Ansiklopedi

Levant (Arapça: el-Maşrık), Akdeniz'in doğu sahillerinde bulunan geniş bir araziyi tanımlamak için kullanılan, sınırları kesin olmayan, coğrafî, tarihî ve kültürel bir adlandırmadır. Genel olarak tarih süreci içerisinde Toros Dağları'nın güneyinde, Orta Doğu'da geniş bir alanı belirtmektedir. Batısında Akdeniz, güneyinde Arabistan Çölü ve doğusunda Mezopotamya ile sınırlanmıştır. Levant Kafkasya Dağları'nı, Arap Yarımadası'nın belirli bir parçasını ve -her ne kadar kimi kaynaklarda Kilikya dahil edilse de- Anadolu'yu içermez. Sina Yarımadası, Levant ile Mısır arasında bir kara köprüsü oluşturduğundan dışarıda tutulabilir. Zamanla Levant insanı ve kültürü Sina ve Nil Nehri arasındaki bölgeye egemen olmuş olsa da, bu bölge coğrafi...

Kuantum mekaniği veya Kuantum fiziği atom altı parçacıkları (proton, elektron, kuarklar ve nötron) inceleyen bilim dalıdır. Kelime anlamı itibari ile "ne kadar, ne büyüklükte" gibi manalara sahip olan ve fiziğin ulaşabilmiş olduğu en son nokta şeklinde bilinen bilim dalına Kuantum fiziği ismi verilmektedir. Kuantum fiziği ya da diğer adı ile Kuantum Mekaniği evrenin işleyişini oldukça yakından inceleyen bir bilim dalıdır. Evreni çok daha iyi bir biçimde anlayabilmek amacı ile atom içerisinde yer alan Proton, elektron, kuarklar ve nötron kuantum fiziğinin kapsama alanına girmektedir. Kuantum Nedir, Ne İşe Yarar? Kuantum evreni en iyi biçimde açıklayan bilim dalı şeklinde tabir edilmektedir. Geleneksel nitelikteki fizik kuralları her ne...

1954'ten günümüze kadar Türkiye sınırları içerisinde ve yurtdışında yaşanmış sivil ve askeri uçak, helikopter kazalarının kronolojisi... Türkiye'deki Uçak Kazaları Adana'da THY'ye ait ARK adlı uçak düştü; Adana'dan Ankara'ya gitmek için saat 13.40'da havalanan ARK uçağı kalkıştan 10 dakika sonra Toros eteklerinde Kurttepe mevkinde havada infilak etti. Uçağın parçaları 15 kilometrelik bir alana yayıldı. Kazada 25 kişi öldü.İsveç'in başkenti Stockholm'den Ankara'ya gelen İskandinav Havayolları'na (SAS) ait yolcu uçağı Esenboğa Havaalanı yakınlarında düştü; 42 kişi öldü. THY'nin Adana-Ankara seferini yapan Fokker F27 tipi Tay adlı uçağı, Etimesgut Havaalanı yakınlarında Karanlıktepe'ye çarparak düştü, 28 kişi öldü.THY'ye ait...

Marshall Planı II. Dünya Savaşı sonrasında 1947 yılında önerilen ve 1948-1951 yılları arasında yürürlüğe konan ABD kaynaklı bir ekonomik yardım paketidir. 16 ülke, bu plan uyarınca ABD'den ekonomik kalkınma yardımı almıştır. ABD Kongresi Marshal Planını 11 Eylül 1947 de onaylamıştır. II. Dünya Savaşı sonrasında Truman Doktrini, esas itibariyle Sovyetler Birliği'nin doğrudan doğruya baskısı ve tehdidi altında olduğu vurgulanmış ve buna istinaden sadece Yunanistan ve Türkiye'ye askeri yardım öngörmüştür. Fakat bu sırada Avrupa'nın durumu iktisaden son derece kötüdür. Altı yıllık savaş, bütün ülkelerin ekonomik kaynaklarını tüketmiştir. Savaş, bütün ülkelerde ağır tahribat yapmıştır. Sovyetler Birliğinin, bu durumu fırsat bilerek...

Şerbet Nedir? Şerbet, şarap ve şurup, aynı kelime kökünden gelmektedir ve Türkçeye Arapça “şerben” (içmek) kelimesinden geçmiştir. Şerbetin Batı’ya yayılışı ise, büyük oranda Osmanlı İmparatorluğu zamanında gerçekleşmiştir. Bu nedenle Batı dünyasında, Osmanlıların kullandığı şerbet kelimesinden türeyen isimlerle anılmış olup, 16. yüzyılda İtalyancaya “sorbetto” şeklinde geçmiştir. İtalyanların “sorbetto”su Fransızca “sorbet” ve İspanyolca “sorbete” kelimelerini türetmiştir. Almanlar tıpkı Fransızlar gibi “sorbet”, Sırp ve Hırvatlar “šérbe”, Portekizliler de “sorvete” demişlerdir. Diğer Avrupa ülkelerinde de benzer isimlerle anılan şerbetin Avrupa’da yayılışının oldukça hızlı olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle 16. yüzyılda Orta Doğu ve...

Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en küçük ve Güneş'e en yakın gezegendir. Yaklaşık 88 Dünya gününe eşit yörünge süresi ile Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlerden daha hızlıdır. Dünya'dan bakıldığında, kendi yörüngesi etrafında 116 günde hareket ettiği görünür. Bilinen hiç doğal uydusu yoktur. Ortalama çapı 4884 km, Güneş'e uzaklığı 57.000.000 km, Dünya'ya uzaklığı 91.000.000 km'dir. Neredeyse ısıyı koruyacak bir atmosferi olmamasından dolayı, Merkür'ün yüzey sıcaklığı Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha fazla günlük olarak değişir. Bazı ekvatoral bölgelerde gece -173 °C'den gündüz 427 °C'ye kadar değişir. Kutuplar sürekli olarak -93 °C'nin altındadır. Merkür'ün ekseni Güneş Sistemi'ndeki en küçük (yaklaşık derecenin 1⁄30'i)...

Güneş Sistemi, Güneş ve çekim etkisi altında kalan sekiz gezegen ile onların bilinen 150 uydusu , beş cüce gezegen (Ceres, Plüton, Eris, Haumea, Makemake) ile onların bilinen toplam 8 uydusu ve milyarlarca küçük gök cisminden oluşur. Küçük cisimler kategorisine asteroitler, Kuiper kuşağı cisimleri, kuyrukluyıldızlar, gök taşları ve gezegenlerarası toz girer. Güneş Sistemi; Güneş, dört Yer benzeri iç gezegen, küçük, kaya ve metal içerikli asteroitlerden oluşan bir asteroit kuşağı, dört dev dış gezegen ve Kuiper kuşağı denen buzsu cisimlerden oluşan ikinci bir kuşaktan ibarettir. Kuiper kuşağının ötesinde ise seyrek disk, gündurgun (İngilizce: heliopause) ve en son olarak da varsayımsal Oort bulutu bulunur. Güneş'ten olan...

Mavi Bilye Mavi Bilye, 7 Aralık 1972'de Apollo 17 uzayaracı mürettebatı tarafından Dünya'dan 29.000 km mesafeden çekilen ve yerküreyi bütün olarak gösteren fotoğraftır. Mavi Bilye ismi ayrıca, NASA tarafından uyduların farklı zamanlarda çektiği fotoğraflar birleştirilerek yapılan ve mümkün olduğunca az bulut içermesine çalışılan kolaj fotoğrafları için de kullanılır. Apollo uzayadamlarının çektiği Mavi Bilye, tarihteki en ünlü fotoğraflardan biridir. Fotoğraf, çekildiği anda Güneş'in uzayaracının arkasında olması ve uzayaracının dünyadan hayli uzakta olması sayesinde, dünyayı tam aydınlık bir küre olarak gösterir, bu şekilde çekilebilen çok az fotoğraf bulunmaktadır. Uzayadamları, dünyanın bu görünüşünü mavi bir bilyeye benzetmiştir...

Osmanlı devletindeki meteorolojinin kurumsallaşması çalışması 1867 yılında Kandilli Rasathanesi’nin kurulması ile başlamış ve bu kurumsallaşma Cumhuriyet döneminde geliştirilerek tamamlanmıştır. Kandilli Rasathanesi, Fransız hükümetinin tavsiyeleri üzerine İstanbul’da “Rasathane-i Amire” ismi ile kurulmuş ve bu kuruluşun ilk görevlisi de Aristide Coumbary olmuştur. Kandilli Rasathanesinin kurulmasından altı yıl sonra Viyana’da toplanan ilk Uluslararası Meteoroloji Kongresi’nde Türkiye‘de temsil edilmiştir. Bu kongrede; İstanbul, İzmir, Sinop, Bursa, Trabzon ve o zamanlar İmparatorluk toprakları içerisinde bulunan Selanik, Avlonya ve Beyrut’ta birer meteorolojik istasyonun kurulmasına karar verilmiştir. İmparatorluk içinde Viyana...

Hughes H-4 Hercules, Amerikan Hughes Aircraft şirketi tarafından imal edilmiş bir ağır nakliye uçağının prototipiydi. Uçak 2 Kasım 1947'de tek bir kere uçmuştur. Savaş zamanı alüminyum kullanımına konan sınırlamalar yüzünden tahtadan yapılmıştı. Hughes H-4 Hercules yapılmış en büyük uçaklardan biridir. Uzunluğu 67 metre, yüksekliği 24 metre, kanat açıklığı 97,54 metredir. Gövdesinin en yüksek kısmı 9.1 metredir. Uçak, 8 tane Pratt & Whitney R-4360 "Wasp Major", 28 silindirli, dört sıralı içten yanmalı motora sahiptir. 750 tam donanımlı asker ve 2 tane M4 Sherman tankı taşıma kapasitesine sahiptir. Tahta ve laminat yapım tekniği nedeniyle eleştiricileri tarafından "Spruce Goose" olarak adlandırılmıştı (İngilizce spruce, "ladin" ve...

Dünyanın en tehlikeli havaalanlarından biri olan Nepal'in Lukla kentindeki Tenzing-Hillary Havaalanı'nın pisti 20 metre genişliğinde ve 527 metre uzunluğunda. Everest Dağı'nın zirvesine tırmanmak isteyenlerin zorunlu olarak kullandıkları havaalanı hem iniş hem de kalkışlar için kullanılıyor. Havaalanını kullanmak istemeyenler, Jiri üzerinden bir hafta süren zorlu bir yaya yolculuğuna katlanmak zorunda. Pistin sağ ve solundaki evler yaklaşık on metre mesafede. 2 bin 860 metre yükseklikteki havaalanının pistinin sonuna gelen mutlaka kalkış yapmak zorunda, çünkü pistin sonunda 600 metre derinliğinde bir uçurum başlıyor. Bu havaalanına sadece helikopterler ve kısa mesafede kalıp inme özelliğine sahip STOL uçakları inip kalkabiliyor. 12°...

Ugarit ya da Ras Şamra (ʼUgrt; Arapça: ْأُوغَارِيت) Suriye'de Lazkiye yakınlarında Akdeniz'e kıyısı bulunan antik bir liman şehridir. MÖ 1450 - 1195 yılları arasında bir ticaret kenti olarak hareketliydi ancak MÖ 1196 - 1179 arasında Deniz Kavimleri'nin ani bir baskınıyla yakılıp yıkılmıştır. 1929 yılından itibaren harabelerinde yapılan kazılar, tarih açısından önemli tabletler ortaya çıkardı. Bu kazılarda, büyük bir kısmı saray ve çevresinde çoğunluğu Akadca, Ugaritçe olmak üzere Sümerce, Hurrice dillerinde çivi yazılı tabletlerle Antik Mısır dilinde hiyeroglif birkaç bin kil tablet bulunmuştur. Söz konusu belgeler “Rap’anu Arşivi” olarak bilinmektedir. Halkı Ugaritçe denilen bir Sami dili konuşmaktaydı. Ugarit eski çağların en...

Deniz Kavimleri, ya da Deniz Halkları Tunç Çağı’nın sonlarına doğru, özellikle MÖ 13. yüzyılda, MÖ 1276 – 1178 yılları arasında Anadolu, Suriye, Filistin, Kıbrıs ve Mısır'a yönelen istila hareketlerinden sorumlu görülen, savaşçı ve denizci halklardır. Bu yıkıcı saldırılar, Bronz Çağı Çöküşü’ne yol açan istilaların bir bölümü olarak Doğu Akdeniz’de tüm krallıkların ve Anadolu’da Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasında belirleyici olmuştur. Antik Mısır ise hem denizde, hem de karada verdiği savaşlarla bu saldırıları püskürtmeyi başarmıştır. Bu istilalar sonucu konuya ilişkin kayıtlar yok olduğundan, olayların kesin kapsamı ve istilacıların kimlikleri, geldikleri bölgeler halen kesin bir biçimde belirlenememiştir. Günümüze ulaşabilen...

Uzun yıllardır James Webb Uzay Teleskobu’nun inşası için, NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde telaşlı bir montaj çalışması sürüyor. 25 Aralık 2021’de bir Fransız Ariana 5 roketi ile fırlatılmak üzere çok gelişmiş bir teleskop hazırlanıyor. Kısaca “Webb” diyebileceğimiz bu teleskop öyle hassas ve gelişmiş bir enstrüman olacak ki; evrenin ilk yıldızlarının, galaksilerinin oluşumunu ve başka yıldızların yörüngelerindeki gezegenlerin doğrudan gözlemini mümkün kılacak. James Edwin Webb, 1961-68 yılları arasında görev yapmış NASA’nın ikinci yöneticisidir. Amerika’nın ilk insanlı uzay uçuşlarını, Mercury ve Gemini programlarını kendi döneminde gerçekleştiren Webb, bunun yanında insanlığın Ay’a ulaşmasını sağlayan Apollo programlarını da...

İklim değişikliği ya da Küresel ısınma karbondioksit gibi ısıyı tutan gazların atmosferde artmasıyla oluşan ve atmosfere salınan sera gazlarının neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıkların artması nedeniyle dünyanın iklimin değişmesidir. Günümüzde iklim bilimciler (klimatolog) küresel ısınma konusunda hemfikirdirler. Küresel İklim Değişikliği insani fosil yakıtlar tüketimi, endüstriyel ve tarımsal gibi faaliyetlerinin sonucu olarak atmosferdeki miktarı ve yoğunluğu artan sera gazlarının neden olduğu küresel ısınmanın neden olduğu iklim değişiklikleridir. Bu iklim değişiklikleri kuraklık, çölleşme, yağışlardaki dengesizlik ve sapmalar, su...

Anadol STC-16, ilk prototipi 1972'de geliştirilen ve sadece 1973 ve 1975 yılları arasında üretilen bir Anadol modeli. STC-16 Eralp Noyan tarafından tasarlandı. Böylece 1961’de tasarlanan Devrim'den sonra, Türkiye'de tasarlanarak üretilen ve seri üretimi gerçekleşen ilk otomobil ve ilk Türk yapımı spor otomobil ünvanını aldı. 1973 ve 1975 arasında devam eden STC-16 üretimi sırasında toplam 176 araç üretilmiş olup, bunların büyük bölümü 1973’te üretilmiştir. Renk olarak genelde “Alanya Sarısı” olarak üretilen STC-16’lar bu renkle de özdeşleşmiştir. Az sayıda da olsa; dönemin spor arabalarında kullanılan beyaz şeritli kırmızı veya mavi şeritli beyaz renkli olanları da mevcuttur. 1971'de Otosan’ın Genel Müdürü olan ve Vehbi Koç’un...

İstanbul tekkelerinin tevhidhane, matbah, meşruta gibi kısımlarının yanı sıra birçoğunda kütüphane de bulunmaktaydı. Kitaplar bazen birkaç dolapta tutulmakta, bazen de müstakil bir odanın tahsis edilmesi suretiyle oluşturulan kütüphanede hizmete sunulmaktaydı. Molla Murad Tekkesi'ndeki aynı isimli kütüphanenin, Selimiye Tekkesi'ndeki Pertev Paşa Kütüphanesi'nin, Hasan Hüsnü Paşa Tekkesi'ndeki kütüphanenin ve Yahyazade Tekkesi yanındaki Ebu’l Hüda Kütüphanesi'nin kendine münhasır binaları vardır. Gerek bani gerekse sonraki hayır sahiplerinin vakfettiği kitaplar bu kütüphanelerde mühim bir yekun tutmaktaydı. Babıali’deki Gümüşhanevi Dergahı'nın postnişini Ahmed Ziyaeddin Efendi, İstanbul’un yanı sıra Bayburt, Of ve Rize’de de kütüphaneler...

Şehir devleti, sadece tek bir şehir ile ona bağlı bölgelerden oluşan bağımsız devlettir. Günümüzde Singapur, Vatikan ve Monako şehir devletlere birer örnektir. Ayrıca tam olarak bir şehir devlet olmasalar da, küçük yüzölçümü ve tek bir noktada yoğunlaşmış şehirleşme gibi özellikleri nedeniyle Katar, Brunei, Kuveyt, Bahreyn ve Malta da bazen şehir devlet olarak sınıflandırılabilir. Yüksek nüfus yoğunluğuna sahip, ancak şehir devletler ile karakterize edilen bir şehir merkezi barındırmayan San Marino'da bazen bu terim altında sınıflandırılabilir. Bağımsız olmamalarına rağmen, Çin'de bulunan Hong Kong ve Makao ile Birleşik Arap Emirlikleri'ne bağlı Dubai ve Abu Dabi, yüksek oranda özerk olduğundan haklarında bazen şehir devlet olarak...

Condottieri Nedir? Condottieri (Tekil halde condottiero ve condottiere) Orta Çağ'da Rönesans dönemi boyunca Papalık Devleti de dahil olmak üzere İtalyan şehir devletleri tarafından kullanılan sözleşme usülü çalışan paralı asker liderlerini ve kurumlarını anlatır. İtalyancada condottiero sözleşme karşılığı anlaşılan anlamına gelmektedir. Günümüzde paralı asker komutanına karşılık gelmektedir. Tarihsel olarak askerlerin milliyetinden bağımsız bir terimdir. 13. ve 14. yüzyıllarda denizci cumhuriyetler başta olmak üzere İtalya şehir devletleri olan Venedik, Cenova ve Floransa özellikle ticaretten ötürü çok zengin olmuşsalar da etkilerinin çok gerisinde düzenli ordulara sahiptirler. Yabancı bir gücün askeri işgal tehditi veya komşu...

Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır. Pestisit, kimyasal bir madde, virüs ya da bakteri gibi biyolojik bir ajan, antimikrobik, dezenfektan ya da herhangi bir araç olabilir. Zararlı organizmalar, insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikroplar olabilir. Her ne kadar pestisitlerin kullanılmasının bazı yararları olsa da insanlar ve diğer hayvanlar için potansiyel toksisiteleri nedeniyle bazı sorunlar da yaratabilir. Pestisit Çeşitleri İnsektisit : Böcek, haşerelere karşı kullanılan...