Ansiklopedi Ayna Testi ve Ayna Evresi Nedir?

Ayna Testi​


Ayna testi, 1970 yılında psikolog Gordon Gallup Jr. tarafından geliştirilen ve bir hayvanın aynada kendini tanıma yeteneğine sahip olup olmadığına karar vermeye yarayan bir deneydir. Bu test, hayvanlarda öz farkındalığın ana göstergesidir ve gelişim psikolojisinde çocuklarda ayna evresine girişi belirtir.

aynatesti.jpg aynatesti.jpg


Ayna Evresi​


Ayna evresi, Jacques Lacan'ın psikanaliz teorisinde bir konsepttir. Bu konsepte göre bebekler altı aylık oldukları dönemden itibaren kendilerini ve dolayısıyla benliklerini ilk kez ayna ile karşılaştıkları zaman farkederler. Daha sonra yapılan araştırmalar bebeklerin o yaşta ayna karşısında kendilerini gördüklerinde yaşadıkları farkındalığın benliklerini bilme değil de sadece bir şaşırma olduğunu, varlıklarının farkındalığına 15-18 aylık iken vardıklarını gösterir. Elbette bu deneyim her bireye özgü farklı sonuçlar verebilir.

Bilince Sahip Hayvanlar​


Bir canlının bilince sahip olup olmadığını anlayabilmek için araştırmacılar ayna testini kullanıyor. Bu teste göre hayvanın vücuduna farklı renkte boya sürülüyor, hayvan aynaya baktırılıyor, kendine karşı bir hamle oluşursa buradan aynadaki yansımanın kendisi olduğunun farkında olduğu sonucu çıkıyor. Peki bu canlılar hangileri:

Orangutan​

İlk ayna testi 1838 yılında Jenny adında dişi bir orangutan üzerinde denendi. Jenny, aynaya bakarak yansımanın kendi olduğunu farketti ve kendi üzerinde hareketler yapmaya başladı. Bu deneyimden sonra ayna testi diğer canlılara da uygulanmaya başladı.

Şempanze​

Dört şempanze, iki gün boyunca boy aynası bulunan bir odada yalnız bırakılarak incelenmeye başlandı.

Daha önce hiç ayna görmemiş bu şempanzeler bir süre geçtikten sonra birbirlerine yanıt vermek için aynayı kullanmaya başladılar. Yüz ifadeleri, birbirlerine üfleme ve karşılıklı burunlarına dokunma hareketlerini ayna üzerinden sağladılar.

Yunus​

İki yunus üzerinde yapılan deneyde, bir yunusun yüzüne mürekkep işaretlenirken diğerinin yüzüne işaret konulmadı. Yüzü işaretlenmiş olan yunus aynaya baktırıldığında yüzündeki mürekkebi silmeye çalıştı. Silemediğinde ise diğer yunusun yardımcı olmaya çalıştığı gözlendi.

Yunusların beyin haritasını çıkartarak hafıza ile ilgili bölümlerinin büyük olduğu görülüyor. Araştırmacılar yunusların belirgin bir kişilikleri olduğu, kendilerinin farkında oldukları ve gelecek hakkında düşünebildikleri belirtiyor. Yunuslar ve balinalar çok mutsuz olduklarında soluk almayı kesip intihar edebiliyor. Yunus parklarının riskleri buradan daha da belli oluyor.

Fil​

Filler eşyalar arasındaki farkları ayırt etme konusunda hem şempanzelerden, hem de küçük çocuklardan daha maharetliler. İnsanların farklı dillerini de ayırt edebiliyorlar. Fil hafızasını da hatırlatmakta yarar var.

Karga​

Bilincin oluştuğu beyin bölümü neokortekse sahip olmamalarına rağmen ayna testini geçebilen tek kuş türü kargalar olarak biliniyor. Bilinçlerinin yanında öğrenme yetenekleriyle ve taklitleriyle de ön planda oluyorlar. Kimi karga türlerinin hırsızlık yaptığı, sesleri taklit ettiği biliniyor.

Boz ayı​

Bilim insanları bozayıların, küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine kutup ayılarından çok daha dayanıklı olduğuna dikkat çekiyor. Bozayılar yıllar önce gördükleri hayvanları bile tanıyabiliyorlar. Bazı araştırmacılar kutup ayılarının da en zeki primatlara yakın bir zekaya sahip olduğunu öne sürmekte.

Domuz​

Domuzların gelişmiş beyinleri güçlü duyu merkezlerini, problem çözme yeteneklerini ve duygularını kontrol ediyor. Domuzlar yeni bilgileri öğrenip değerlendirebiliyor, alışık olmadıkları yerlerde uygulayabiliyorlar.

Goril​

Koko, ayna testini geçebilen ilk goril olarak biliniyor. Aynı zamanda Koko'nun konuşma, tepkilere ve duygulara cevap verme yeteneği araştırmacılar tarafından bir dönem oldukça ilgi gördü.

Bonobo maymunları​

Ünlü bonomo maymunu Kanzi üzerinde yapılan deneyde kendi yüzündeki farklılıkları algıladığı görüldü. Ayrıca Kanzi, 400'den fazla kelimeyi ayırt edebiliyordu. Bu kelimelere cevap verebilmek için ise Lexigram üzerindeki ifadeleri kullanıyordu.

Lexigram, primatların insanlarla ilişki kurması üzerine kurulmuş, sembol ve şekillerden oluşmuş ifadelerdir. Kanzi bu ifadeleri en uygun şekilde öğreniyor ve bakıcısının söylediği kelimeleri anladığını lexigram üzerinden ifade edebiliyordu. Kimi zaman sorulan sorulara bu ifadeleri kullanarak kelime ve cümlelerle cevap verebildi.

Katil balina​

Ayrıntıları tam olarak duyurulmamış olmasına rağmen, 2001 yılında katil balinalar üzerinde yapılan bir deneyde öz farkındalıkları ortaya kondu. Araştırmalara göre bilişsel yeteneğe sahip oldukları da iddia edildi.

Fare​

Fareler optimal stratejiyi öğrenme kapasitesine sahipler. Yanıtını bilmedikleri seçeneği pas geçme yolunu tercih etmeyi de biliyorlar. Araştırmacılar farelerin tıpkı maymunlar gibi ne yaptıklarının farkında olabileceklerini söylüyor. Ancak fareler için henüz kanıtlanmış bir durum söz konusu değil.

Kaynak:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ayna_testi
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ayna_evresi
Varlığının Farkında Olan Tek Canlının İnsan Olmadığının Kanıtı: Ayna Testi - onedio.com
 
Bunlar da ilginizi çekebilir...
Asansörlerde Ayna Bulunmasının Çok Mantıklı Sebepleri
  • Kaptan43
  • Kaptan43,
  • İlginçler
  • 0    466
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Korosu'ndan Salavat-ı Şerif
  • Ugur
  • Ugur,
  • İlginçler
  • 1    1K
Volodimir Zelenski (Ukrayna Cumhurbaşkanı)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Biyografiler
  • 0    940
Özi (Ukrayna)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Ansiklopedi
  • 0    2K
Geri