Ansiklopedi

Hinkali, çekilmiş ya da ince kıyılmış domuz, sığır veya koyun eti karışımından hazırlanan, Gürcü mutfağına özgü bir tür mantıdır. İnce açılmış hamur üzerine iç malzemesi konduktan sonra, hamur bohça gibi toplanır ve ucu sıkılır. Kaynar suda pişen hinkali, içindeki suyuyla birlikte sıcak olarak, geleneksel tarzda ucundan tutularak elle yenir. Hinkali ilk olarak Gürcistan’ın doğu kesiminde, Hevi, Pşavi, Mtiuleti ve Hevsureti adlı dağlık bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Günümüzde kıymadan hazırlanan iç malzemesi eskiden sadece ince kıyılmış etten hazırlanıyordu. Bu geleneği sürdürenlere günümüzde de rastlanır. Bütün Kafkasya bölgesinde benzer yemekler hazırlanmaktadır. Ancak Hinkali, mantıya benzer biçimde yoğurt veya başka bir sosla...

Galatasaray Lisesi, 1481 yılında Galata Sarayı Enderûn-u Hümayûnu adı ile kurulan Türkiye'nin en eski eğitim kurumlarından biridir. Galatasaray Lisesi Fransızca eğitim vermektedir. 1481 yılında Galata Sarayı Enderûn-u Hümayûnu adı ile kurulmuş, 1 Eylül 1868'de Mekteb-i Sultânî, 1924 yılında Galatasaray Lisesi adını almıştır. Galata Sarayı Ocağı ve Medresesi 1481-1868 II. Bayezıd Dönemi'nin ilk yıllarında kurulan Galata Sarayı Ocağı, Topkapı Sarayı içindeki Enderun öğrencilerinin ilk ve orta öğrenim eğitimlerini aldıkları bir kurumdur. Bilindiği üzere Enderun öğrencileri "acemioğlanlar" adı altında Edirne Saray Okulu, İbrahim Paşa Ocağı, İskender Çelebi Sarayları ve Galata Sarayı Ocağı 'nda eğitilen devşirme öğrenciler arasından...

Kaptan-ı derya Kaptan-ı derya (Osmanlıca: قپودان دریا, Kapudân-ı Deryâ), Osmanlı İmparatorluğu'nda donanma komutanlarına verilen addır. Kuruluş ve tarihsel gelişme 16. yüzyılın ortalarına kadar beylerbeyi rütbesi, o tarihlerden sonra vezir kaptan-ı deryaların (kaptanpaşa da denir) önemi, Osmanlı İmparatorluğu'nun denizaşırı topraklarının genişlemesiyle ve Akdeniz kıyılarındaki fetihler çoğaldıkça arttı. Divan-ı Hümayun'a üye olarak katılır, Osmanlı İmparatorluğu'nun "deniz eyaletleri" diye adlandırılan eyaletlerini (Cezayir, Tunus, Trablusgarp, Akdeniz adaları) doğrudan ya da denizci paşalar aracılığıyla denetimleri altında tutarlardı. Başlangıçta Gelibolu'da daha sonraları İstanbul'da Kasımpaşa'da oturan ve semt ile tersanenin...

Kobra etkisi, bir problemi çözmek için yapılan bir eylemin ya da teşviklerin, problemi daha da kötüleştirmesine denir. Bu terim, genellikle ekonomi ve siyasetteki yanlış kararların nasıl istenmeyen sonuçlara neden olabileceğini göstermek için kullanılır. Kobra etkisi terimi, İngiliz yönetimi altındaki Hindistan'da meydana gelen bir olayı tanımlayan bir anekdottan gelir. İngiliz Hükûmeti, Delhi'deki zehirli kobraların sayısı konusunda endişeliydi. Bu nedenle Hükûmet, her ölü kobra için bir ödül teklif etti. Başlangıçta bu başarılı bir stratejiydi, ödül için çok sayıda yılan öldürüldü. Ancak nihayetinde girişimci insanlar, gelir elde etmek için kobra üretmeye başladı. Hükûmet bu durumun farkına vardıktan sonra ödül programını iptal...

Çingeneler, aslen Kuzey Hindistan kökenli olup günümüzde ağırlıklı olarak Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. Türkçede Roman sözcüğü de sıklıkla Çingene anlamında kullanılır. Hindistan'ın Pencap-Sind (Pakistan, Karaçi) nehir havzası boyunca Pakistan ve Afganistan'ın da içinde bulunduğu bölgelerden M.S. 420 civarında İran ve Anadolu üzerinden dünyaya yayılmış bir Hint-Avrupa halkıdır. Farsça çingāne, Eski Türkçe çıgañ "fakir, yoksul", Türkiye Türkçesi çığan/çığay "fakir, miskin" şeklinde köken bilgisi mevcuttur. Nihai kökeni Türkçe olmakla birlikte günümüzde Farsça biçim benimsenmiştir. Yunanca tsingános, en erken 1378'de kaydedilmiş olup muhtemelen Türkçeden alıntıdır.İngilizcede "çingene" anlamında kullanılan gypsy kelimesinin...

Üç Kız Kardeş ekim tekniği, birbirini tamamlayıcı mahsullerin (mısır, fasulye ve kabak) karma tarım tekniğidir. Kuzey ve Orta Amerika'daki çeşitli yerli topluluklar tarafından geleneksel olarak yetiştirilen üç ana mahsulü temsil eder: kabak, mısır ve tırmanma fasulyesi. Her mahsul, diğer ikisinin komşuluğundan yararlanır: Mısır sapları, kazık oluşturma ihtiyacını ortadan kaldırarak, tırmanan fasulye için bir destek görevi görür. Fasulye, kök yumruları sayesinde toprağı azotla zenginleştirerek diğer iki mahsulün büyümesini destekler. Kabak, büyük yapraklarını yere sererek güneş ışınlarını yakalayarak üçlü bir etkiye sahiptir: Yabani otların büyümesini engeller. Bir tür canlı malç oluşturarak, topraktaki nemi tutan bir mikro...

Son Doong, Vietnam'da Dong Hoi'nin 50 km, Dong Hoi Havalimanı'nın 44 km kuzeyinde ve başkent Hanoi'nin 450 km güneyinde bulunan Quang Binh'deki millî parkın sınırları içerisinde yer alan dev bir mağaradır. Büyüklüğü ve yüksekliği lazer ölçme cihazlarıyla yapılan Vietnam'ın balta girmemiş ormanlarında bulunan Hang Son Doong isimli bu mağara, ilk defa 1991 yılında Vietnamlı bir yerli olan Ho Khanh tarafından keşfedilmiştir. Gürültü ve rüzgâr uğultusu yüzünden yerlilerin girmeye cesaret edemediği bu mağara, 7,2 kilometre uzunluğundadır. 2009 yılında yapılan bir incelemeden sonra bu yerin dünyanın en büyük mağarası olduğu açıklandı. Hatta öylesine büyük ki kendine ait bir yağmur ormanı, büyük bir nehri ve küçük dağları var. Kendine...

Sefarad Sefarad, İbrani dilinde İspanya anlamına gelmektedir. İspanya dışında Portekiz, İtalya, Kuzey Afrika, İstanbul, Anadolu, Ege Adaları ve Bizans İmparatorluğu'ndan kalan Musevilerin de hepsi bu adla anılır. 16.yüzyılda bütün bu gruplar, Judeo-Espegnol veya "Ladino" denen ve İspanya'nın Kastilya lehçesine ilave edilmiş; Türkçe, İbranice hatta Rumcadan gelen kelimeler ve deyimler ile bezeli bir dil konuşuyorlardı. Bu dil bugünlerde unutulmaya başlanmıştır.1492'de İspanya'dan kovulan Museviler, İspanya kökenli oldukları için kendilerine "Sefarad" adını koymuşlardır. Genişletilmiş anlamda ise bugün, Sefarad, Aşkenaz olmayan tüm Yahudilere verilen addır. Bugün Türkiye'de yaşayan 25.000 Yahudi'nin yaklaşık %96'sını oluşturan...

Dünya, insanlara yaşam kaynağı olmanın yanı sıra doğal güzellikleriyle de ön plana çıkan bir gezegen. Birçok farklı oluşum ile süslenmiş bu gezegen; insanlar için her zaman keşfedilecek yeni bir hayat. Ovalardan okyanuslara, üzerinde yaşayan canlılardan yeraltı kaynaklarına kadar her bir zerresi hala keşfediliyor, hala öğrenilmeye çalışılıyor. Gezegenimizin insanı büyüleyen ihtişamlı yapılarından biri de dağları... Kimi yüksekliğiyle kimi şekliyle kimi de oluşum biçimiyle kendine hayran bırakıyor. İşte dünyanın en güzel 10 dağı... Fuji Dağı Fuji Dağı, Honshu adasında bulunan, 3.766 m (12.385 ft) yüksekliğiyle Japonya’daki en yüksek dağdır. Asya adalarında bulunan ikinci en yüksek yanardağdır (Sumatra adasında bulunan Kerici Dağı'ndan...

Film veya televizyon kameralarını önceden belirlenmiş bir alanda yatay ve dikey olarak hareket etmesini sağlayan bir kamera sistemidir. Genellikle bir futbol maçında veya tenis kortu gibi alanlarda kullanılır. Spidercam, çekim yapılacak alanın dört bir köşesine bağlanmış, her biri Kevlar kablo ile cayro dengeli kamera taşıyıcısına bağlanmış motorlu vinçler yardımıyla kontrol edilir. Spidercam, özel bir ekip ve yazılım ile kontrol edilir. Spidercam'e verilen komutlar fiber optik kablolar üzerinden aktarılır. Ayrıca Kevlar kablolarının ikisinde kamera'yı, remote head'ı ve kameranın sinyallerini kontrol masasına gönderen fiber optik kablo vardır. Kamerayı üzerinde bulunduran Remote head, sağa-sola yukarı-aşağı hareketleri sağlar ve...

Sekreter kuşu Familyası: Yılanakbabasıgiller (Serpentariidae). Yaşadığı yerler: Afrika'nın alçak otlarla kaplı alanlarında. Özellikleri: Uzun bacaklı, usta yılan avcısı bir kuş. Çoğunlukla yerde gezer. Yılanları ayak darbeleriyle öldürerek yer. Çeşitleri: Tek türdür. Yılanakbabasıgiller familyasından, Afrika'da Büyük Sahra'nın güneyindeki topraklarda yaşayan, gündüz yırtıcılarından, uzun bacaklı bir kuş. Yüksekliği 120 cm'ye ulaşır. Uzunluğu 125 cm kadardır. Gövdesinin çoğu külrengindedir. Kanat uçları ve bacakların tüylü kısmı siyah renklidir. Kuyruğunun uzun orta tüyleri beyaz olup, uçları siyahla biter. Başının arkasından siyah uçlu tüyler çıkar. Tepesindeki bu tüyler, katiplerin kulak arkalarına sıkıştırdıkları tüy...

Unutulmayan bilgiler penceresinden Dünya Kupası tarihi... İşte birbirinden efsane isimlere rastlayacağınız 1930 yılında başlayan müthiş Dünya Kupası tarihçesi... 1930 URUGUAY Uruguay Milli Takımı'nın 1924 ve 1928 yıllarında Olimpiyat Oyunları'nı kazandığı takımda yer alan Pedro Cea takımının ilk Dünya Kupası'nı kazandığı takımda da yer alarak tarihe geçmeyi başardı.'Olimpik Eşitleyici' lakabıyla tanınan Pedro Cea, Uruguay'ın bu üç turnuvada da geriye düştüğü dakikalarda her seferinde skora dengeyi getiren golü kaydederek, başarılarda büyük pay sahibi oldu. Uruguay'ın 1930 Dünya Kupası yarı finalinde Yugoslavya'yı 6-1 yendiği maçta 3 gol birden atarak hat-trick yapan Cea, Arjantin ile oynanan final maçında da takımı gerideyken...

Samanyolu ya da Kehkeşan, içinde Güneş Sistemi'nin de bulunduğu gök ada. Yerel Küme'nin bir parçası olan çubuklu sarmal türde bir gök adadır. Gözlemlenebilir Evren'deki milyarlarca gök adadan sadece bir tanesidir. 23 Ekim 2015 Cuma günü Ruhr-Universität Bochum üyesi Alman astronomlar tarafından 46 milyar piksellik "855.000X54.000" çözünürlükte Samanyolu galaksisi haritası yayınlanmıştır. Tarihçe Etimoloji : Galaksi adının kökeni, eski Yunancada bizim galaksimizi belirtmek üzere kullanılan “sütlü, süt gibi, sütsü” anlamlarına gelen galaxias (Modern Yunanca: γαλαξίας) sözcüğü ya da "süt dairesi" anlamındaki kyklos galaktikos (Modern Yunanca: κύκλος γαλακτίκος) terimidir. Bu terim ve dolayısıyla Batı kültüründe Samanyolu için kullanılan...

İmralı adası, Marmara Denizi'nde bir adadır. Antik çağda ada Yunanca Bésbikos, Bizans döneminde Kalolimnos olarak adlandırılmıştır. Orhan Bey'in komutanlarından ve ilk Osmanlı amirallerinden biri olan Emir Ali'nin 1308'de Bizanslılardan aldığı adanın Kalolimnos olan adı Emir Ali olarak değiştirildikten sonra, zamanla İmralı'ya dönüştü. Armutlu Yarımadasının batı ucundaki Bozburun'a yaklaşık 10,8 deniz mili (20 km), Bursa, Karacebey kıyısındaki Susurluk Çayı ağzına 6,5 deniz mili (12 km) uzaklıktadır. Bursa ili sınırları içinde kalır, günümüzde üzerinde yerleşim birimi bulunmaz. Yüzölçümü bakımından Marmara, Paşalimanı ve Avşa'dan sonra Marmara Denizi'ndeki dördüncü büyük adadır. Yüzölçümü 9,99 km2 kıyılarının uzunluğu ise 19,4...

Türkiye bulunduğu coğrafi konum ve toprak yapısı ile birçok doğal oluşumlu mağaraya sahiptir. Sahip olduğu bu mağara tiplerinden biri de karstik oluşumlu damlataş mağaralarıdır. Toroslarda, Orta Anadolu'da, Güneydoğu Anadolu'da, Trakya ve kuzeybatı Anadolu'da arazi yapısının da etkisiyle binlerce mağara oluşumlarına rastlanmaktadır. Bu mağaralardan bir kısmı günümüzde gezilebilirken bir kısmı da halen kapalıdır. Türkiye'de gezilebilen, görülmeye değer, hatta dünya literatürüne geçmiş en güzel mağaralardan bazıları... 1 - Astım Mağarası / Mersin Akdeniz'in incisi Mersin'inin Silifke ilçesi sınırları içerisinde yer alan karstik oluşum bu mağara oldukça ünlüdür. Cennet - Cehennem çöküğünün yaklaşık 300 metre ilerisinde yer alan bu...

Gagavuzlar bugünkü Moldova Cumhuriyeti’nde, başta Gagauzeli Özerk Devleti olmak üzere kuzeydoğu Bulgaristan, Ukrayna, Romanya ve Yunanistan'da yaşayan, çoğunluğu Ortodoks-Hıristiyan olan bir Türk topluluğudur. Ayrıca Trakya'nın yerli halkı olan Müslüman Gacallar'ın da Gagavuzlar'dan geldiğine inanılmaktadır. Gagavuzların çoğunluğu Ortodoks mezhebine bağlıdır. Ancak Ortodoks olmayan bir kısım Gagavuz da vardır. Ortodoks olmayan Gagavuzlar, Katolik ve Subbotnik, Evanjelistlerden oluşmaktadır. Ortodokslar komünizm sonrası, diğer eski Sovyet halklarında olduğu gibi, inançlarını daha rahat uygulayabilir hale gelmişlerdir. Gagavuz adı ilk defa 1817 tarihli Rus nüfus sayımındaki belgelerde geçmektedir. Türkiye'de ve dünyada daha çok Gagauz...

Anadolu, bu topraklara yüzyıllardır hakim olan uygarlıkların etkisiyle farklı dillere, dinlere ve kültürlere ev sahip yapmıştır. Son olarak Osmanlıyla birlikte onlarca farklı kültürden insanın bir arada yaşaması ve etkileşim kurması bu topraklardaki kültürel zenginlik, binlerce yılın izini taşıyan el sanatlarının ve mesleklerin oluşmasına yol açmıştır. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle sanayileşmenin artması, nüfusun artması, insanların değişen ihtiyaçları ve talepleri, büyük beceri gerektiren ve her biri sanat eseri olan ürünlere olan ilginin azalmasına neden oldu. Azalan bu ilgiyle de her biri bin bir zahmetle yapılan ürünlere ait meslekler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Ustalar gençlere el vermezse, el sanatları...

Rum ateşi (Bizans ateşi, Roma ateşi, Grejuva ateşi, Yunan ateşi, Vahşi ateş, Sıvı ateş), kızgın kömür, kükürt ve zift karışımından oluşan ve Peloponez Savaşı sırasında kullanılan bir karışımdır. Daha sonra MS 660'larda zift, reçine, kükürt, nafta, kireç ve güherçile ile yunan ateşi zenginleştirilmiştir. Su eklendikçe alevi artar. MS 7. yüzyıldaki geliştirip etkisini arttırma işi Suriyeli bir göçmen olan Kallinikos tarafından geliştirilmiştir. Ayrıca İstanbul' un fethinde Eflak - Boğdan prensi 3. Vilad Tepeş tarafından Osmanlı'ya karşı kullanılmıştır. Grejuva adıyla da sıkça anılan Rum Ateşinin ilk defa M.Ö. 490'larda başlayan kanlı Pers-Yunan savaşlarında kullanıldığı tahmin edilmektedir. Yunanlılar denizcilikte çok ileri...

Venüs (Zühre, Çolpan, Çoban Yıldızı, Akşam Yıldızı, Sabah Yıldızı veya Tan Yıldızı) Güneş Sistemi'nde, Güneş'e uzaklık bakımından ikinci sıradaki, sıcaklık bakımından da birinci sıradaki gezegendir. Güneşe uzaklık bakımından ikinci sırada olmasına rağmen en sıcak gezegen olmasının nedeni de atmosferinin gelen güneş ışınlarının dışarı çıkmasına izin vermemesidir. Venüs, adını Eski Roma tanrıçası Venüs (Eski Yunan Mitolojisi'nde Afrodit)'ten almıştır. Venüs'ün astronomik sembolü ise kadınlık sembolü ile aynıdır. Kendi ekseni etrafında, Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerin aksi istikametinde döner. Güneş etrafındaki dönüşünü 224.7 Dünya gününde tamamlar. Büyüklüğü açısından Dünya ile benzerlik gösterdiğinden Dünya ile kardeş...

Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Küçük olayların büyük etkilere neden olabileceğini ifade eden bir kavramdır. Başlangıçta hava durumu tahminleri için kullanılan bu teori, daha sonra bilimin içinde ve dışında kullanılan bir metafor haline geldi. Bazen Kaos teorisi veya onun bir bölümü olarak görülen kelebek etkisine göre, bir deterministik doğrusal olmayan sistemdeki küçük bir değişim sonraki aşamada büyük farklılıklara neden olabilir. Tarihi 1961 yılında ABD'li matematikçi ve meteorolog Edward N. Lorenz (23 Mayıs 1917-22 Nisan 2008), bilgisayarıyla hava durumuyla ilgili hesaplar yaparken kelebek etkisini buldu. İlk hesaplamasında...