Makale Dünyanın Merkezindeyiz (1) - Cansu Canan Özgen

Ugur

Administrator
Katılım
8 Nisan 2013
Cansu Canan Özgen Cansu Canan Özgen
Dünyanın bir merkezi olması gerekiyor değil mi ? Sevgili Nasreddin Hocamız Akşehir’de kendisinin ya da eşeğinin bastığı yerin dünyanın merkezi olduğunu söylemiştir. İnanmayanlara da ‘İsterseniz ölçün’ deyip, ağızlarının payını vermiştir. Dünyanın merkezi olmak, tarihte siyasi bir üstünlük sayılmıştır.

Ölçüme dayalı olarak günümüzde, Londra’dan otobüs mesafesindeki Greenwich gözlemevi dünyanın merkezi sayılır. Ama daha önceleri dünyanın merkezi Roma ve İstanbul idi. Özellikle İstanbul’un dünyanın merkezi olduğunu çoğu kez unuturuz. Doğu Roma’dan Fatih Sultan Mehmet’e İstanbul, dünyanın siyasi ve fiziki merkezi ve başlangıç noktasıydı.

Bu tarihi gerçek bugün Ayasofya ile Yerebatan Sarnıcı arasındaki mütevazı Milyon Taşı ile kendisini haykırır. Yolum ne zaman Sultanahmet’e düşse, bu tarihi noktaya gidip zamanın sonsuzluğunda kaybolur, kentimiz ve tarihimizle gurur duyarım. Sonra da Sultanahmet Camii’nin gölgesi altında Fatih Sultan Mehmet Han ve ulularımıza, isimsiz şehitlerimize Fatiha okurum. Sultanahmet Meydanı, asla telaşla günlük koşturmaca hızıyla geçilemeyecek bir yerdir. Sultanahmet Meydanı'ndan geçiyorsanız, günlük temponuzu biraz düşürmeniz, zihninizi çevredeki tarihe vermeniz gerekir.

Bakın bu dünyanın merkezi olma hikayesi nasıl gelişmiş: Evet şimdi Londra Greenwich’te haritalara kaynaklık eden ‘sıfır’ boylamı bu gözlemevinin düz bile olmayan, inişli çıkışlı bahçesinden geçer. Hatta iyice inandırıcı olmak için ve turistler görsün diye Sıfır Meridyen birkaç yüz metre uzunluğunda kireçle yere çizilmiştir. Mesafeler buradaki Greenwich Meridyeni'den başlar. Bu gözlemevinde dünya saat sistemine kaynaklık eden Greenwich Ortalama Zamanı (GMT) denen saatin de hesabı tutulur. Saatler de burada başlar.

dunyaninme.jpg dunyaninme.jpg


Peki neden? Çünkü Greenwich’in merkez olması siyasi bir tercihtir. Nasreddin Hoca’nın gönüllü beyanından farklı olarak denizci bir emperyal güç olan İngiltere 1800'lerde kendini dünyanın merkezi ilan etmiştir de, ondan. Önce ‘merkez’ siyaseten ilan edilmiş, bilimsel ölçümler arkadan gelmiştir.

Greenwich’in merkez olduğunu Ekim 1884’te ABD başkenti Washington’da 2o’den fazla ülkenin katıldığı uluslararası konferans teyit etmiştir. Ama iş o kadar siyasidir ki, zamanin bir başka denizci emperyal gücü Fransa, ısrarla Sıfır Meridyen’in Paris’ten geçtiğini savunmuş ve 1911’de pes edene dek Fransa kendi Sıfır Noktası'nı kullanmıştır. Tekrar: Bu tercihler siyasidir ve uluslararası sistemde kimin etkisi daha fazlaysa, onun dediği olmaktadır.

1884’te Londra Greenwich’in haritaların başlangıç noktası alınması ve dünya harita-saat sistemine standart getirilmesine yönelik Washington Uluslararası Meridyen Konferansı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun da temsil edildiğini hatırlamak gerekiyor. Konferans kayıtlarına göre Osmanlı'nın temsilcisi Rüstem Efendi'ydi.

Her ne kadar 1884’te Greenwich dünyanın merkezi sayıldıysa da Sıfır Noktası arayışı ilkçağlarda ve uygarlık beşiği Akdeniz’de başlamıştır. M.Ö. 2. yüzyılda Antik Yunan düşünürleri Rodos ve İskenderiye’den Sıfır Noktaları düşünmüşlerdir. Sonraları Sıfır Meridyen Kanarya Adaları'na düşürülmüştür.

Dünyanın coğrafya merkezi olmanın aslında siyasi bir beyan olduğuna en güzel örnek, Antik Roma’dır. Roma yol inşa eden, mesafe kat eden ve siyasi-askeri etkisini önce ordu yollayarak ilan eden bir imparatorluktu.

O yüzden Roma varken, dünyanın merkezi Roma olmuştur. Milliarium Aureum denen ve bugün Roma’nın merkezindeki Forum kalıntıları arasında yer alan anıt-sütün, M.Ö. 20 yılında dikildiğinde Dünyanın Sıfır Noktasıydı. Roma İmparatorluğunun eyaletlerine olan mesafeler buradan başlayarak ölçülürdü. ‘Her Yol Roma’ya Çıkar’ sözünün başlangıç noktası burasıydı.

dunyanvgv.jpg dunyanvgv.jpg


Altın Mil-Mesafe Taşı diye çevrilen bu anıttan kalan izi son Roma gezimizde beceriksiz rehberimiz sayesinde uzaktan gördük. Zaten tarih o noktanın da tartışmalı olduğunu, Sıfır Noktası olarak Roma’da başka noktalarının da öne sürüldüğünü yazıyor.

Ve en hikayenin en güzel noktasında İstanbul’a geldik, ama yerimiz kalmadı. Gelecek hafta devam etsek?

dunyanshs.jpg dunyanshs.jpg


Bir Roma resmi ile bu haftalık ara verelim. Burası Jül Sezar’ın öldürüldüğü yer.. Onu da anlatacağız.

Sevgiyle kalın…


Cansu Canan Özgen - Haberturktv - 25 Nisan 2016
 
Bunlar da ilginizi çekebilir...
Dünyanın merkezindeyiz (2) - Cansu Canan Özgen
  • Ugur
  • Ugur,
  • Makaleler
  • 0    6K
Icon Of The Seas - Dünyanın En Büyük Yolcu Gemisi
  • Ugur
  • Ugur,
  • Ansiklopedi
  • 1    73
Dünyanın En Pahalı Enstrümanı - Stradivarius Kemanları
  • Ugur
  • Ugur,
  • Genel Kültür
  • 0    4K
Zealandia : Sular Altında Gizlenen Dünyanın 8. Kıtası
  • MURATS44
  • MURATS44,
  • Ansiklopedi
  • 0    2K
Geri