafi olarak Litvanya’nın güneyinde, Polonya’nın ise kuzeyinde kalmaktadır. Nüfusunun yüzde 80’i Almandır. 1990 sonrasında SSCB’nin dağılmasına rağmen Kaliningrad özerk (oblast) bir bölge olarak Rusya Federasyonu’na bağlı kalmıştır. Kaliningrad'ın 2020'deki nüfusu 489.359'dur. Kaliningrad, Kaliningrad bölgesinin idari merkezi olan kuzeybatı Rusya'da bir şehirdir. Rusya’nın diğer bölgeleriyle sınırlarının...