Ansiklopedi

209
220
466,354
81
105
195,118
Şehir Malatya
644
757
1,692,303
Coğrafya, Dünya’nın doğal ortamını, beşerî ve ekonomik özelliklerini, doğa ve insan arasındaki etkileşimi neden sonuç ilişkisi içinde inceler. Kıtaları, okyanus tabanlarını, dağları oluşturan, doğal ortamı etkileyen ve insanlık tarihinin her döneminde beşerî ve ekonomik açıdan yararlanılan kayaçlar, coğrafya dersinin konuları arasında yer alır. Bir veya birden fazla mineralin bir araya gelmesiyle doğal olarak oluşmuş kütlelere kayaç (taş) adı verilir. Kayaçlar mineral topluluğudur. Kayaçlar jeolojinin petrografi alt bilim dalı tarafından incelenir. Kayaçların Önemi Yer şekillerinin oluşum ve gelişiminde; kayaçların aşınıma karşı direnci, çözülebilir olması, geçirimliliği önemli rol oynar. Toprak oluşumunda kayaçlar, ana kaya faktörü...
Çankırı Tuz Madeni, yaklaşık 5 bin yıldır tuz üretildiği bilinen dünyanın en eski ve en büyük tuz madenlerinden biridir. Çankırı’nın doğusunda merkez ilçeye bağlı Balıbağı Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Tuz Mağarası, İl Özel İdaresi tarafından Çankırı Belediyesi’ne devredildikten sonra içeride ciddi bir temizlik ve kısmen aydınlatma yapılarak vatandaşlardan gelen yoğun talep üzerine geçici olarak ziyarete açılmıştır. Ziyaretçiler mağara içerisindeki galerilerde tuzdan yapılmış heykelleri ile resim ve çeşitli objelerin yer aldığı sergileri gezebilmektedirler. Çankırı’ya ulaşım Ankara’dan 120, İstanbul’dan 450 km. mesafede olup, şehir merkezinden mağaraya ulaşım 13 km. lik köy grup yolu ve 5 km. lik turizm yolu ilan...
Ilgaz Dağı, Batı Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek dağ kütlesidir. Kastamonu-Çankırı yolunun 1.775 m’lik bir geçitle aştığı Ilgaz Dağı, doğu-kuzeydoğu, batı-kuzey batı doğrultusunda 50 km uzunluğunda oval bir kütle oluşturur. En yüksek zirvesi Büyükhacet tepesi 2587 m, ikinci zirvesi Küçükhacet tepesi ise 2546 m yüksekliktedir. Ilgaz Dağı, zengin bitki örtüsünün meydana getirdiği eşsiz doğal güzelliklere sahiptir. Ankara-Çankırı-Kastamonu Devlet Karayolu ile Ankara’ya 200 km, Ilgaz ilçe merkezine ise 25 km uzaklıktadır. Yılın altı ayında karla kaplı olan Ilgaz Dağları, kış sporları imkânlarına da sahiptir. Ilgaz Dağı, kış sporları ve turizmi bakımından son dönemlerde önemini artırmıştır. Yapılan tesisler ve oteller konaklama...
Konstantinopolis veya Kostantiniye (Kostantiniyye), günümüzde İstanbul, Roma İmparatorluğu (330–395), Bizans İmparatorluğu (395–1204 ve 1261–1453), Latin İmparatorluğu (1204–1261) ve Osmanlı İmparatorluğu'na (1453–1922) başkentlik yapmış şehirdir. 1923'te Ankara'nın başkent ilan edilmesiyle, 1600 yıllık başkentlik özelliğini kaybetmiştir. Bizans döneminde kullanılan adıyla Konstantinopolis; 1453'te Fatih Sultan Mehmet'in fethinden sonra Kostantiniyye, İstanbul, Dersaadet gibi değişik adlarla anılmıştır. Bunlardan resmi amaçlarla en çok kullanılanı Kostantiniyye'dir. Şehir, Osmanlıların eline geçtikten sonra da Konstantinopolis (Kostantiniyye) ismi kullanılmaya devam edilmiştir, bunun yanında İstanbul adı da yaygın olarak...
ENIAC (İngilizce: Electronic Numerical Integrator And Computer, Türkçe: Elektronik sayısal entegreli hesaplayıcı), elektrikle çalışan ve elektronik veri işleme kapasitesine sahip ilk bilgisayar. II. Dünya Savaşı esnasında Amerikalı bilim insanları tarafından inşa edilen ENIAC ilk çıkan bilgisayardı ENIAC, yaklaşık 167 m² bir alana sığıyordu ve ağırlığı 30 tondu. ENIAC 1947 yılında basına tanıtıldı. Bu ilk bilgisayarın siparişi, 1941 yılında ABD’nin II. Dünya Savaşı'na katılmasıyla birlikte ordu tarafından gizli olarak Pennsylvania Üniversitesi'ne ait elektrik mühendisliği okulu Moore School of Electrical Engineering'e verildi. Amaç daha az isabet hatalı uzun menzilli top ve füzelerin hesaplamalarında kullanılmasıydı. Bilim insanları...
Eris, Plüton cüce gezegeninden çok az küçük olan ve Temmuz 2005'te tespit edilen Neptün ötesi cisimdir. Palomar Gözlemevi merkezli keşif ekibi, NASA ve bazı basın organları tarafından Güneş Sistemi'nin onuncu gezegeni olarak tanımlanmaktaydı. Uluslararası Astronomi Birliği, Ağustos 2006'da, Eris'in de durumunu netleştirecek olan, "gezegen" teriminin tanımını yayınladıktan sonra, gezegen olmadığına karar verildi. Onun yerine Plüton, Haumea, Makemake ve Ceres ile birlikte cüce gezegen sıfatını aldı. Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden Michael E. Brown başkanlığındaki ekip, Hubble Uzay Teleskopu ile Temmuz 2005'te Dünya'dan 15 milyar km ötede bir gezegen tespit ettiğini açıklamış ve gezegene gayriresmi olarak "Xena" (Zeyna) adını...
Marmara Denizi’ndeki adaların en büyüğü, ismi mermer ve Marmor ‘dan gelen Marmara Adası yaklaşık 117 km² bir alana sahiptir. Adanın en yüksek yeri, Radar Tepe olarak da bilinen İlyas Tepe’nin adeta denize kafa tutarcasına yükselişi, vahşi ve sarp görünümü yaşam dolu iklimi, suyu, denizi ve nihayet denizle kaynaşmış insanıyla, özel bir konum ve niteliğe sahiptir. 2018 verilerine göre nüfusu 9.870 kişidir. (%53,42 erkek, %46,58 kadın) Marmara Adası, 4 Temmuz 1987 yılına kadar Erdek ilçesine bağlı kalmış bu tarihten itibaren ilçe olmuştur. Marmara ilçesine bağlı 4 köy ve 2 beldesi vardır. Çınarlı Köyü, Gündoğdu Köyü Asmalı Köyü, Topağaç Köyü ile Saraylar ve Avşa Beldesi. Adanın doğal yapısını oluşturan mermer ilkçağdan günümüze kadar...
Türkiye'de tasarlanan ve üretilen ilk otomobilin Anadol olduğu düşünülür. Ancak Anadol'un tasarımı İngiliz Reliant firmasınca yapılmış (Reliant FW5) ve Otosan'da bu firmadan alınan lisansla üretim yapılmıştır. Anadol'un şasi, motor ve şanzımanları ise Ford'dan temin edilmiştir. Tasarım ve mühendislik anlamında ilk Türk otomobili ise Devrim'dir. Devrim'den daha önce de (1953 yılında) otomobil imali üzerinde "deneme mahiyetinde" diye adlandırabileceğimiz çalışmalar olmuştur, buna karşın Devrim'e ilk Türk yapısı ve hattâ ilk Türk tipi otomobil gözüyle bakılabilir Türkiye'de seri üretime geçen ilk otomobilin Anadol olduğu iddia edilse de bu unvanın esas sahibi Nobel 200 isimli bir küçük otomobildir. Dünyanın birçok ülkesinde lisansla...
Ceres, Güneş Sistemi'nde en büyük cüce gezegendir. Ana asteroit kuşağında yer alır, Mars ile Jüpiter arasındaki en büyük cisimdir. 1 Ocak 1801 tarihinde İtalyan astronom Giuseppe Piazzi tarafından Palermo'da bulunmuştur. Piazzi, gördüğü cismin önce bulutsuluk içermeyen, yıldıza benzeyen bir kuyruklu yıldız olduğunu düşünmüş, ancak kısa sürede yaklaşık dört yıllık bir peryodu olan bir "gezegen" olduğunu fark etmiş, bu cisme Sicilya'nın koruyucu tanrıçası Ceres'in adını vermiştir. Asteroitler arasında ilk keşfedilen olduğu için 1 numara ile adlandırılmıştır. Aynı zamanda 50 yıl boyunca da 8. gezegen olarak sınıflandırılmıştır. 950 km çapında olan Ceres, Asteroit Kuşağı'nın açık ara en büyük cismidir ve kuşağın toplam kütlesinin...
Yaralı Diz Katliamı (Wounded Knee Katliamı), Lakota Siyuları ile Birleşik Devletler arasındaki son büyük çatışma. Güney Dakota'da Pine Ridge Kızılderili Rezervasyonunda Wounded Knee Deresi yakınlarında 29 Aralık 1890'daki olaylarda 62'si kadın ve çocuk en az 153 Kızılderili (çoğu Minikonju 38 kişi de Hunkpapa Lakotası) öldürülmüştür. General Nelson A. Miles tarafından Yerli İşleri Komisyonu'na yazılan bir mektupta çatışma sonrasındaki olaylar katliam olarak nitelendirilmiştir. Katliamın Nedeni 1890'da ABD hükümeti Amerikan yerlilerinin (Kızılderililer) yaptığı "Hayalet Dansı" nın bir savaş dansı olduğundan şüpheleniyordu. Ancak bu dans Kızılderililer için kutsal bir tören idi ve bazı yerliler ellerinden alınan haklara bu kutsal dansı...
Chuquicamata, dünyanın en büyük açık ocaklı bakır madenidir. Şili'de bulunur. And Dağı'nda deniz seviyesinden 2849 metre yüksekliktedir. Benzersiz maden, Şili ulusal bakır şirketinin mülkiyetindedir ve işletilmektedir. Chuquicamata kraterinin en geniş yeri 4300 metre ve en dar yeri 3000 metredir. Çukurun derinliği 850 metredir. Gelişimi yaklaşık yüz yıl önce, 1915'te başladı. 1912'de ABD firması Guggenheim Bros madeni alır. Bir yıl sonrasında ilk çalışmalar başlatılır ve 1915 ilkbaharında Chuquicamata, elektroliz kazanımlı bakırın üretimine başlar. 1923'te Guggenheim Bros. madeni Anaconda Copper Mining Company'ye transfer eder. 11 Temmuz 1971'deki anayasa reformu ile bakır üretimi devletleştirilir ve maden günümüze değin devlet...
Furoshiki, kıyafet, hediye ve benzeri eşyaların taşınmasında kullanılan geleneksel Japon paketleme kumaşlarıdır. Furoshiki, ilk defa Nara döneminin (MS 710-794) ortalarında geleneksel Japon banyolarında (onsen) kullanılmaya başlandı. Banyo yapanların eşyalarının karışmaması için çıkartılan kıyafetler Furoshiki ile birbirine bağlanırdı. Daha sonralarda, bu paketleme ve katlama sistemi yayılmaya başladı ve tüccarlar tarafından satılan malların ve hediyelerin korunması için kullanıldı. Günümüzde furoshiki; ipek, pamuk, bitkisel ipek ve naylon gibi çeşitli kumaşlardan üretilmektedir. Bu sanat Japonya'da popülerliğini sürdürse de, modern plastik poşetlere karşı artan talep karşısında kullanımı düşüşe geçmiştir. Yakın yıllarda Japon Çevre...
Cambridge Merkez Camii, İngiltere’nin Cambridge kentinde bulunan Avrupa’nın ilk çevre dostu camidir. Görevi, inanç, topluluk gelişimi, sosyal uyum ve dinler arası diyalogda iyi uygulamaları kolaylaştırarak İngiltere ve ötesindeki Müslüman toplumun ihtiyaçlarını karşılamaktır. Caminin inşaatı Eylül 2016'da başladı, Mart 2019'da tamamlandı ve 24 Nisan 2019'da halka açıldı. Proje Kilise veya evlerden dönüştürülen dört mescit ihtiyaca cevap veremez hale gelince kentteki Müslüman öğrenciler, Cambridge Üniversitesi İslami çalışmalar öğretim görevlisi Dr. Timothy Winter'a başvurdu. 17 yaşında Müslüman olduktan sonra Abdulhakim Murad adını alan Winter, dünyaca ünlü sanatçı Yusuf İslam'la bu projeyi Başbakanlık yaptığı dönemde Cumhurbaşkanı...
Türk kahvesi ve onun değişmez geleneğinin UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası olarak kabul edilmesinin yıl dönümünü Dünya Türk Kahvesi Günü olarak kutluyoruz. Pürüzsüz köpüğü ve eşsiz kokusuyla kültürümüzün vazgeçilmezi olan Türk kahvesi için bugün önemli bir gün. 5 Aralık günü Dünya Türk Kahvesi günü olarak kutlanıyor. Kesin tarih tartışmalı olsa da, kahvenin bu topraklara 16. yüzyıl ortalarında Arap Yarımadası’ndan geldiği biliniyor. TÜRK KAHVESİ’NİN TARİHÇESİ Kahvenin kökeni Arap yarımadası olarak bilinir. İlk bilgiler 10. yy'da bir Arap doktoru olan Rhazes'e uzansa da, kullanım MS 575 yıllarında başlar. Bazı araştırmacılara göre kahve adının kahvenin üretim beşiği olan Güneybatı Etiyopya'nın Kaffa şehriyle...
Potasyum nitrat, formülü KNO3 olan bir potasyum bileşiğidir. Güherçile olarak da bilinen bileşik doğal halde kayaçlarda ve mağaralarda oluşan beyaz renkli kabuksu yapıda bulunur. Potasyum nitrat başlıca olarak gübreler, roket itici yakıtı ve havai fişeklerin üretiminde kullanılır; Kükürt ve odun kömürü ile belirli oranlarda karıştırılırsa karabarutu oluşturur. Gıda katkısı olarak kullanıldığı Avrupa Birliği normlarında E252 olarak adlandırılır. Üretimi Çözelti halindeki sodyum nitrat ve potasyum klorür karışımının çifte ayrışması sonunda elde edilir. Kaynar haldeki çözeltilerin karışımından çözünürlüğü sıcakta pek fazla değişmeyen sodyum klorür çökelir. Çözünürlüğü daha fazla olan ve çözelti halinde kalan potasyum nitrat soğuma...
İstanbul'un güneyinde Marmara Denizi içinde yer alan ve kısaca Adalar olarak anılan takımadadır. Büyüklü küçüklü 9 ada (Büyükada, Heybeliada, Burgaz Adası, Kınalıada, Sedef Adası, Demokrasi ve Özgürlük Adası (Yassıada), Sivriada, Tavşan Adası, Kaşık Adası) ve kıyıya yakın iki kayalıktan oluşur. Adaların 5'inde yerleşim vardır. Adaların tümü, idari olarak Adalar ilçesinin sınırları içinde kalmaktadır. Adalar Bizans döneminde saray mensupların sürgün yeri olarak kullanılıyordu. Özellikle anakaraya yakınlığından ötürü Kınalıada, sürgünlerde en çok tercih edilen yerdi. Adalarda sürgünler dışında, Bizans imparatorlarının yazlık konutları da yer alıyordu. Adalar, 1453 yılında İstanbul'u ele geçirmek için yola çıkan Osmanlı donanması...
Güney Amerika'nın güney ucunda aynı adı taşıyan bir büyük adası da olan adalar topluluğudur. Macellan Boğazı'nın ötesinde, 53° ile 56° güney enlemleri arasında bulunmaktadır. Macellan'ın 1520'de keşfettiği, 19. yüzyılda yerleşilen takımadalar, 1881 yılında Şili ve Arjantin arasında paylaşıldı ve her iki ülkedeki bir eyalete adını verdi. (Ateş Toprakları ismi bazen Tiarra del Fuego'nun İsla Grande Adası'nı belirtmek için de kullanılır.) Ushuaia en güneyindeki kara yerleşim yeridir. Ünlü Horn Burnu da bu topraklarda yer alır. Ateş Toprakları, toplam 71.500 kilometrekare yüz ölçüme sahip olup yaklaşık nüfusu 140.000 kişidir. Doğuda Arjantin'e ait kısımda 133.000, batıdaki Şili'ye ait kısımda ise 7.000 kişi yaşar. Kıtanın geneline kıyasla...
Ushuaia, Arjantin'in en güneyindeki şehirdir. Diğer birkaç şehirle, Dünyanın en güneydeki şehri ünvanı için tartışma halinde olan bir şehirdir. Esasında, Ushuaia'dan daha güneyde yerleşim yerleri olsa da, bunlar askeri üsler olup, sivil bir nüfusa sahip değildirler. Arjantin eyaleti olan Tierra del Fuego'nun başkentidir. Ateş Toprakları'nın (Tierra del Fuego) güney yakasında, Beagle Kanalı kıyısında yer alır. Ushuaia, bölgenin eski sahipleri Yámana dilinde Doğuya bakan koy anlamına gelir. Bir başka iddiaya göre ise Ushuaia, Yüzünü güneş batımına dönen koy anlamına gelir. Ancak bu iddia, Ushuaia Koyu'nun güneydoğuya açılması sebebiyle pek mantıklı görünmemektedir. Ushuaia, tarihi boyunca iklim, coğrafya, hayvan ve bitki dünyası...
Arjantin'deki Rio Colorado ile Şili'deki Bio Bio nehirlerinin güneyi ile Magellan Boğazının kuzeyi arasında kalan bölgedir. Magellan Boğazının güneyindeki Ateş Toprakları da Patagonya'ya dahil edilebilir. Rivayete göre Ferdinand Magellan, ismini verdiği Magellan Boğazından geçerken bu topraklarda gördüğü guanako (bir tür lama) postlarına bürünmüş ve yüzleri boyalı yerlileri bir İspanyol öyküsündeki Patagon adlı bir canavara benzeterek bölgeye bu adı vermiştir. Patagonya çok az yerleşim olan bir bölgedir. Yerleşim ortama 2 kişi/km² dir. Bu sayı hatta Arjantin'in Santa Cruz eyaletinde 1 kişinin altına düşer. Patagonya'nın düz alanlarında, Pampas denilen bu yöreye özgü otluk steplerin hakimiyeti vardır. Arjantin tarafı And Dağları'nın...
Biatlon, 18. yüzyıl İskandinavya'sına dayanan ve askeri kökenleri olan kayaklı koşu ile tüfekli atışın bir araya getirildiği kış sporudur. Askerlerin uzun Norveç ve İsveç'in sınır arasında devriye gezerken iyi nişan almaları ve hızlı kayabilmeleri gerekiyordu. Bireysel, sprint, takım, takip ve toplu çıkış etkinlikleri vardır. Tüm engebeli parkurlardaki turlarda, yarışmayı ve atış mesafesindeki hedeflere ateş etmeyi içerir. Biatlon kuralları ve oynanışı Başlangıçlarını genellikle belirlenmiş zaman aralıklarıyla yapan yarışmacılar "skating" stili ile kayar ve zamana karşı yarışırken hedeflere vurmak için durular. Ateş ederken, ayakta durmak ya da yüzükoyun eğilmek tercih edilir. Bir hedefi kaçırmak cezalandırılır. Yarış mesafesi ve...
Geri