Tarih Osmanlı Döneminde Rakı (Erdek Düzü) Reklamı - 1897

40 Bin tirajlı bir gazetenin son sayfasında Eminönü'nde bir meyhanenin verdiği reklamda Erdek rakısı tanıtılıyor.

Erdek Rakısı reklamı Erdek Rakısı reklamı
Abdülhamit döneminde basılan, 29 Temmuz 1897 (28 Sefer 1315) tarihli İkdam Gazetesi'nin son sayfasındaki reklam alanında bulunan bu görüntüde Eminönü İskelesinde bulunan bir birahanenin reklamı görünmektedir.

İkdam gazetesi, 2. Abdülhamit Han döneminde yayın hayatına başlamış ve Osmanlı döneminde ilk rotatif yazım tekniğini kullanan gazete olmuştur. Gazetenin sahibi olan Ahmet Cevdet Paşa, ünlü bir Osmanlı Devlet adamıdır. 5 kez Adliye, 3 kez Eğitim, 2 kez Vakıflar ve birer kez İçişleri ve Ticaret Ziraat bakanlığı yapmıştır. İkdam gazetesi döneminin en çok okunan gazetesi olması bakımından da mühimdir. Zira günlük tirajı 40 binlere kadar ulaşmıştır.

İkdam gazetesinin elimizdeki en eski sayısı olan 1897 yılına ait arşiv kayıtlarına baktığımızda "Erdek Rakısı" reklamının defakez ve neredeyse her ay muhtelif günlerde verildiğini görüyoruz. Üstelik reklamdaki ifadeler gayet iştahlı ve şevk edici bir üslup ile kaleme alınmış. Hatta taklitlerinden sakınmak için kapağa bakılması gerektiği de ifade edilmiş.

Bu belgede açıkca müşahede edebiliyoruz ki; Rakı ve Şarap tüketimi 2. Abdülhamit Han döneminde halk nezdinde itibar görmüş, pekala tüketilmiş ve bu alanda markalar ve meyhaneler arası rekabet bile söz konusu olmuştur.

Reklam ilanında Osmanlıca yazılmış olan metnin Türkçe tercümesi;

Halis üzümden istihsal olunan Erdek Düzü dünyanın her cihetinde bihakkın kesb-i şöhret etmiştir. Taamı tatlı, sıhhate nâfi ve baş ağrıtmaz ve hararet vermez ve vücudu kuvvetlendirir, iştih açar. Yegâne merkezi Yemişhane Vapur İskelesi’nin karşısında 15 numaralı Kadifeli Birahane'dir.,,

Ahmet Rasim’in Malumat gazetesinde kaleme aldığı bir yazısından düz rakı olduğu ve gazetelere ilan vererek pazarlandığı anlaşılır. Sözgelimi 1897 tarihli İkdam gazetesinde yer alan ilanda şunlar söylenir: “Halis üzümden istihsal olunan Erdek Düzü dünyanın her cihetinde bihakkın kesb-i şöhret etmiştir. Taamı tatlı, sıhhate nâfi ve baş ağrıtmaz ve hararet vermez ve vücudu kuvvetlendirir, iştiha açar.”

Ayrıca yegâne satış merkezi olarak Eminönü Yemiş İskelesi’nin karşısındaki Kadifeli Birahane gösterilir.

Ahmet Rasim bu ilanlara “kanan” bir tanıdığının “Erdek düzüne ağzının suyunun akmış ve bir şişe alarak içine de su kattığı hâlde çakmış” olduğunu, ama içtikten sonra berbat durumlara düştüğünü yazar. Sonra da “mezkûr düzü ben de gazeteler gibi tavsiye ederim” diye dalgasını geçer. Anlaşılan üstat Erdek Rakısı’nı hiç beğenmemiştir. Abdülhak Şinasi Hisar ise Erdek Rakısı’nın Umurca Rakısı ile birlikte dönemin en iyi rakılarından biri olduğunu söyler.

Kaynak: turktarihim.com, buyukkeyif.com
 
Bunlar da ilginizi çekebilir...
Geri