Hayvanlar Alemi Anadolu Panteri

Anadolu Parsı Anadolu Parsı
Anadolu Panteri (Anadolu Parsı) Orta Doğu ve Batı Asya'da yaygın olan İran parsının (Panthera pardus saxicolor) Anadolu'da yaşayan bir ırkıdır. Uzun süre ayrı bir pars alt türü olarak kabul edilmiş ve Panthera pardus tulliana adı verilmiş, ancak modern genetik araştırmaların bu türün diğer batı ve orta Asya pars türlerinden genetik olarak çok az farklılık gösterdiğini kanıtlaması üzerine İran parsı alt türlerine eklenmesi görüşü hakim olmuştur.

Anadolu parsı Anadolu'da hâlâ yaşamaktadır. 2013 Kasım ayından önce en son bireyinin 1974'de Ankara-Beypazarı'nda vurulduğu kabul edilmekteydi.

Boyu 200-250 cm, ağırlığı dişilerde 35-50 kg, erkeklerde 45-70 kg civarındaydı. Yaklaşık ömrü 20 yıldı. Çok çevik olan Anadolu parsı, etoburdu ve geyik, yaban keçisi, yaban domuzu, küçük memeliler ile kuşlar gibi hayvanlar av yelpazesini oluştururdu. Anadolu parsı, Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde, daha çok ormanlık ve dağlık alanlarda yaşamıştır. Doğal yaşam alanları ve av kaynaklarının azalması parsları insanların yaşadığı yerlere yönlendirmiş ve bu da genellikle vurularak ya da zehirlenerek öldürülmelerine yol açmıştır.

Anadolu parsına ilk bilimsel ismi olan Fellis tulianayı Fransız Zoolog M.A. Valenciennes 1856 yılında vermiştir. Valenciennes'e bu ismi panter ile ilgili ilk tarihi kayıtları biraraya getiren Romalı Marcus Tullius Cicero'ya atıfla vermiştir.

Daha sonraları yapılan sınıflandırmada, parsın 27 adet alt türünden birisi olduğu kabul edilmiş ve adı Panthera pardus tulliana olarak değiştirilmiştir. Ancak 1996 yılında Steve O'Brien'ın kurduğu bir tim tarafından yapılan genetik araştırmalar sonucu parsın 27 değil sadece 8 alt türü var olduğu ve Anadolu parsının da İran parsı ile arasında hiçbir genetik farkı olmadığı tespit edilmiştir. Böylece Anadolu parsı, Orta Doğu'da yaşayan ve ayrı alt türlere mensup oldukları sanılan parslar ile birlikte İran parsı alt türüne eklenmiştir. Bundan dolayı Anadolu parsı artık İran parsının bir ırkı olarak görülür.

Anadolu Parsı 2013 yılında Türkiye'de iki kere görülmüştür. İlkinde Kaçkar Dağları' fotokapanlara yakalanan görüntüsüdür. İkincisi ise Diyarbakır'ın Çınarlı ilçesine bağlı Solmaz köyünde öldürüldü.

Ancak, Diyarbakır'da görülen hayvanın İran parsı (Panthera pardus saxicolor) olduğu anlaşılmıştır.

Anadolu Parsı'nın Anadolu'daki Varlığı​

 1946 yılında Cafer Tayyar Türkmen tarafından çekilen fotoğraf 1946 yılında Cafer Tayyar Türkmen tarafından çekilen fotoğraf
1942 yılında Urla/İzmir'de bir çoban tarafından yakalanan bir pars yavrusu önce İzmir'li bir avcı tarafından satın alınarak 9 ay boyunca bakılmış, ardından da İzmir Hayvanat Bahçesi'ne hediye edilmiştir. "Zoza" ismi verilen bu Anadolu parsının 1946 yılında Cafer Tayyar Türkmen tarafından çekilmiş olan fotoğrafı, aynı zamanda Anadolu parsına ait canlı halde çekilmiş bilinen tek fotoğrafı olmuştur.

Anadolu parsı varlığı ile ilgili son resmî kayıt 17 Ocak 1974 tarihinde Beypazarı ilçesinin 5 km batısında bulunan Bağözü köyünden bir kadına saldırması sonrasında vurularak öldürülmesiyle gerçekleşti. 2001 yılında Doğu Akdeniz bölgesi Dandi mevkiinde ve Doğu Karadeniz bölgesi Müsikli Deresi'nde, 2004 yılında da Doğu Karadeniz bölgesi Pokut Yaylası'nda görüldüğü iddia edilmiştir. Ancak bu alt türün doğal yaşam alanları bilindiğinden, özellikle bu son kayıtların bilimsel değeri yoktur ve muhtemelen vaşak ile ilgili olan bu gözlemleri, Anadolu parsı olarak lanse etmek muhtemelen sadece "iyi niyetli" bir spekülasyondan ibarettir.

Ayrıca 2006 yılında Mersin'deki Kayacı Vadisi ormanlık alanında kameralar tarafından bir Anadolu parsı tespit edildiği iddia edilmiş, ancak bu görüntüler de kamuoyu ile paylaşılmamıştır. Tüm bu iddiaların, doğa koruma örgütlerince, bu türe yönelik kamuoyu ilgisini maddî desteğe tahvil etmek için kurgulandığı iddiası da, farklı çevrelerce dile getirilmektedir.

20. yüzyılın sonlarını görebilmiş son birkaç bireyin, soylarını devam ettirebilecek gen havuzuna sahip olmadıkları ve 21. yüzyıla ulaşamadıkları kesinleşmiş gibidir. Doğu Toroslar'da kalmış olabileceği varsayılan son 10-11 bireyle ilgili herhangi bir iz bulunamamıştır.

Anadolu parsının varlığını kanıtlamak için doğa gönüllülerinin çabaları aralıksız sürmektedir. Resmî olmayan kayıtlara göre Mersin çevresi en son görüldüğü yerlerdir. Ayrıca Dilek Yarımadası Millî Parkı Anadolu parsını millî park içinde korunan hayvanlar arasında göstermektedir. Bazı bilim adamları Anadolu parsının hala varlığını sürdürdüğünü ama gelecek için yeterli popülasyonunun olmadığını iddia etmektedirler.

Tür büyük olasılıkla aşırı avlanma sonucu yok olduğu tahmin edilmektedir. Mantolu Hasan adındaki yerel avcının tek başına en az 15 tane Anadolu parsı vurduğu bilinmektedir.Ayrıca 2009 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü tarafından Toros Dağları'nda yaşadığı iddia edilen Anadolu Parsı'nı görüntüleyebilmek için 50 adet fotokapan yerleştirilmiştir. Gözlemler Türkiye'nin önemli noktalarında devam etmektedir.

Eylül 2010'da Çevre ve Orman Bakanlığı ile Merkez Av Komisyonu tarafından çıkarılan yasaya göre,Anadolu parsının Türkiye sınırları içerisinde herhangi bir biçimde avlanması, 35.000 TL para cezasından başlayan yaptırımların yolunu açmaktadır.

2010 yılında Siirt'te, Gabar Dağı yakınlarında bir pars vurulmuş ve postu sergilenmiştir. Ayrıca parsın cesetinin fotoğrafla belgelenmesi ülkemizde hala popülasyonunun devam ettiği yönündeki iddiaları yeniden canlandırmıştır. Öte yandan bazı çevreler ise bu türün Asya kıtasındaki en önemli yaşam alanının İran'ın stepleri olduğunu, parsın Türkiye-İran sınırındaki denetimsizlik sayesinde kışı geçirmek için Türkiye topraklarına girmiş olabileceğini düşünmektedirler.

2013 yılının Kasım ayında Diyarbakır'ın Çınar İlçesi’ne bağlı Solmaz Köyünde çoban Kasım Kaplan'a saldırdığı iddia edilen parsı kuzeni Mahmut Kaplan tüfekle vurarak öldürmüştür. Öldürülen hayvan araştırılmak üzere Dicle Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’ne götürülmüştür.Daha sonra yapılan DNA incelemesinde hayvanın İran Parsı olduğu bulunmuştur.
 
Bunlar da ilginizi çekebilir...
TCG Anadolu (L-400) - Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi
  • Ugur
  • Ugur,
  • Ansiklopedi
  • 0    696
Aksaray Malaklısı - Anadolu Aslanı
  • Ugur
  • Ugur,
  • Hayvanlar Alemi
  • 0    646
Anadolu'da Konutun Öyküsü
  • Ugur
  • Ugur,
  • Tarih
  • 0    856
Doğu Anadolu’nun mimari harikası: İshak Paşa Sarayı
  • Kaptan43
  • Kaptan43,
  • Gezi - Turizm
  • 0    717
Geri