Ansiklopedi

209
220
466,405
81
105
195,136
Şehir Malatya
644
757
1,692,741
Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en küçük ve Güneş'e en yakın gezegendir. Yaklaşık 88 Dünya gününe eşit yörünge süresi ile Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlerden daha hızlıdır. Dünya'dan bakıldığında, kendi yörüngesi etrafında 116 günde hareket ettiği görünür. Bilinen hiç doğal uydusu yoktur. Ortalama çapı 4884 km, Güneş'e uzaklığı 57.000.000 km, Dünya'ya uzaklığı 91.000.000 km'dir. Neredeyse ısıyı koruyacak bir atmosferi olmamasından dolayı, Merkür'ün yüzey sıcaklığı Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha fazla günlük olarak değişir. Bazı ekvatoral bölgelerde gece -173 °C'den gündüz 427 °C'ye kadar değişir. Kutuplar sürekli olarak -93 °C'nin altındadır. Merkür'ün ekseni Güneş Sistemi'ndeki en küçük (yaklaşık derecenin 1⁄30'i)...
Güneş Sistemi, Güneş ve çekim etkisi altında kalan sekiz gezegen ile onların bilinen 150 uydusu , beş cüce gezegen (Ceres, Plüton, Eris, Haumea, Makemake) ile onların bilinen toplam 8 uydusu ve milyarlarca küçük gök cisminden oluşur. Küçük cisimler kategorisine asteroitler, Kuiper kuşağı cisimleri, kuyrukluyıldızlar, gök taşları ve gezegenlerarası toz girer. Güneş Sistemi; Güneş, dört Yer benzeri iç gezegen, küçük, kaya ve metal içerikli asteroitlerden oluşan bir asteroit kuşağı, dört dev dış gezegen ve Kuiper kuşağı denen buzsu cisimlerden oluşan ikinci bir kuşaktan ibarettir. Kuiper kuşağının ötesinde ise seyrek disk, gündurgun (İngilizce: heliopause) ve en son olarak da varsayımsal Oort bulutu bulunur. Güneş'ten olan...
Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, 18. yüzyılda yeni buluşların üretime olan etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması ile kas gücünden makine gücüne geçilmesidir. İlk olarak İngiltere'de ortaya çıkmış, ardından Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya'ya sıçramış ve bütün dünyaya yayılmıştır. Sanayi Devrimi'nin tarihi ve aşamaları Sanayi Devrimi aşamalardan oluşmaktadır. Birinci Sanayi Devrimi’nden başlayarak dördüncüye kadar devam etmektedir. İlk olarak bu süreç 1760-1830 tarihini kapsamaktadır. 1763 yılında James Watt adlı İskoç mucidin buharlı makineyi icat etmesi bu dönem için en önemli adımdır. Çünkü sanayide kas gücünün yerini makine gücü almaya başlamıştır. Fabrika sistemi kurulmuş ve...
Mavi Bilye Mavi Bilye, 7 Aralık 1972'de Apollo 17 uzayaracı mürettebatı tarafından Dünya'dan 29.000 km mesafeden çekilen ve yerküreyi bütün olarak gösteren fotoğraftır. Mavi Bilye ismi ayrıca, NASA tarafından uyduların farklı zamanlarda çektiği fotoğraflar birleştirilerek yapılan ve mümkün olduğunca az bulut içermesine çalışılan kolaj fotoğrafları için de kullanılır. Apollo uzayadamlarının çektiği Mavi Bilye, tarihteki en ünlü fotoğraflardan biridir. Fotoğraf, çekildiği anda Güneş'in uzayaracının arkasında olması ve uzayaracının dünyadan hayli uzakta olması sayesinde, dünyayı tam aydınlık bir küre olarak gösterir, bu şekilde çekilebilen çok az fotoğraf bulunmaktadır. Uzayadamları, dünyanın bu görünüşünü mavi bir bilyeye benzetmiştir...
Osmanlı devletindeki meteorolojinin kurumsallaşması çalışması 1867 yılında Kandilli Rasathanesi’nin kurulması ile başlamış ve bu kurumsallaşma Cumhuriyet döneminde geliştirilerek tamamlanmıştır. Kandilli Rasathanesi, Fransız hükümetinin tavsiyeleri üzerine İstanbul’da “Rasathane-i Amire” ismi ile kurulmuş ve bu kuruluşun ilk görevlisi de Aristide Coumbary olmuştur. Kandilli Rasathanesinin kurulmasından altı yıl sonra Viyana’da toplanan ilk Uluslararası Meteoroloji Kongresi’nde Türkiye‘de temsil edilmiştir. Bu kongrede; İstanbul, İzmir, Sinop, Bursa, Trabzon ve o zamanlar İmparatorluk toprakları içerisinde bulunan Selanik, Avlonya ve Beyrut’ta birer meteorolojik istasyonun kurulmasına karar verilmiştir. İmparatorluk içinde Viyana...
Hughes H-4 Hercules, Amerikan Hughes Aircraft şirketi tarafından imal edilmiş bir ağır nakliye uçağının prototipiydi. Uçak 2 Kasım 1947'de tek bir kere uçmuştur. Savaş zamanı alüminyum kullanımına konan sınırlamalar yüzünden tahtadan yapılmıştı. Hughes H-4 Hercules yapılmış en büyük uçaklardan biridir. Uzunluğu 67 metre, yüksekliği 24 metre, kanat açıklığı 97,54 metredir. Gövdesinin en yüksek kısmı 9.1 metredir. Uçak, 8 tane Pratt & Whitney R-4360 "Wasp Major", 28 silindirli, dört sıralı içten yanmalı motora sahiptir. 750 tam donanımlı asker ve 2 tane M4 Sherman tankı taşıma kapasitesine sahiptir. Tahta ve laminat yapım tekniği nedeniyle eleştiricileri tarafından "Spruce Goose" olarak adlandırılmıştı (İngilizce spruce, "ladin" ve...
Dünyanın en tehlikeli havaalanlarından biri olan Nepal'in Lukla kentindeki Tenzing-Hillary Havaalanı'nın pisti 20 metre genişliğinde ve 527 metre uzunluğunda. Everest Dağı'nın zirvesine tırmanmak isteyenlerin zorunlu olarak kullandıkları havaalanı hem iniş hem de kalkışlar için kullanılıyor. Havaalanını kullanmak istemeyenler, Jiri üzerinden bir hafta süren zorlu bir yaya yolculuğuna katlanmak zorunda. Pistin sağ ve solundaki evler yaklaşık on metre mesafede. 2 bin 860 metre yükseklikteki havaalanının pistinin sonuna gelen mutlaka kalkış yapmak zorunda, çünkü pistin sonunda 600 metre derinliğinde bir uçurum başlıyor. Bu havaalanına sadece helikopterler ve kısa mesafede kalıp inme özelliğine sahip STOL uçakları inip kalkabiliyor. 12°...
Ugarit ya da Ras Şamra (ʼUgrt; Arapça: ْأُوغَارِيت) Suriye'de Lazkiye yakınlarında Akdeniz'e kıyısı bulunan antik bir liman şehridir. MÖ 1450 - 1195 yılları arasında bir ticaret kenti olarak hareketliydi ancak MÖ 1196 - 1179 arasında Deniz Kavimleri'nin ani bir baskınıyla yakılıp yıkılmıştır. 1929 yılından itibaren harabelerinde yapılan kazılar, tarih açısından önemli tabletler ortaya çıkardı. Bu kazılarda, büyük bir kısmı saray ve çevresinde çoğunluğu Akadca, Ugaritçe olmak üzere Sümerce, Hurrice dillerinde çivi yazılı tabletlerle Antik Mısır dilinde hiyeroglif birkaç bin kil tablet bulunmuştur. Söz konusu belgeler “Rap’anu Arşivi” olarak bilinmektedir. Halkı Ugaritçe denilen bir Sami dili konuşmaktaydı. Ugarit eski çağların en...
Deniz Kavimleri, ya da Deniz Halkları Tunç Çağı’nın sonlarına doğru, özellikle MÖ 13. yüzyılda, MÖ 1276 – 1178 yılları arasında Anadolu, Suriye, Filistin, Kıbrıs ve Mısır'a yönelen istila hareketlerinden sorumlu görülen, savaşçı ve denizci halklardır. Bu yıkıcı saldırılar, Bronz Çağı Çöküşü’ne yol açan istilaların bir bölümü olarak Doğu Akdeniz’de tüm krallıkların ve Anadolu’da Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasında belirleyici olmuştur. Antik Mısır ise hem denizde, hem de karada verdiği savaşlarla bu saldırıları püskürtmeyi başarmıştır. Bu istilalar sonucu konuya ilişkin kayıtlar yok olduğundan, olayların kesin kapsamı ve istilacıların kimlikleri, geldikleri bölgeler halen kesin bir biçimde belirlenememiştir. Günümüze ulaşabilen...
Uzun yıllardır James Webb Uzay Teleskobu’nun inşası için, NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde telaşlı bir montaj çalışması sürüyor. 25 Aralık 2021’de bir Fransız Ariana 5 roketi ile fırlatılmak üzere çok gelişmiş bir teleskop hazırlanıyor. Kısaca “Webb” diyebileceğimiz bu teleskop öyle hassas ve gelişmiş bir enstrüman olacak ki; evrenin ilk yıldızlarının, galaksilerinin oluşumunu ve başka yıldızların yörüngelerindeki gezegenlerin doğrudan gözlemini mümkün kılacak. James Edwin Webb, 1961-68 yılları arasında görev yapmış NASA’nın ikinci yöneticisidir. Amerika’nın ilk insanlı uzay uçuşlarını, Mercury ve Gemini programlarını kendi döneminde gerçekleştiren Webb, bunun yanında insanlığın Ay’a ulaşmasını sağlayan Apollo programlarını da...
İklim değişikliği ya da Küresel ısınma karbondioksit gibi ısıyı tutan gazların atmosferde artmasıyla oluşan ve atmosfere salınan sera gazlarının neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıkların artması nedeniyle dünyanın iklimin değişmesidir. Günümüzde iklim bilimciler (klimatolog) küresel ısınma konusunda hemfikirdirler. Küresel İklim Değişikliği insani fosil yakıtlar tüketimi, endüstriyel ve tarımsal gibi faaliyetlerinin sonucu olarak atmosferdeki miktarı ve yoğunluğu artan sera gazlarının neden olduğu küresel ısınmanın neden olduğu iklim değişiklikleridir. Bu iklim değişiklikleri kuraklık, çölleşme, yağışlardaki dengesizlik ve sapmalar, su...
Anadol STC-16, ilk prototipi 1972'de geliştirilen ve sadece 1973 ve 1975 yılları arasında üretilen bir Anadol modeli. STC-16 Eralp Noyan tarafından tasarlandı. Böylece 1961’de tasarlanan Devrim'den sonra, Türkiye'de tasarlanarak üretilen ve seri üretimi gerçekleşen ilk otomobil ve ilk Türk yapımı spor otomobil ünvanını aldı. 1973 ve 1975 arasında devam eden STC-16 üretimi sırasında toplam 176 araç üretilmiş olup, bunların büyük bölümü 1973’te üretilmiştir. Renk olarak genelde “Alanya Sarısı” olarak üretilen STC-16’lar bu renkle de özdeşleşmiştir. Az sayıda da olsa; dönemin spor arabalarında kullanılan beyaz şeritli kırmızı veya mavi şeritli beyaz renkli olanları da mevcuttur. 1971'de Otosan’ın Genel Müdürü olan ve Vehbi Koç’un...
İstanbul tekkelerinin tevhidhane, matbah, meşruta gibi kısımlarının yanı sıra birçoğunda kütüphane de bulunmaktaydı. Kitaplar bazen birkaç dolapta tutulmakta, bazen de müstakil bir odanın tahsis edilmesi suretiyle oluşturulan kütüphanede hizmete sunulmaktaydı. Molla Murad Tekkesi'ndeki aynı isimli kütüphanenin, Selimiye Tekkesi'ndeki Pertev Paşa Kütüphanesi'nin, Hasan Hüsnü Paşa Tekkesi'ndeki kütüphanenin ve Yahyazade Tekkesi yanındaki Ebu’l Hüda Kütüphanesi'nin kendine münhasır binaları vardır. Gerek bani gerekse sonraki hayır sahiplerinin vakfettiği kitaplar bu kütüphanelerde mühim bir yekun tutmaktaydı. Babıali’deki Gümüşhanevi Dergahı'nın postnişini Ahmed Ziyaeddin Efendi, İstanbul’un yanı sıra Bayburt, Of ve Rize’de de kütüphaneler...
Şehir devleti, sadece tek bir şehir ile ona bağlı bölgelerden oluşan bağımsız devlettir. Günümüzde Singapur, Vatikan ve Monako şehir devletlere birer örnektir. Ayrıca tam olarak bir şehir devlet olmasalar da, küçük yüzölçümü ve tek bir noktada yoğunlaşmış şehirleşme gibi özellikleri nedeniyle Katar, Brunei, Kuveyt, Bahreyn ve Malta da bazen şehir devlet olarak sınıflandırılabilir. Yüksek nüfus yoğunluğuna sahip, ancak şehir devletler ile karakterize edilen bir şehir merkezi barındırmayan San Marino'da bazen bu terim altında sınıflandırılabilir. Bağımsız olmamalarına rağmen, Çin'de bulunan Hong Kong ve Makao ile Birleşik Arap Emirlikleri'ne bağlı Dubai ve Abu Dabi, yüksek oranda özerk olduğundan haklarında bazen şehir devlet olarak...
Condottieri Nedir? Condottieri (Tekil halde condottiero ve condottiere) Orta Çağ'da Rönesans dönemi boyunca Papalık Devleti de dahil olmak üzere İtalyan şehir devletleri tarafından kullanılan sözleşme usülü çalışan paralı asker liderlerini ve kurumlarını anlatır. İtalyancada condottiero sözleşme karşılığı anlaşılan anlamına gelmektedir. Günümüzde paralı asker komutanına karşılık gelmektedir. Tarihsel olarak askerlerin milliyetinden bağımsız bir terimdir. 13. ve 14. yüzyıllarda denizci cumhuriyetler başta olmak üzere İtalya şehir devletleri olan Venedik, Cenova ve Floransa özellikle ticaretten ötürü çok zengin olmuşsalar da etkilerinin çok gerisinde düzenli ordulara sahiptirler. Yabancı bir gücün askeri işgal tehditi veya komşu...
Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır. Pestisit, kimyasal bir madde, virüs ya da bakteri gibi biyolojik bir ajan, antimikrobik, dezenfektan ya da herhangi bir araç olabilir. Zararlı organizmalar, insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikroplar olabilir. Her ne kadar pestisitlerin kullanılmasının bazı yararları olsa da insanlar ve diğer hayvanlar için potansiyel toksisiteleri nedeniyle bazı sorunlar da yaratabilir. Pestisit Çeşitleri İnsektisit : Böcek, haşerelere karşı kullanılan...
Mangrov, gelgit sonucu oluşan haliçlerde, tuzlu bataklıklarda ve çamurlu kıyılarda sık ormanlar oluşturan bazı ağaç ve çalı türlerine ve oluşturdukları ormanlara verilen addır. Mangrov, gelgit olaylarının sık yaşandığı okyanus kıyılarında yetişen, ağaç ve bitki topluluklarına verilen isimdir. Bu aynı zamanda orman oluşumu ile tam uyumlu mikroorganizmalar (bakteriler, mantarlar, algler) ve faunaya (yengeçler, karidesler, balıklar) da verilen genel bir isimdir. Bu canlı toplulukları yaşadıkları ortamdaki yüksek tuzluluk oranı gibi ağır çevresel koşullara uygun yaratılmışlardır. Örneğin yüksek orandaki tuzun dışarı atılabilmesi için ağaçların yapraklarında tuz bezleri bulunur. Ayrıca bu ağaçlar, gelgite karşı ayakta kalabilmek için...
Akustik; kapalı bir yerde seslerin dağılım biçimi, ses bilimi ve teknolojisi, sesin iletimini inceleyen bilim dalı… Mimari akustik; insan faaliyetleri için tasarlanan ve inşa edilen yapay çevre (yapılar) ile insan kulağının algılayabildiği ve “ses” olarak tanımlanan titreşimlerin ilişkisini düzenleyen bilim dalıdır. - Mimarlığın temel dalları içinde bulunan akustik tasarımı, esasen içinde ses iletişimini barındıran mekânlarda kullanılır ve ses dağılımının konforlu bir şekilde sağlanması amacını taşır. - Gürültü ve hacim akustiği ses kalitesini belirler. - Mimari akustik sağlanmadan önce, sesin ve ses hacminin kontrolü gereklidir. - Mimari akustikte kullanılan malzemeler, gözenekli levhalar, akustik levhalar, titreşen levhalar ve...
Mardin yöresine ait bir gümüş işleme sanatıdır. Ayrıca Ankara'nın ilçesi olan Beypazarı'nda telkari sanatı geliştirilerek, altın ve gümüş takıda değişik süsleme ve desenlerle günümüze kadar getirilmiştir. Halen Beypazarı'nda 80 ila 120 arasında bu işi yapan atölye vardır. Beypazarı halkı telkari elsanatını daha işlevsel bir duruma getirmiştir. Telkari ince gümüş tellerin birleştirilmesiyle yapılmaktadır. Altın ya da gümüşten yapılma incecik tellerin sarılıp örülerek bir araya getirilmesi ile yapılan incecik, dantelvari kuyum işidir. Bu işlem türü çok eski olup, millattan önce 3000'lere dayanmaktadır. Ortadoğu'da ortaya çıkmıştır. Dönem dönem geniş uygulama alanları bulmuştur. Orta çağda Barok dönemde 800'lerin sonu 900'lerin...
Periyodik tablo kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur.Dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına (buna proton sayısı da denir) göre bir sıralanışıdır. Periyodik cetvelden önce de bu yönde çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, icadı genellikle Rus kimyager Dimitri Mendeleyev'e maledilir. 1869'da Mendeleyev, tabloyu, atomların artan atom ağırlıklarına göre sıralandıklarında belli özelliklerin tekrarlanıyor olmasından oluşturmuştur. Aynı cins atomlardan oluşan ve kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir. Kimyasal...
Geri