Ansiklopedi

Theonoe Mozaiği, 2002 yılında Zeugma’daki bir Roma evinin triclinium’unda bulundu. MS 2.-3. yüzyıllara tarihlenen eser, Zeugma Mozaik Müzesi’nde sergileniyor. 6 metrekarelik alan kaplayan mozaiği merkezinde Theonoe’yi tasvir eden sahne yer alıyor. Mozaiğin üzerinde sanatçının Grekçe imzası bulunuyor: Κοίντος Καλπούρνιος Εὐτυχὴς ἐποίει (Quintus Calpurnius Eutykhes). Sahnenin ortasında iki kadın figürü bulunuyor. İyi korunmuş iki yazıtta, merkezdeki kadının Theonoe (Θεονόη), yanındaki yaşlı kadının ise “dadı” (τροφός) olduğu belirtiliyor. Zarif kostümü ve zengin süslemeleriyle Theonoe, genel kompozisyonun en öne çıkan karakteri olarak karşımıza çıkıyor. Theonoe’nin ortadan ayrılmış ve başının üstünde küçük bir düğüm halinde toplanmış...

Kâbe, Suudi Arabistan'ın Mekke şehrinde bulunan yaklaşık olarak küp şeklinde bir ibadethanedir. İslâm dininin ilk ve en kutsal mekânı kabul edilir. Bu yapının etrafında Mescid-i Harâm bulunur. Kur'an'da Kâbe'nin Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail tarafından inşa edilmiş olduğu belirtilir. Dünya'daki bütün Müslümanlar, nerede olurlarsa olsunlar, namazlarını Kâbe'ye dönerek kılarlar. Kâbe'nin olduğu yöne kıble denir. İslâm'ın beş temel şartından biri olan Hac sırasında Kâbe; farz olan ziyaret tavafı ve vacib olan veda tavafı ile en az iki kere tavaf edilir. Bunların dışındaki tavaflar ise sünnettir. Tavaf: (yukarıdan bakıldığında) saat yönünün tersine bir yönde Hacerü'l-Esved köşesinden başlayarak Kâbe'nin etrafında yedi tam tur...

Axiom Space, merkezi Houston, Teksas'ta bulunan, özel olarak finanse edilen bir Amerikan uzay altyapısı geliştiricisidir. 2016 yılında Michael T. Suffredini ve Kam Ghaffarian tarafından kurulan şirket, ilk olarak 2022'de Uluslararası Uzay İstasyonuna ticari olarak mürettebatlı ilk özel uzay uçuşu olan Axiom Mission 1 uzay uçuşunu gerçekleştirdi . Şirket, 2020'lerin sonlarında dünyanın ilk ticari uzay istasyonuna sahip olmayı ve işletmeyi hedefliyor. Şirketin çalışanları arasında eski NASA Yöneticisi Charles Bolden ve astronotlar Michael Lopez-Alegria ve Brent W. Jett Jr. yer alıyor. Şirket, ilk ticari astronotlarını 2022 yılında yörüngeye gönderdi. Şirket aynı zamanda uzayda araştırma, uzayda üretim ve uzay araştırmalarında görev...

Amerikan uzay mekiği Challenger kazası, 28 Ocak 1986'da NASA uzay mekiği Challenger'ın kalkıştan 73 saniye sonra meydana gelen, STS-51-L mürettebatından iki kadın ve beş erkekten oluşan yedi astronotun (Christa McAuliffe, Judith Resnik, Gregory Jarvis, Ronald McNair, Ellison Onizuka, Francis Scobee ve Michael Smith) ölümü ile sonuçlanan kazadır. NASA yöneticileri, Morton Thiokol'un 1977'den bu yana katı güçlendirici tasarımının O-halkalarının gücünde potansiyel olarak yıkıcı bir kusura sahip olduğunu biliyordu. Bunlar her bir segmentin tüm çevresini çevreler. Segment başına, her biri yarım santimetre çapında ve 12 metre uzunluğunda iki O-halkası vardır. NASA yöneticileri, mühendislerin mekiği böylesine soğuk bir günde fırlatmanın...

Canlılar aleminde, canlıların karakteristik özellikleri kesin çizgilerle belirlenememektedir. Bu nedenle canlılarda fizik ve kimyada olduğu gibi kesin genellemeler yapılamaz. Canlılar, bitkiler ve hayvanlar olarak tanımlanır. Bitkiler için saldırgan olmayan, hareketsiz canlılar, hayvanlar için ise hareketli ve saldırgan tabirleri kullanılmaktadır. Ancak ne var ki bu canlıların içinde yer alan, et yiyen bitkilerin varlığı ve avını yakalayabilmek için kurdukları tuzaklar halen insanoğlunu şaşırtmaktadır. Elleri, kolları ya da ağızları olmadan böcek yakalayabilen ve etçil bir beslenme hayatı süren, dünya üzerinde pek çok grup bitki kısmen ya da tamamen etobur özellikler göstermektedir. Olağanüstü böcek yakalama başarısı gösteren...

Boeing 737 MAX, Amerikan Boeing şirketinin bir bölümü olan Boeing Commercial Airplanes (BCA) tarafından üretilen dar gövdeli bir uçak olan Boeing 737'nin dördüncü neslidir. Boeing 737 Next Generation'ın (NG) yerini alıyor ve Airbus A320neo ailesi ile rekabet ediyor. 737 MAX, daha verimli CFM International LEAP -1B motorları, ayırt edici ayrık uçlu kanatçıkları dahil aerodinamik değişiklikler ve gövde modifikasyonları ile daha önceki 737 tasarımlarına dayanmaktadır. Yeni seri 30 Ağustos 2011'de duyuruldu. İlk uçuşunu 29 Ocak 2016'da gerçekleştirdi ve Mart 2017'de ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından onaylandı. İlk sipariş bir 737 MAX 8'di ve Mayıs 2017'de Malindo Havayollarına teslim edildi. 22 Mayıs 2017'de hizmete girdi. 737...

Aslında Pleiades, kendisi bir takımyıldız değil; Taurus / Boğa takımyıldızının bir parçasıdır. Çağlar boyunca bu küçük küme, takımyıldızın kendisinden daha fazla dikkat çekmiştir. Bu yıldızların 7 erkek kardeş ya da daha yaygın olarak 7 kız kardeşten oluştuğu kabul edilir. Fakat bugün,yedincisini görmek için artık ortalama bir göz keskinliğinden daha fazlası gerekmektedir. Efsanedeki kayıp Pleiade'ye karşılık gelen yıldız, parlaklığını yitirmiş olmalıdır. Klasik yazarlar ve öykücüler de Nez Perce Kızılderilileri de yedinci kız kardeşin bir ölümlüye aşık olduğunu ve aşkından utanç duyduğu için sonunda gözden kaybolduğunu anlatırlar. Nez Perce efsanesinin Avrupalılarla erken dönemde ilişki kurmaya dayandığı kuşkusuzdur...

Beş yüz metre açıklıklı Küresel Radyo Teleskop, (FAST; Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope), Çin'in güney batısındaki Guizhou eyaletinde bulunan bir radyo teleskobudur. Çapı 500 metre olan FAST, inşa edildiği tarihten sonra Porto Riko’daki, çapı 300 metre olan Arecibo Teleskobu'nu geçerek dünyanın en büyük radyo teleskobu olmuştur. Yapımı 5 yıl sürmüş ve 120 milyon Dolar'a mal olmuştur. Saniyede 38 gigabyte veri toplayabilmesiyle ve elekromanyetik spektrumun 10 santimle 4.3 metre arasındaki dalga boylarıyla dış uzayı gözlemleyebilen sabit çukur aynasıyla, yapılmış en hassas radyo teleskobudur. Uzak galaksilerdeki doğal hidrojen izlerini arayarak, zayıf pulsar sinyallerini algılayarak dış uzaydaki yaşam araştırmalarına...

Organik tarımda kimyasal gübre kullanımı yasak. İlaçlı üretim yapılan, GDO’lu yemler ile beslenen, antibiyotiklerin kullanıldığı çiftliklerdeki hayvanların gübreleri beslenmelerinden kaynaklı zararlı maddeler içereceği için organik tarımda bu çiftliklerden gelen ahır/ağıl/ kümes gübrelerinin kullanımına izin verilmiyor. İnsanlar için geçerli olan, “Ne yersek oyuz” ifadesi hayvanlar ve onların yedikleri için de geçerli. Organik tarımda sürdürülebilirlik nasıl sağlanıyor? Organik üretimin sürdürülebilir olmasının en temel şartı araziye her sene münavebe (rotasyon) uygulanması. Yani her sene aynı yere farklı bitkilerin ekilmesi gerekiyor. Her sene aynı yere aynı bitkiler ekilirse yabancı ot, zararlı ve bitkisel hastalıklar ile mücadele...

İlk Trafik Işığı Trafik ışıkları bugün, motorlu taşıt trafiğini düzenlemek için kullanılsa da ilk trafik ışığı, otomobilin icadından önce kurulmuştur. Fikir olarak 1800’lü yıllarda ortaya atılmış ve ilk örnek 10 Aralık 1868’de Londra’da kullanıma açılmıştır. Gazla çalışan bu ilk modelin tasarımı, demiryolu mühendisi olan J.P Knight‘a aittir. At arabalarının trafiğini düzenlemek ve yayaların güvenle yürüyebilmelerini sağlamak amacı ile hizmete açılmıştır. Gazla çalışan bu ilk model, bir polis memuru tarafından manuel olarak kontrol edilmekteydi. Gündüzleri polis memuru, semafor kolunu yukarı aşağı hareket ettirerek hangi yönden gelen araçların geçebileceğini bildirirken geceleri gazla aydılanan yeşil ve kırmızı ışık kullanılmıştır...

Türk dünyasının UNESCO'su olan Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), 1993 yılında, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye cumhuriyeti kültür bakanları tarafından imzalanan anlaşmayla kurulmuştur. Daha sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonuna bağlı Tataristan, Başkurdistan, Altay, Saha, Tıva ve Hakas Cumhuriyeti ile birlikte Moldova'ya bağlı Gagavuz Yeri, TÜRKSOY'a gözlemci üye olarak katılmışlardır. TÜRKSOY 20 yılı aşkın süredir Türk halklarının gönül birlikteliğini ve kardeşliğini güçlendirmek, ortak Türk kültürünü gelecek nesillere aktarmak ve dünyaya tanıtmak için çalışmaktadır. TÜRKSOY’un çalışmaları, Türk dili konuşan ülkeler devlet başkanlarının himayelerinde yürütülmüş...

Papirüs, eski zamanlarda yazı yüzeyi olarak kullanılan kalın kağıda benzer bir malzemedir. Sulak bir saz olan papirüs bitkisinin özünden yapılmıştır. Papirüs aynı zamanda, bu tür materyallerin üzerine yazılmış, yan yana birleştirilen ve bir kitabın erken formu olan bir parşömen halinde yuvarlanan bir belgeyi de ifade edebilir. Papirüs bitkisinin, bir zamanlar Nil Deltası boyunca bol olduğu için, ilk olarak Mısır'da kullanıldığı bilinmektedir. Ayrıca tüm Akdeniz bölgesinde ve Kush Krallığı'nda da kullanıldı. Eski Mısırlılar, bir yazı malzemesinin yanı sıra, kamış tekneleri, hasırlar, ipler, sandaletler ve sepetler gibi diğer eserlerin yapımında papirüs kullandılar. Eski Mısırlıların yelken, bez, hasır ve yazı kağıdı olarak...

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri Boeing 707 ve Boeing 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır. İlk olarak 1964 yılında tasarlanmış ve ilk uçuşunu 1967 yılında gerçekleştirmiştir. Havayolu seferlerine ise Şubat 1968'de başlamıştır. 737 modeli Boeing'in üretimdeki tek koridorlu, dar gövdeli uçağıdır ve daha önceden marketin hakimi 707, 727, 757, DC-9 ve MD-80/90 uçaklarının...

Boeing 727 orta boyda, dar gövdeli, üç motorlu ticari bir jet uçağıdır. İlk kez 1963 yılında kullanılmaya başlanmıştır ve çok uzun yıllar dünyadaki en popüler jet uçağıydı. 1.832 adet 727 üretilmiştir. 727 satış rekorları 1990'larda kardeşi Boeing 737 tarafından kırılmıştır. Üretimi Eylül 1984'te sona erdi. Boeing tarafından üretilen tek trijet uçağı olan 727, arka gövdenin her iki yanında birer adet olmak üzere T kuyruğunun altındaki Pratt & Whitney JT8D düşük baypaslı turbofanlarla çalıştırılıyor ve merkezi bir adet S-kanalından besleniyor. Altı yan yana üst gövde kesitini ve kokpitini 707 ile paylaşır. 40,5 m uzunluğundaki 727-100, tipik olarak 4.170 km üzerinde iki sınıfta 106 yolcu taşır veya tek bir sınıfta 129. 1965'te üretilen...

Hâdimü'l-Haremeyn ya da iki kutsal caminin hizmetkârı, Eyyûbî sultanları, Memlûk sultanları, Osmanlı padişahları ve günümüzde Suudi kralları dâhil olmak üzere İslam hükümdarları tarafından kullanılan kraliyet unvanıdır. Bu unvan, İslam dünyasının en kutsal iki mescidi olarak kabul edilen Mekke’deki Mescid-i Haram ve Medine’deki Mescid-i Nebevî'nin hükümdar tarafından korunması, sorumluluğunun garanti altına alınması ve sürdürülmesi anlamına gelir. Unvanın ilk kez Eyyûbîler Hanedanlığı'nın kurucusu ve sultanı Selahaddin Eyyubi tarafından kullanıldığına inanılmaktadır. Daha sonra Memlûk sultanları da Hâdimü'l-Haremeyn sıfatını benimsemişlerdir. 1517'de Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı ordusu ile Memlûk Devleti arasındaki...

Oasis adlı ve 7T-VEE tescilli Air Algérie (Phoenix Aviation) Flight 702P, Air Algérie'ye ait olan ve Phoenix Aviation tarafından kiralanan bir Boeing 737 idi. 21 Aralık 1994'te, görüş mesafesinin düşük olduğu bir ortamda, Birleşik Krallık'taki Coventry Havalimanı'na son yaklaşması sırasında elektrik iletim kabloları ve bir direğe çarptı. Uçak daha sonra devrildi ve birkaç evi hasara uğrattıktan sonra ters bir şekilde ilerideki ormanlık bir alana düştü. Uçaktaki beş kişinin tamamı öldü. Kaza Kaza günü, uçak ve mürettebat, Hollanda ve Fransa'ya ihraç edilmek üzere canlı hayvanların uçağa yükleneceği Coventry'ye ikinci uçuşları için o sabah Amsterdam'dan ayrıldı (ilk uçuşları saat 03:40'ta vardı). Coventry'de sis ve alçak bulut tabakası...

Peçe Nebulası veya Peçe Bulutsusu, Samanyolu Galaksisi'nin Cygnus takımyıldızında bulunan büyük bir süpernova kalıntısıdır. Süpernova, bir yıldızın son evresinde meydana gelen patlamadır. Bu patlamada, yıldızın dış katmanları uzaya fırlar, ve ardında geniş bir gaz ve toz bulutu bırakır. Kaynak süpernova 5.000 veya 8.000 yıl önce patlamış, kalıntıları ~3×3 derecelik bir alana yayılmış ve yayılmaya devam etmektedir. Bulutsu'nun uzaklığı tam olarak bilinememekle birlikte yaklaşık olarak 1.400 ilâ 2.600 ışık yılı olduğu hesaplanmaktadır. William Herschel tarafından 5 Eylül 1784 tarihinde keşfedilmiştir. Hubble Uzay Teleskobu tarafından bulutsunun fotoğrafı elde edilmiştir. Yapılan salma çizgisi analizleri sonucunda oksijen, sülfür ve...

Boeing 717. dizaynı McDonnell Douglas şirketince yapılan çift motorlu jet uçağı. Şirketin Boeing bünyesine katılması sonrası piyasaya Boeing 717 olarak sürülmüştür. İlk sipariş 1995 yılında alınmış, 1999 Eylül'ünde de ilk teslimat yapılmıştır. Boeing 717 üretimine Mayıs 2006'da son vermiştir. 156 adet üretilmiştir. Boeing 717, iki motorlu, tek koridorlu bir jet yolcu uçağıdır. Başlangıçta McDonnell Douglas tarafından geliştirilen bu uçak, McDonnell Douglas MD-95 adıyla biliniyordu. Uçak, kısa mesafeli uçuşlar için tasarlanmıştır ve 100 ila 130 yolcu taşıma kapasitesine sahiptir. 1997 yılında Boeing, McDonnell Douglas ile birleşti ve böylece MD-95, Boeing 717 adını aldı ve Boeing'in ürün yelpazesine dahil oldu. Boeing 717-200 olarak...

Deimatik davranış, bir hayvanın kendisini tehlike anında göstermek veya caydırmak amacıyla sergilediği ani ve etkili davranışlardır. Bu davranışlar, bir avcının saldırısını önlemek veya bir avcıyı şaşırtarak kaçma şansını artırmak için kullanılabilir. Deimatik davranışlar genellikle şu unsurları içerir: Ani Hareketler: Hayvan, ani bir şekilde süratli hareketler yapabilir. Bu, avcıyı şaşırtarak kaçma şansını artırabilir. Sesli Uyarılar: Hayvan, tehlikeyi haber vermek veya caydırmak için sesli uyarılar verebilir. Bu, avcıyı şaşırtabilir ve onu caydırabilir. Görsel İmpresyonlar: Hayvan, kendisini daha büyük, daha tehlikeli veya daha dikkat çekici göstermek için vücut yapısını veya tüylerini kullanabilir. Örneğin, kuşlar kanatlarını...

Aposematizm, bir organizmanın (genellikle hayvanların) kendini tehlikeli, zararlı veya zehirli olarak belirgin bir şekilde göstererek potansiyel avcıları caydırma stratejisidir. Bu, genellikle parlak renkler, belirgin desenler veya sesli uyarılar gibi görsel veya işitsel sinyallerle gerçekleşir. Aposematizm, bir türün avcılarına, "Ben tehlikeliyim veya zarar verebilirim, uzak dur!" mesajını ileten bir savunma mekanizması olarak işlev görür. Bu tür bir adaptasyon, avcıların potansiyel avlarını tanıyabilmeleri ve onlardan uzak durmaları açısından önemlidir. Aposematik renkler ve desenler, avcıların öğrenmesini ve gelecekte benzer tehlikelerden kaçınmalarını sağlayabilir. Bu konsept genellikle zehirli ya da tehlikeli türlerle...