Tarih Şehzade Mustafa Neden Öldürüldü?

Şehzade Mustafa Şehzade Mustafa
Taht yarışında Şehzade Mustafa’yı bertaraf edebilmek için Sadrazam Damat Rüstem Paşa tarafından sahte mektuplar ürettiği düşünülür. Bu mektuplar, Şehzade Mustafa’nın babası hayatta iken onun tahtına göz diktiğini ve isyan hareketlerine destekte bulunduğunu gösterir niteliktedir. Başlangıçta iddialara inanmayan Kanuni, güvendiği din alimlerinden tavsiye istedi. Güvenilen bir kölenin efendisinin parasını irtikap ettiğine ve ona karşı bir tuzak kurduğuna ilişkin hayali bir hikayeyle buna karşı ne yapılması gerektiğini sordu. Aslında bu, Mustafa’nın isyan hareketlerine başvurduğuna ve babasının tahtına göz diktiğine dair endişelerinin çok uzağındadır. O dönemin alimlerinden olan Mehmet Ebussuud Efendi Süleyman’a şu cevabı vermiştir; “bu durumda köleye ölünceye kadar işkence yapılması uygundur.” Bu ifade, şeraite göre kendisine bir cinayet izninin verilmesi demektir, ancak bir fetva niteliği taşımamaktadır. Çünkü Şehzade Mustafa'nın yaşadıkları Süleyman'ın danıştığı hikayeden çok farklıdır.

1553 yılında Veziriazam Damat Rüstem Paşa İran seferi için hareketinden sonra Aksaray taraflarına gelince, orduyu durdurdu ve yeniçerilerin Şehzade Mustafa'ya yatkınlığı olduğunu ve askerin, ihtiyarlığı sebebiyle sefere çıkamayan padişahın Dimetoka da oturmasını, Mustafa'yı hükümdar olmasını istedikleri dedikodusunun yayılmakta olduğunu bildirmek için, sipahiler ağası olan, Kızıl Ahmedliler den Şemsi Ağa'yı (Şemsi Paşa) İstanbul'a yolladı ve padişahın bizzat askerin başında sefere çıkmasını arz ederek, Aksaray'dan ileri gitmeyip bekledi.

Padişah bunu haber alınca Rüstem Paşa'yı geri çağırdı ve 1553 ağustos sonlarında kendisi İran seferine çıktı. Kütahya sancakbeyi Şehzade Bayezid'i Rumeli muhafazasında bulunmak üzere Edirne'ye gönderdi. Bolvadin'e gelince Saruhan sancakbeyi Şehzade Selim orduya gelerek el öptü. Bundan sonra padişah Aktepe konağına geldiği vakit, sefere çağrılan Şehzade Mustafa orduya iltihak ederek çadırı kuruldu. Ertesi gün şehzade babasının elini öpmek için otağ-ı hümayuna yürüdü. Çadıra girdiği zaman babasını göremedi, yedi dilsiz onu karşıladı ve hemen üstüne atılarak boğmak istendilerse de Mustafa bunların elinden kurtulup kaçarken, saray hademelerinden Zal Mahmud ağa arkadan yetişip şehzadeyi boğdu. Cesedi çadırın önüne bir İran halısı üzerinde bırakılmak suretiyle ölümü ilan edildi. Bu, aynı zamanda İran ile iş birliği yaptığı iddia edilen Şehzade Mustafa'nın durumunda bir mesaj niteliği taşıyordu. Cenazesi daha sonra Bursa’ya gönderilerek II. Murat türbesi yakınına defnedilmiştir.

Şehzade Mustafa’nın ölümü askerler ve halk arasında büyük tepki yarattı. Yeniçeriler, olaydan sorumlu gördükleri Rüstem Paşa’nın çadırına saldırdılar ancak onu bulamadılar. Matem göstergesi olarak öğlen yemeği yemediler ve Rüstem Paşa’nın azlini istediler. Kanuni artan baskı karşısında aynı gün Rüstem Paşa’yı görevden alıp yerine Kara Ahmet Paşa’yı atamak zorunda kaldı.

Şehzade Mustafa'nın katlinden sonra Konya'da olan annesi Mahidevran Sultan ve ailesi (eşleri, kızları ve oğlu Şehzade Mehmed) Bursa'ya gönderildi. Lakin Şehzade Mustafa'nın ölümünden sonra askerler arasında çıkan "Şehzade Mustafa öldüyse oğlu var, tahta o geçer!" dedikodularını işiten Kanuni torununun da boğdurulmasını emretti ve 7 yaşındaki Şehzade Mehmed babasının ölümünden bir süre sonra boğularak katledilip Şehzade Mustafa'nın yanına defnedildi. Şehzade Mustafa’nın türbesi, 1555 yılında kardeşi Şehzade Selim tarafından yaptırılmıştır.
 
Sehzade Mustafa'nin,Sehzade Selim'den daha basarili mi yoksa daha basarisiz mi olacagi konusunda,varsayimlarla hareket ederek bir sonuca varabilirsiniz.Benim vardigim sonuç ise Sehzade Selim'in tahta oturmasinin daha isabetli oldugudur.

Bunun Nedenine gelince:

Sehzade Mustafa'nin Yeniçeriler tarafindan sevilmesinin sebebi,Selim'e göre Mustafa'nin daha savasçi olmasidir.Durum böyle olunca,Mustafa'nin tahta oturmasi yeni seferler ve ganimetler kazanmak anlamina gelicek.Fakat bu seferler sadece ganimet kazandirmayacak,ayni zamanda zaten çok genis olan topraklara yeni topraklar eklenmis olacakti.Muhtemelen Kanuni Sultan Süleyman dönemi sonu (1566) 14.983.000 km2 olan topraklar,Sehzade Mustafa'nin tahta oturmasiyle birlikte çok daha büyük ölçülere ulasacak ve sonuçta zaten hantal bir yapiya sahip olan merkezi yönetim daha da hantallasacak ve bunun sanucunda çöküs çok daha hizli yasanacakti. (II.Selim Dönemi sonu (1574) 15.162.000 km2)

Sehzade Mustafa'nin,babasi Sultan Suleyman tarafindan öldürülmesinin hakli bir nedene dayanip dayanmadigi ise,kesin olarak bilinmiyor.Ortada bazi mektuplar var fakat bunlari kendisinin mi,yoksa birilerinin mi gönderdigi kesinlik kazamis degil.Fakat Sehzade Mustafa'ya yakinligi ile tanidigimiz Sehzade Bayezid'in,olaylarin hemen ardindan Iran'a kaçmasi kafalarda soru isareti birakiyor zira Sehzade Mustafa'nin katledilmesine gerekçe olarak gösterilen mektuplar Iran Sah'ina (İran Şahı Tahmasb) gönderilmisti.

Her ne olursa olsun,sonuçta bir Sehzade katledildi ve bu çok üzüntü verici bir olaydir.Fakat nedeninin para kazanmak mi,yoksa tarihe mâl olmus ve "muhtesem" (Soliman le Magnifique) ünvanini almis bir Padisahimizi itibarsizlastirma çabasimidir bilinmez ama birileri Kanuni'yi kötü emellerine alet etti ve bizlerinde seyir destegiyle koskoca Kanuni Sultan Süleyman'in itibari yerlere serildi.Onu sadece evlat katili yapmakla kalmadilar,birde bütün gününü yüzük yapmakla geçiren,haremde kadinlarla gününü gün eden... Bir ise yaramaz adam sinifina koyuldu.

Olayi magazinlestirip,Kanuni'yi basitlestirme ve itibarsizlastirma çabasi güdenlerin elleri kirilsin.Öyle bir kirilsinki; Senaryo yazmak için kalem tutacak parmaklari kalmasin ellerinde...
 
Senaryosu ask olan bu dizi cahil insanlari yanlis dusunmaye sefk edmesi kuvvetli ihtimaldir.Ama nede olsa guzel dizi,tarih yani ise cozulmesi zor bir muamma.
 
babana bile güvenmeyeceksin....
 
Bunlar da ilginizi çekebilir...
Şehzade Mustafa (1515-1553)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Biyografiler
  • 0    2K
Taşlıcalı Yahya Bey ve Şehzade Mustafa Mersiyesi
  • Ugur
  • Ugur,
  • Biyografiler
  • 0    5K
Şehzade Ahmet Nuri Efendi (1878-1944)
  • MURATS44
  • MURATS44,
  • Biyografiler
  • 0    2K
Şehzade Nedir?
  • Ugur
  • Ugur,
  • Ansiklopedi
  • 0    2K
Şehzade Mehmed Abdülkadir Efendi (1878-1944)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Biyografiler
  • 0    5K
Geri