Ansiklopedi

209
220
466,475
81
105
195,155
Şehir Malatya
644
757
1,693,602
Doğal ürün; yapısında katkı maddesi bulunmayan, doğal yaşamda yetiştirilmiş, yetiştirilirken organik ya da hayvansal gübre kullanılmış ürünlerdir. İnsanlar, her dönemde doğallıktan yana olmuşlardır. Ancak yaşam şartları buna pek müsaade etmemiştir. Zorlu doğal yaşam şartlarına rağmen bazı kesimler doğal ürün yetiştirmeye devam etmişlerdir. Bu kesimler genellikle köylerde yaşayan insanlardır. Doğal ürün olarak ta zeytin ve zeytinyağı, kahvaltılıklar, kuru gıda ve nakliyat, petek ve süzme bal, salça, bitki çayları yapmaktadırlar. Ancak doğal ürün ile yapay ürünü ayırmak oldukça zordur. Organik ürün nasıl ayırt edebiliriz? Çarşı pazar dolaştığımızda organik adı altında satılan pek çok ürün vardır. Bir ürünün organik olup olmadığını...
Kozmetik ürünlerin tarihi çok eskilere dayanır. Bilenen ilk kozmetikler doğada bulunan madenler, yağlar, esansiyel yağlar gibi ürünlerdir. Çoğunlukla killerin içinde bulunan madenlerden aldıkları renklerle yüz ve vücut boyama, kokular insanların kendine gizem ve ilgi katması, meşe külleri ile hayvan iç yağlarını karıştırıp sabunlar elde etmeleri ilk akla gelen kozmetikler ve kullanım amaçları olabilir. 1900 lü yılların başında kimyacıların, ilk kez Chanel 5 adlı kokunun molekülün sentezlenmesi, 1940 lı yıllarda yağ alkolü esterlerinin sentezinin yapılması gibi modern kozmetik sektörünün köşe taşları ile günümüz kozmetik sektörü oluşmuştur. Kozmetik amaçlı kullanılan kokuların ve kimyasalların sentezlenmeye başlanması, fiyatların...
Kımız, kısrak sütünün fermante edilmesiyle elde edilen geleneksel içecektir. İlk olarak Orta Asya’da Türkistan ve Moğolistan taraflarında yaşayan kavimlerce içilmiştir. Orta Asya bozkırlarında yaşayan Kırgız, Başkırt, Kazak, Yakut ve Özbek gibi Türk halkları ve Moğollar arasında halen önemli bir içecektir. Süt şekerince zengin olan kısrak sütünden imal edilen kımız, beyazımsı bir sıvıdır. Kımız, benzeri süt ürünleri gibi, belirli bir mikroorganizma topluluğunun faaliyeti sonucunda meydana gelir. Bu topluluk süt asidi bakterileri ve mayalardan ibârettir. Bu mikroorganizmalar aşılandıkları sütte süt şekerine etki yaparak asit, alkol ve karbondioksit çıkarırlar. Açık kaplarda yapıldığı için imal sırasında karbondioksitin çoğu uçar...
Maveraünnehir, Orta Asya'da, Ceyhun (Amu Derya) ve Seyhun (Siri Derya) nehirleri arasında kalan tarihi bölgeye İslâm tarihçi ve coğrafyacıları tarafından verilen isimdir. Modern dönemde Maveraünnehir, Ceyhun ile Seyhun nehirleri arasında kalan yaklaşık 660.000 km2’lik coğrafî bölgeyi ifade etmek için kullanılmaktadır. Günümüzde bu bölge Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan arasında bölünmüştür. Orta Çağ'da İslam uygarlığının geliştiği bölgelerden biri olan Maveraünnehir'deki Semerkand ve Buhara kentleri önemli kültür merkezleridir. Ayrıca Göktürklerin yıkılmasından sonra anayurtlarını terkeden bazı Türklerin geçişlerini kolaylaştırıyordu. Arapça kökenli Maveraünnehir sözcüğü Türkçede "Nehrin ötesi/ardı" anlamına gelir. Bu bölge...
Nizâmülmülk Kimdir ? Asıl adı, Ebu Ali Kıvâmüddin Gıyâsüddevle Şemsülmille Hasan bin Ali bin İshak et-Tûsî olan vezir Nizâmülmülk.10 Şubat 1018’de Horasan’ın Tûs şehrine bağlı Râdkân köyünde doğdu. Babası Nûkan dihkânı Ali bin İshak Gazneliler’in Tûs âmili idi. Babası, eğitimiyle yakından ilgilenmiş ve 11-12 yaşlarından itibaren Kur’an-ı Kerim’i ezberlediği gibi, Şâfiî fıkhı, hadis alanlarında eğitim aldı. Horasan’ın Selçukluların eline geçmesiyle babasıyla birlikte Selçukluların hizmetine girdiler. İlk önce Melik Alp Arslan’ın vezirinin idare hizmetlerinde bulundu, daha sonra Çağrı Bey’in yanına Merv’e gitti, burada ilgi ve yakınlık gördü. 1060-63 yılları arasında Horasan’ı idare etti. Alp Arslan’ı rakiplerine karşı taht...
Cern, dünyadaki en büyük parçacık fiziği laboratuarı. Cern’de çalışan fizikçiler, son deneyleri sayesinde yeni buluşlar yapabileceklerini söylüyorlar. En sık ifade ettikleri sözlerden biri; “Bu enerji seviyesi yeni fizik buluşlarının önünü açan kapı olacaktır”..”Büyük Hadron Çarpıştırıcısı.” İngilizce kısaltılmışı “LHC.” Yerin 100 metre altında. Yarı çapı 27 kilometre. Çevresinde çok kuvvetli ve -271.3 derece soğuklukta dev mıknatıslar var. Yılda 15 milyon gigabayt veri toplaması beklenen deneyde, çarpıştırıcının içinde proton parçacıkları büyük bir enerjiyle çarpıştırılıyor. Deney başarıya ulaştığı takdirde dünyanın başlangıcına sebep olan büyük sır keşfedilecek ve kütlenin özü olarak kabul edilen Higgs bozonunun varlığı...
Kınık boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuz Türklerinin Oğuz boyları listesi'nde gösterilen 24 boyundan biridir. Kâşgarlı Mahmud Oğuz boyları listesinde ilk sırada yer verdiği, damgasını gösterdiği Kınıklar’ı çağının sultanlarının boyu olarak belirtir (Dîvânü lugāti’t-Türk, I, 55). Fahreddin Mübârek Şah’ın Târîḫ’indeki (s. 47) Türk toplulukları listesinde ise Kınıklar’ın adı harekelenmiş şekilde yer alır. Reşîdüddin Fazlullah’ın eserindeki tam ve ayrıntılı liste, aynı zamanda Oğuz boylarının İslâmiyet’ten önce Yavkuylar devrinde sahip oldukları siyasî ve içtimaî mevkilerine göre tertip edilmiş görünüyor. Bu listede Kınık boyuna listenin sonunda yirmi dördüncü sırada yer verilmiş, İgdir, Büğdüz ve Yıva boylarıyla birlikte Deniz Han’ın...
Kanopik çömlekler, Antik Mısır'da insanlar mumyalanırken iç organların konulduğu kaplardır. Farklı başları olan çömlekler, Eski Mısırlılar tarafından mumyalama işlemi sırasında sahiplerinin iç organlarını öbür dünya için saklamak ve korumak için kullanıldı. Genellikle ya kireçtaşından oyulmuşlardı ya da çanak çömleklerden yapılmıştır. Kanopik çömleklerin sayısı dörttü, her biri öbür dünyada ihtiyaç duyulacağına inanılan belirli insan organlarının (mide, bağırsaklar, akciğerler ve karaciğer) korunması içindi. Kalp için kavanoz yoktu: Mısırlılar bunun ruhun koltuğu olduğuna inandılar ve bu yüzden bedenin içinde bırakıldı. Her tanrı farklı bir organı korur: Duamutef: Midenin koruyucusudur, çakal başlıdır. Doğuyu temsil eder. Hapi...
Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) 1990'ların sonunda Kosova'nın Sırbistan'dan ayrılması için savaşan etnik Arnavut ayrılıkçı gerilla hareketidir. 1993'te kurulan örgüt, 1997'den sonra Sırplara karşı savaşmaya başlamıştır. UÇK Yugoslavya tarafından terör örgütü kabul edildiğinde dönemin başbakanı Miloseviç idi. 1998-1999 Kosova Savaşı'ndan sonra Kosova hükümetine girerek ordu kadrolarına alınmıştır. Aralarında Fatmir Limay'ın da bulunduğu 7 UÇK komutanı, Sırplara karşı savaş suçu işlemekten yargılanmaktadır. Kosova cumhurbaşkanı olan Haşim Taçi, Ramush Haradinaj, Agim Çeku, Albin Kurti de dahil Kosova'nın önde gelen siyasilerinden hemen hepsi UÇK mensubudur. UÇK mensupları, Makedonya'yı iç savaşa götüren Makedon-Arnavut çatışmasının da...
0 Ocak 0 Ocak, 31 Aralık ismine alternatif bir isimdir. Sayısal ortamlarda zamanı kaydetmeye yarayan epoch 0 Ocak 1900'de başlamaktadır. 30 Şubat Şubat ayı, 28 gün (Artık yıllarda 29) çeker. Ancak tarihte üç kere, bazı ülkelerde yapılan düzenlemelerle 30 güne çıkarılmıştır. İsveç ve Finlandiya'da (O dönemde Finlandiya İsveç topraklarına dahildi), Julian Takvimi'nin, 1700 yılından başlayarak ve artık yılları sonraki kırk yıl için kaldırarak Gregoryen Takvimi'ne çevrilmesi planlanmıştır. Bu durumda 1700 yılı İsveç için artık yıl değildi. Her nasılsa, yapılan plana ters bir biçimde 1704 ve 1708 yılları artık yıl kabul edildi. Bu durum, İsveç Takvimi'nin Julia Takvimi'nden bir gün ileri, fakat Gregoryen Takvimi'nden 10 gün geride...
Aerogram uçak postası ile yollanmak üzere özel olarak hazırlanmış ince, hafif ve kenarları zamklanmış bir kâğıttır. Aerogramda kâğıt ve zarf aynı kâğıttan oluşur, mektup yazıldıktan sonra katlanarak zarf haline getirilir ve zamklı yerleri ıslatılarak yapıştırılır. Hava taşımacılığının başladığı dönemde taşınabilen ağırlık kısıtlı olduğu için postanın hafif olması çok önemliydi, Aerogramda amaçlanan hafif bir mektup ile indirimli tarife sağlanması olduğundan içine başka şeyler konması yasaklanmıştır. Aerogramlar genel olarak pul yapıştırılmadan gönderilir, ancak bu kural dünyadaki bütün ülkeler için geçerli değildir. Pul yapıştırılarak kullanılmak üzere hazırlanan aerogramlara 'formüler aerogram' denir. Formüler aerogramlar posta...
Gazi Kasım Paşa Cami, Macaristan'nın Pécs kentinde bulunan ve sonradan kiliseye dönüştürülen Osmanlı camisidir. Macaristan'da Osmanlı döneminden kalan eski camiler arasında sayılan bu camiinin hilâlinin ortasına büyük bir haç yerleştirilmiştir. Pécs şehrinin ayakta kalan diğer Osmanlı eserlerinden Yakovalı Hasan Paşa Camii de aynı dönemde yaptırılmıştır. Budin Valisi Gazi Kasım Paşa tarafından 1543-1546 yılları arasında yaptırılmış olan cami; altı sütun üzerine oturtulmuş yedi önemli Türk kültür varlıklarından birisi olarak kabul edilmektedir. Minaresinin 1702'de yıktırılmasının ardından ayakta kalan camiinin görünümü barok mimarisiyle değiştirilerek kiliseye çevrilmiştir. Caminin kubbesi, János Hunyadi heykeliyle yüz yüze Pécs'in en...
Şii kökenli oldukları düşünülen Dürzilerin aslında inanış bakımından Şiilikle yakından uzaktan ilgileri yoktur. Dürziliği kuran ve esrarengiz bir şekilde ortadan kaybolan 'Hakim'in Allah'ın cisimleşmiş hali olduğuna inanırlar. Haçlı seferlerinde hıristiyanların yanında yer alan Dürziler, Hakim'i aynı zamanda 'Mehdi' olarak da görüyorlar ve geri döneceğine inanıyorlar. Dünya üzerinde 2.5 milyona yakın Dürzi olduğu tahmin ediliyor. Suriye'de ise Dürziler en büyük üçüncü dini azınlık. DÜRZİLİK NEDİR? Dürzilik 11. Yüzyılda, Şii mezhebinin bir kolu olan İsmaililik içinden doğdu. Dürziliğin adı, Orta Asya kökenli din adamı Muhammed bin İsmail el-Derezi'den geliyor. Muhammed bin İsmail el-Derezi Mısır'daki Fatımi Halifelerinden El-Hakim'i...
Devler Kaldırımı Kuzey İrlanda'da bulunan volkanik kökenli bazalt jeolojik yapıdır. Bölge, Antrim Kontluğuna bağlı deniz kıyısındaki Bushmills kasabasının biraz daha kuzeyinde yer alır. Bazalt Sütunları olarak adlandırılan bu oluşumlar 50-60 milyon yıl önceki volkanik bir faaliyetin eseridir. Sayıları 40.000'i bulan bu sütunsu yapılardan en büyüğü 12 m. yüksekliğe sahiptir. 1986 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi'ne alınmıştır. Yapının bir benzerine Türkiye'de Sinop iline bağlı Boyabat ilçesinde rastlanır. Boyabat bazalt kayalıkları Boyabat’a 15 km uzaklıkta Kurusaray köyü civarında Fındıklık mevkiindedir. Birbirine yakın 3 vadide yer alan Bazalt Kayalardan oluşan sütunların özelliği 4 – 5 – 6 köşeli oluşlarıdır...
Bibiheybet Camii (Azerice: Bibiheybət məscidi) Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bulunan tarihi bir Şii camisi. 13. yüzyılda Şirvanşah II. Ferruhzad tarafından inşa ettirilen yapı, SSCB topraklarında dine karşı mücadele sırasında 1936 yılında Bolşevikler tarafından tamamen yıkılmıştır. Günümüzdeki yapı 1990'lı yıllarda inşa edilmiş olup eski caminin birebir kopyasıdır. Bibiheybat kompleksinde caminin yanı sıra, Seyid soyundan gelen Hemşire hanım gibi saygın kişilere ait mezarlar da vardır. Bu anıt, Azerbaycan'daki İslam anıtlarının en önemli örneğidir. Halen Azerbaycan'ı ziyaret eden yabancı heyetler camiyi ziyaret etmektedir. Bibiheybet camisinde bulunan mezar Cami, bir doktorun kızı olan Yedinci Şiî İmam Musa el-Kazım...
1509 Büyük İstanbul Depremi, Marmara Denizi'nde Adalar yakınlarında 10 Eylül 1509'da olmuş bir depremdir. Depremin büyüklüğü ve yarattığı ağır hasar sebebiyle halk arasında Küçük Kıyamet (Kıyamet-i Suğra) olarak adlandırılmıştır. Depremde 160.000 nüfusa ve 35.000 yerleşim birimine sahip olan İstanbul'da, aralarında Osmanlı hanedanınından bazı kişilerin de bulunduğu 13000 kişi ölmüş, 1070 ev tamamen yıkılmıştır. Depremde; Şehrin Surları, Edirnekapı, Silivrikapı, Yedikule, İshak Paşa Kapısı, Topkapı Sarayı, Fatih Camisi, Anadolu Hisarı, Yoros Kalesi, Boğaziçi, Heybeliada, Burgazada, Silivri, Rumeli Hisarı, Kızkulesi, Haliç, Galata ve Pera ağır hasar görmüştür. Birçok kervansaray, hamam, mescid yıkılmıştır. İstanbul ve Pera'nın bazı...
Meksika'nın Yucatan Yarımadası'nda bulunan Chichen Itza Piramidi, Maya medeniyetinin ekonomik ve politik merkezi olarak hizmet vermiş en ünlü Maya tapınak sitesidir. (Kukulkan Piramidi, Chac Mol Tapınağı, Bin Kolonlar Geçidi, Tutukluların Oyun Sahası gibi) değişik yapıları, bugün bile harikulade bir mimari alan ve mekan düzenleme göstergesi olarak kendini göstermiştir. Chichen Itza Piramidi'nin kendisi, Maya tapınaklarının en sonuncusu ve hiç şüphesiz en büyüğüdür. Chichen Itza'daki kalıntıların kısmen Tolteklere ve kısmen de Mayalara ait olduğu düşünülmektedir. Burada her iki kültüre ait motifler görülmektedir. Buradaki en dikkat çekici bina, "El Castillo" (Kale) denilen yerdeki piramitsel tapınaktır. 9 katlı ve dört tarafından 91...
Yenişler (Jenisch, Yéniches, Jenischen) veya Gezginler... Ağırlıklı olarak başta Almanya, Avusturya, İsviçre, Hollanda, Fransa ve Belçika'da yaşayan Yeniş dili konuşan Avrupa'da Romanlar ve Sinti'lerden sonraki 3.büyük göçebe topluluğu oluşturan bir etnik gruptur. 2.dünya savaşında Yahudiler, Romanlar ve Sinti'lerle beraber soykırıma tabi tutulmuşlardır. Gizli kalmış bir soykırım ve asimilasyon öyküsü Herkes Auschwitz’de 1,5 milyon Yahudi’nin öldürüldüğünü bilir, ama çok az insan aynı ölüm kamplarında 500 bin Çingene’nin de katledildiğinden haberdardır. Çünkü onların ne Yahudiler, ne de Ermeniler gibi güçlü ve zengin lobileri vardır. Zaten sokaklarda kalay yapan, sepet ören, çocuklarını dilendiren Çingeneler’in ölüyor ya da...
Meis veya Kızılhisar, Doğu Akdeniz'de Yunanistan'a bağlı Oniki Ada (Dodekanesos) ilinde bir adadır. Türkiye kıyılarından (Kaş, Antalya) sadece 2.1 km uzaklıktadır. Yüzölçümü 7,3 km²'dir. Adadaki tek yerleşim yeri olan Kastellorizo (Megisti ya da Meis), St. Jean Şövalyeleri'nin buradaki kızıl kayalardan ötürü adaya verdikleri Château-Roux (Kızıl Şato) adının bozulmuş biçimidir. St. Jean Şövalyelerinden sonra ada sırasıyla Mısır, Napoli ve 1512'de Osmanlı egemenliğine girdi. Osmanlılar kısa aralıklar dışında 1915'e değin adayı ellerinde tuttular. I. Dünya Savaşı sırasında Fransızların eline geçen ada Lozan Antlaşması (1923) ile İtalya'ya verildi. II. Dünya Savaşı sonrasında (1948) ise On İki Ada'yla birlikte Yunanistan'a bağlandı. Az...
Karacahisar Kalesi, Eskişehir'in güneybatısında, Porsuk Çayı'nın yanındaki platonun üzerinde kurulmuş bir Bizans kalesidir. Deniz seviyesinden 1010 metre yüksekteki bir plato üzerinde kurulu olan kale surlarla çevrili olup, 200x300 metre ölçülerinde bir alanı kaplamaktadır. Tarih Anadolu Selçuklu Devleti'nin sınırı Karacahisar Kalesi'ne kadar dayanıyordu. Kalenin tekfuru bölgede bulunan diğer Bizans tekfurları gibi Anadolu Selçuklu Devleti'ne vergi veriyordu. Böylece Bizans île Türkler arasındaki barış devam ediyordu. Ertuğrul Gazi ailesi bölgeye geldiğinde Kütahya'nın kuzeyindeki Karacahisar mevkiinde Rumlar yaşıyordu. Ertuğrul bu Rumlar tarafından rahatsız edildi. Ertuğrul Bey, III. Alaeddin Keykubat'tan sefer için izin istedi ve...
Geri