Gine Cumhuriyeti

Gine Cumhuriyeti

Başkent Conakry
Resmî diller Fransızca
Yönetim Şekli Başkanlık Sistemi
Yüzölçümü 245.836 km²
Nüfus 10.628.972
Nüfus Yoğunluğu 43 kişi/km²
Para birimi Gine frangı (CNF)
Zaman dilimi (UTC +0)
Telefon kodu +233
İnternet TLD .gn

Gine ya da resmi adı ile Gine Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Senegal, Mali, Fildişi Sahili, Liberya, Sierra Leone ve Gine-Bissau oluşturmakta olup, ülkenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti Conakry’dir.

Ülkenin ismi bir Tuareg kelimesi olan aginaw sözcüğünden gelmekte olup, sözcük siyahi anlamına gelmektedir. Bu kelimeden yola çıkarak ülke ismi siyahilerin yaşadığı ülke anlamında kullanılmaktadır. Gine sousou dilinde kadın demektir ve Gine nin paralarında bile olan semboluda kadındır.

Bayrak

Gine bayrağı, 10 Kasım 1958 tarihinde göndere çekilerek kullanımına başlanmıştır. Bayrak dikey olarak üç şeritten oluşmaktadır. Şeritlere sırasıyla renk veren kırmızı, sarı ve yeşil Pan-Afrika renkler olup, bayrağın şekli sömürgesi olduğu Fransa’nın dikey üç renkli bayrağından esinlenerek meydana getirilmiştir. Kırmızı renk ülke için dökülen teri, bağımsızlık mücadelesinde akan kanı sembolize ederken, sarı renk güneşi, adalete olan inancı ve ülkenin yeraltı maden zenginliklerini temsil etmektedir. Bayrağın dalgalanan tarafında bulunan yeşil renk ise ülkenin bereketli bitki örtüsünü ve vatandaşlarının ülkenin ulusal ekonominin gelişiminde gösterdiği dayanışmayı sembolize etmektedir.

Arma

Gine armasının merkezinde sarı kalın çerçeveye sahip, beyaz bir zemine sahip kalkan yer almaktadır. Kalkan içerisinde ayrıca ince bir çerçeve daha bulunmaktadır. Kalkanın alt kısmında ise ülkenin bayrağını oluşturan kırmızı, sarı ve yeşil renkler yer almaktadır. Kalkanın tam üzerinde heraldik açıdan sağa bakan ve kanatları açık bir biçimde konumlandırılan güvercin bulunmaktadır. Güvercin kalkanın üzerine denk gelecek şekilde gagasında altın sarısı renkte bulunan zeytinağacı dalını tutmaktadır. Kalkanın alt kısmını ve yan taraflarını kaplayacak uzunlukta bulunan slogan bandı üzerinde ise Fransızca ülkenin ulusal sloganı olan Emek, Adalet, Dayanışma (Travail, Justice, Solidarité) yer almaktadır.

Gine arması

Gine 2 Ekim 1958 tarihinde bağımsızlığını kazandığında bugünkü armaya benzer farklı bir armayı resmi olarak kullanmaya başlamıştır. Bugünkü armadan farklı olarak ortada bulunan kalkan kırmızı ve yeşil iki eşit dikeyden oluşmaktaydı ve kalkanın tam ortasında heraldik açıdan sol tarafa bakan ve hortumu yukarıya doğru bakan sarı renkli bir fil yer almaktaydı. Ayrıca güvercin diğer yöne bakmakta olup, gagasında daha küçük bir zeytinağacı dalı tutmaktaydı. 1984 yılında ülkede gerçekleşen siyasi gelişmeler neticesinde güvercin ve zeytinağacı dalı günümüzdeki halini almış, armanın ortasında yer alan fil kaldırılarak onun yerine kalkanın orta bölümüne çapraz bir şekilde kılıç ve silah konumlandırılmıştır. 1993 yılında gerçekleştirilen yeni bir düzenleme ile arma ortasında bulunan silah ve kılıç armadan kaldırılmıştır. Ancak 1997 yılında yapılan yeni bir değişiklik ile arma birkez daha güncellenmiş, kalkan içerisinde bulunan kırmız ve yeşil renkler armadan kaldırılmış, arma genelinde hatlarda hakim olan beyaz renk yerini altın sarısı renge bırakmıştır.

Tarih

Günümüzde Gine’nin kurulu olduğu bölgeler erken dönemde Avrupalıların batı Afrika’da kullandığı ticaret yolların dışında kalmaktaydı. Avrupalıların kullandığı Trans-Sahra Ticaret Yolları Gine kuzeyinde ya da batısında sona ermekteydi, bunun haricinde kıyısı bulunan Atlas Okyanusu ticari amaçlı kullanılmamaktaydı. Bu dönemde bölgede yaşayan topluluklar genel olarak küçük topluluklar olarak yaşamaktaydı. 12.yy’de Futa Djalon’un yaylalarında Susu Krallığı kurulmuş, krallık 13.yy’de Gana Krallığı’nın varlığına son verilmesi ile hakimiyet alanını genişletmiştir.

1235 yılında Susu kralının Mali İmparatorluğu kralı tarafından Kirina Muharebesi’nde yenilgiye uğratılması sonucu bölgenin kuzeydoğu bölgeleri Mali hakimiyeti altına girmiştir.

Mali İmparatorluğu’nun sona ermesi sonrası bölgede hakimiyeti ele alan Songhay İmparatorluğu’da merkezi yönetimi Gine bölgesinin çok dışında yer almasına rağmen günümüzde Gine’nin bulunduğu bölgelerde de hakimiyet kurmuşlardır.

Susular ilerleyen dönemlerde göçebe Fulbeler tarafından Futa-Djalon’dan uzaklaştırılmış, bunun sonucunda da diğer göçebe Fulbelerin aksine yerlerşik düzene geçerek bu bölgede yaşamaya başlamışlardır. Fulbeler 1735 yılında dini önderleri imam önderliğinde bölgede dini temeller esasına dayalı bir devlet kurmuşlar, bu devlette 1896 yılında Fransa tarafından yıkılana kadar varlığını sürdürmüştür

Coğrafya

Başkent Conakry

Ülke toplamda sahip olduğu 4.046 km sınırın 816 km’si Fildişi Sahili, 421 km’si Gine-Bissau, 590 km’si Liberya, 1.062 km’si Mali, 363 km’si Senegal ve 794 km’si Sierra Leone ile oluşmaktadır. Ülkenin kara sınırı haricinde Atlas Okyanusu kıyısında 320 km’lik sahil şeriti bulunmaktadır.

Ülkenin kıyıdan iç kesimlerine, doğuya doğru ilerlendiğinde arazi basamaklar halinde yükselerek 1.000 m yüksekliğe kadar çıkmaktadır. Burada bulunan ve Futa-Djalon olarak adlandırılan dağlık bölgede yağmur ormanları da yer almaktadır. Bu dağlık bölgenin güneydoğusunda yer alan yaylalar, ülkenin bu bölgesinde yer alan dağlık bölgeler ile köprü vazifesi görmektedir. Gine’nin güneydoğu kesiminde yer alan bölgeler ülkenin en yüksek noktalarını oluşturmakta olup, 1.752 m ile ülkenin en yüksek noktasını konumunda olan Nimba Dağı’da bu bölgede yer almaktadır. Nimba dağı ve civarı 1982 yılında bu yana UNESCO’nun Dünya Mirası listesinde yer almaktadır. Futa-Djalon bölgesinin doğusunda, Nimba bölgesinin ise kuzeyinde kalan kesimlerde ise ovalar yer almaktadır. Afrika kıtasının önemli nehirlerinden biri konumunda olan Nijer nehri ve kolları bu ovaları sulamaktadır.

İklim

Gine’de genel olarak tropikal iklim şartları hüküm sürmektedir. Bölgesel olarak bazı farklılıklar gözlemlenebilse de kurak dönem ile yağmur dönemi uzun sürmektedir. Kıyı kesimlerinde sıcak ve nemli bir iklimin yanı sıra yoğun yağışların hakim olduğu ülkede, Futa-Djalon bölgesinin doğusuna doğru ilerlendikçe yağışlar azalmaktadır. Ülke genelinde Muson yağmur sezonu Nisan-Kasım ayları arasında yaşanmakta olup, bu yağışlar genellikle şiddetli fırtınalar ve yoğun gök gürültüsü eşliğinde gerçekleşmektedir. Söz konusu yağmurlar ülkenin güney bölgesinde yer alan yağmur ormanı bölgelerinde Şubat ayı itibarıyla de başlayabilmektedir. Gine Temmuz-Ağustos dönemlerinde Muson yağmurlarının en yoğun yağdığı dönemi yaşamakta olup, Kasım-Nisan ayları arasında kurak döneme geçilmektedir. Özellikle bu dönemde ülke harmattan olarak adlandırılan ve Sahra Çölü yönünden esen alize rüzgarlarının etkisi altında bulunmaktadır.

Gine genelinde yıllık sıcaklık ortalamaları 22 °C ile 32 °C arasında yer almakta olup, en yüksek sıcaklık değerleri 28 °C ile 35 °C arasında ölçülmektedir. Futa-Djalon yaylalarında kış aylarında en düşük sıcaklık değerleri olarak 6 °C ölçülebilmektedir. Ülkenin Atlas Okyanusu kıyısında yer alan başkent Conakry’de yağmur ya da kurak sezondan bağımsız sürekli 24 °C ile 32 °C aralığında sıcaklık değerleri ölçülmekte, yıllık yağış ortalaması ise de 4.000 mm düzeyinde gerçekleşmektedir. Ülke genelinde var olan nemli hava özellikle ziyaretçiler tarafından boğucu ve çok yorucu olarak adlandırılmaktadır. Yağmur sezonunun başlangıç ve bitiş dönemleri (Nisan/Mayıs-Ekim/Kasım) Gine’de yaşam koşullarını zorlaştıran şiddetli yağışların ve gök gürültülerinin, kasırga şiddetindeki rüzgarların yaşandığı dönem olarak görülmektedir.

Nüfus

Fouta-Djalon'da bir aile

Gine’da son olarak 2014 yılında gerçekleştirilen sayım sonuçlarına göre 10,628,972 nüfus tespit edilmiştir. Bu güncel olarak son resmi sayım konumundadır. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğu başkent Conakry’de yaşamaktadır.

Gine genç bir nüfusa sahip olup, 2014 tahmini verilerine göre nüfusun %61,13’ü 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin sadece %3,65’i 65 yaş ve üzerindedir.

0-14 yaş: %41.7 (erkek 2,547,037/kadın 2,495,495)
15-24 yaş: %19.67 (erkek 1,200,618/kadın 1,177,633)
25-54 yaş: %30.52 (erkek 1,851,200/kadın 1,839,952)
55-64 yaş: %4.46 (erkek 258,455/kadın 281,497)
65 yaş ve üzeri: %3.65 (erkek 195,054/kadın 246,408)

Şehirde yaşayanların oranı 2015 verilerine göre %37,2 olan ülkede, nüfusun yıllık artış oranı 2016 tahmini verilerine göre %2,62 düzeyindedir.

Etnik gruplar

Ülke genelinde 20’nin üzerinde etnik grup yaşamakta olup, en önemli ve ülke genelinin büyük çoğunluğunu oluşturan üç ana etnik grup bulunmaktadır. Ülke nüfusunun %40’ını oluşturan Fulbeler Gine genelinde en yaygın etnik grubu oluşturmaktadır. Fulbelerin ardından en yoğun nüfusa sahip ikinci etnik grubu %30 ile Malinkeler oluşturmakta olup, %20 ile de Susular en yaygın üçüncü etnik grup olarak yer almaktadır. Bu üç etnik grubu haricinde küçük oranda Kpelleler, Kissiler, Lomalar ve Bagalar’da ülkede yaşamaktadırlar.

Dil

Ülkenin Fransa sömürgesi olduğu dönemlerde kullanılmaya başlanan Fransızca bağımsızlık sonrası da resmi dil olarak kabul edilerek kullanılmıştır. Fransızca resmi dil olmasına rağmen nüfusun sadece %15-25 tarafından kullanılmaktadır. Fransızcanın özellikle 1980’li yılların sonlarından itibaren okullarda tek eğitim dili olarak kullanılması ve buna bağlı olarak toplumun Fransızca’yı daha sık kullanması sonucu bu dili anadili olarak konuşan nüfusun oranında artış yaşanmıştır. Güncel olarak nüfusun %2’si Fransızca’yı anadili olarak ifade etmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalarda nüfusun %63,2’si Fransızca’yı kısmen ya da tamamen konuştuğunu ifade etmiştir. Gine’de nüfusun büyük bir bölümünü oluşturan Fulbelerin dili olan Fulanice ulusal dil olarak kabul edilmekte ve özellikle de bu etnik grup üyeleri tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır.

Bu dillerin haricinde ülke genelinde konuşulan 40 farklı dil daha mevcut olup, bu diller bölgesel olarak etnik gruplar tarafından kullanılmaktadır.

Din

Batı Afrika'daki en büyük camilerden biri olan Gine'deki Conakry Ulu Cami (Faysal Camii)

Gine genelinde hakim olan din islam dinidir. Buna göre nüfusun %85’i islam inancına göre yaşamını sürdürmektedir. İslam topluluğun büyük bir kısmı islamiyeti sünni mezhebine göre yaşamaktadır. Hristiyan dini ülke içerisinde en yaygın ikinci din konumunda olup, nüfusun %8’i hristiyan inancına göre yaşamlarını sürdürmektedir. Bu iki dinin haricinde yerel dinlere inanan %7 dolayında küçük bir toplulukta mevcuttur.

Sağlık

Ülkede temiz su kaynaklarına ulaşabilen nüfusun oranı genel Afrika ortalamasına göre yüksek düzeyde olup, 2012 tahmini verilerine göre nüfusun %74,8’i temiz kaynaklardan su temin edebilmektedir. Bunun yanı sıra nüfusun sadece %18,9’unun tam teçhizatlı sağlık hizmetlerinden yararlandığı ülkede, nüfusun %81,1’i daha ilkel şartlarda sağlık hizmeti alabilmektedir. Ülke içerisinde sıtma, humma, ishal, tifo, hepatit ve kuduz çok sık görülen hastalıklar arasındadır. AIDS, Afrika kıtasının genelinin aksine düşük oranda görülmekte olup, bu oran 2012 verilerine göre %1,7 düzeyindedir.

Gine 2014 yılı içerisinde ebola virüsü salgını ile karşı karşıya kalmış, Gine Sağlık Bakanlığı 23 Mart 2014 tarihinde Dünya Sağlık Örgütün’ne ülke genelinde ebola virüsünün yayıldığını bildirmiştir. Ülke genelindeki virüs salgını ile ilgili olarak Mart 2014 tarihinde ilk açıklama gelmiş olmasına rağmen ilk vakanın Aralık 2013 tarihinde geldiği bildirilmiştir. Gine’nin haricinde diğer batı Afrika ülkeleri olan Sierra Leone ve Liberya’da da çok sayıda kişi bu salgına yakalanmıştır. Gine’de 2014-2015 dönemi içerisinde 3.429 kişinin bu virüse yakalandığı açıklanmış, yine aynı dönem içerisinde de 2.263 kişinin ebola virüsü nedeniyle hayatını kaybettiği bildirilmiştir. DSÖ Kasım 2014 tarihinde yaptığı açıklamada Gine genelinde ebola salgınının insidans oranını genel olarak iyi olarak gördüğünü bildirmiştir.

2014 tahmini verilerine göre ülke genelinde ortalama yaşam 59,6 düzeyinde gözlemlenmekte olup, bu oran erkeklerde 58,08, kadınlarda ise 61,17 seviyesindedir.

Eğitim

Ülke genelinde 15 yaş ve üzerinde olan nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı 2010 verilerine göre %41 düzeyindedir. Bu oran erkeklerde %52 iken, kadınlarda %30 seviyesindedir. Ülkede ilk öğretimin süresi altı yıl olup, bu sürenin sonuna kadar eğitim alan çocukların sayısı düşük seviyede bulunmaktadır. 1999 verilerine göre ilk öğretim çağındaki çocukların %40’ı okula gitmektedir. Okul çağında bulunan çocukların birçoğu da okul eğitimine hiç başlamamakta olup, aile içerisinde tarımsal alanda ya da diğer dış işlerde kullanılmak üzere çocuk işçi olarak çalışmaktadır. Ülke genelinde 5-14 yaş aralığındaki çocukların %25’i 2003 verilerine göre işçi olarak çalışma hayatına atılmaktadır. Erkek çocukların okula gitmeme durumu fiziki olarak çalıştırılması ile ilgili olup, kız çocuklarında bu duruma ek olarak evlendirilmesi engel teşkil etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2012 verilerine göre Gine, %63’lük bir oran ile çocuk evliliklerinin en fazla olduğu dördüncü ülke konumundadır.

Siyaset

Gine 1991 yılında kabul edilen yasaya göre başkanlık sistemi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Ülkenin cumhurbaşkanı Kasım 2001 yılında yapılan yasa değişikliği ile o güne kadar beş yıllık bir süre için seçilirken söz konusu tarihte gerçekleştirilen değişiklik ile yedi yıllık bir süre için cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmaktadır ve halk tarafından seçilmektedir. Gine meclisi toplamda 114 sandalyeye sahiptir.

Ülkenin en önemli siyasi partilerini Parti de l’Unité et du Progrès (PUP), Rassemblement du Peuple Guinéen (RPG), Parti du Renouveau et du Progrès (PRP) ve Union pour la Nouvelle République (UNR) oluşturmaktadır

Cumhurbaşkanı Lansana Conté’nin Aralık 2008 yılında hayatını kaybetmesi sonrası yönetimi Moussa Dadis Camara önderliğinde ele alan ordu, anayasayı askıya almış ve hükumeti feshettiğini bildirmiştir. Son olarak Aralık 2010 yılında gerçekleştirilen seçimleri kazanan Alpha Condé, bu tarihten bu yana Gine cumhurbaşkanı olarak görevini sürdürmektedir.

Dış siyaset

Gine birçok uluslararası organizasyonlarda üye olarak bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği, Uluslararası Frankofon Organizasyonu, Afrika Kalkınma Bankası, Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve Uluslararası Para Fonu gibi kuruluşlarda yer almaktadır.

İnsan hakları

Doğu Gine’deki Nijer Nehri, Niandankoro, Kankan Bölgesi’ndeki Malinke kadın balıkçıları

Gine bağımsızlığını ilan ettiği 1958 yılından birkaç yıl sonra askeri diktatörlük ile yönetilmeye başlanmıştır. Günümüzde geçerli olan anayasada resmi olarak kuvvetler ayrımına vurgu yapsa da, genel hukuk ve temel haklar konusunda topluma sabit haklar tanımış olsa da bu yasalar gerçek anlamda neredeyse hiç uygulanmamaktadır.

2008 yılında gerçekleştirdiği darbe ile yönetimi ele alan Moussa Dadis Camara önderliğindeki ordu güçleri ile orduya karşı protesto gösterileri gerçekleştirilen topluluk arasında 28 Eylül 2009 tarihinde çıkan çatışmalarda ordu mensuplarının göstericiler üzerine ateş açması sonucu 157 kişinin öldüğü insan hakları örgütleri ile yerel hastaneler tarafından açıklanmıştır. Aynı dönemde 100’ün üzerinde kadının da askerler tarafından tecavüze uğradığı ifade edilmiştir.

Uluslararası Af Örgütü’nün (Amnesty International) yayınladığı 2012 raporuna göre ülke genelinde uygulanan baskıcı politikaların devam ettiği vurgulanmış, silahlı kuvvetlerin toplum üzerinde aşırı şiddet uygulayarak sindirme politikası izlediği belirtilmiştir. Asker ya da polis tarafından tutuklanan kişilerin suçu ispat edilmemesine rağmen işkence gördüğü ve kötü muameleye maruz kaldıkları ifade edilmiştir. 2009 yılında yaşanan olaylar ile ilgili açılan davalarda öldürülen kişilerin aileleri ile tecavüze uğrayan kadınlar suçluların adalet önüne çıkarılması yönünde hala bekledikleri belirtilmiştir.

İdari yapılanma

Kissidougou'da bir market

Gine kendi içerisinde sekiz bölgeye ayrılmıştır. Söz konusu bölgeler de kendi içerisinde 33 ile, iller de yine kendi içerisinde 341 ilçeye ayrılmış konumdadır. Bu sekiz bölge içerisinde yer alan başkent Conakry, başkent bölgesi olarak ayrı bir statüye sahip olup, herhangi bir il ya da ilçeye sahip değildir.

Gine bu bölgelerin haricinde ayrıca gayri resmi olarak coğrafi dört farklı bölgeye daha ayrılmış konumdadır. Üst bölgeler olarak adlandırılan bölgeler ve ülke genelinde kapladıkları alanlar şu şekildedir:

  • Yukarı Gine (La Haute-Guinée) – ülke topraklarının %38’ini kaplamaktadır
  • Orta Gine (La Moyenne-Guinée) – ülke topraklarının %20’sini kaplamaktadır
  • Aşağı Gine (La Guinée Maritime) – ülke topraklarının %18’ini kaplamaktadır
  • Dağlık Gine (Guinée Forestière) – ülke topraklarının %23’ünü kaplamaktadır

Ülke içerisinde kalabalığın en yoğun olduğu şehir başkent Conakry’dir. Gine nüfusunun %16’sı başkentte yaşamaktadır. Ülke içerisinde 2014 resmi nüfus verilerine göre en kalabalık dört şehir şu şekilde sıralanmaktadır: Conakry (1.667.864), Nzérékoré (194.178), Kankan (193.800), Kindia (135.000)

Ekonomi

Pirinç ve muz ekimi

Gine ekonomisi 1980’li yılların ortalarına kadar özellikle Ahmed Sékou Touré dönemindeki kötü yönetimin de etkisi ile zarar görmüş bir konumdaydı. Söz konusu dönemde yürütülen politikalar nedeniyle ekonominin altyapısı çökmüş, ülkenin sahip olduğu yer altı ve yer üstü zenginlikler olumlu bir şekilde kullanılamadığı için halk geçim sıkıntısı yaşamıştır. O yıllarda Gine’de bulunan birçok işletme devlete aitti ve devlet kontrolü altında faaliyetlerini sürdürmekteydi. Touré’nin 1984 yılında hayatını kaybetmesi ile birlikte ekonomi alanında farklı adımlar atılmış, piyasa odaklı döviz kuru sistemi kurulmaya çalışılmış ve devlete ait işletmeler ya özelleştirilmiş ya da tamamen kapatılmıştır. Bu olumlu gelişmeler 2000 yılına kadar sürdürülmüş, söz konusu yıldan itibaren hükumet düşünülen başka reformların ele alınmasını yavaşlatmış ve bastırmış, bunun sonucunda da rüşvet olaylarında artış gözlemlenmiştir. Gine 2014 yılında yayınlanan Yolsuzluk Algılama Endeksi verilerine göre 175 ülke içerisinde 145. olarak, bu alanda alt bölümde yer almıştır.

Tarımsal faaliyetler ülke ekonomisi içerisinde neredeyse hiçbir etki oluşturmamaktadır. Gine’de doğal toprak şartlarının tarımsal faaliyetler için uygun bir konumda olmasına rağmen bu alan pek işlevsel bir konumda bulunmamaktadır. Ülke genelinde çoğu ilkel şartlarla olmak üzere kişisel tüketimi karşılamak adına bu tür faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Toprakları nadasa bırakma Gine’de yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülke topraklarının %5’i kadar bir bölümü tarımsal faaliyetler için kullanılmakta olup, burada elde edilen mahsul de kişisel kullanımı bile karşılamakta yetersiz kalabilmektedir. Ülkenin en önemli gıda ürünü olarak pirinç ön plana çıkmasına, 2000’li yılların başlarına kadar üretimin iki katına çıkmasına rağmen Gine tüketimi karşılayabilmek adına pirinç ithal edebilmektedir.

Ulaşım

Ülke genelinde gerçekleştirilen insan ve ürün taşımacılığının %95’i karayolu üzerinden gerçekleştirilmekte olup, karayolu haricinde kalan diğer ulaşım araçları daha az bir öneme sahiptir.

Karayolu
Gine genelinde toplamda 20.000 km karayolu bulunmakta olup, bu yolların sadece %10’u asfaltlanmış konumdadır.

Demiryolu
Gine genelinde 20.yy başlarında birçok demiryolu hattı planlanmış ve inşa edilmiştir. Bu demiryolu hatları içerisinde Nijer Demiryolu olarak adlandırılan ve 600 km’lik uzunluğu ile başkent Conakry’yi Kankan ile bağlayan demiryolu hattı en önemli hat konumunda olmuştur. Günümüzde demiryolu seferleri neredeyse tamamen bitmiş bir konumda olup, sadece yakıt taşımacılığının yapıldığı bir hat kullanılmaktadır.

Denizyolu
Başkent Conakry’de bulunan liman ülkenin en önemli limanı konumundadır. Bu limanda konteyner terminalinin yanı sıra yakıt tankerlerinin konumlandırılacağı alanlar yer almaktadır. Ülke içerisinde yer alan diğer su yollarında özellikle komşu ülke Mali ile gerçekleştirilen ihracat ve ithalat ürünlerinin taşımacılığı da gerçekleştirilmektedir.

Havayolu
Ülke genelinde bulunan on beş adet havaalanı içerisinde en önemlisi başkent Conakry’de bulunan Conakry Uluslararası Havalimanı’dır (Conakry International Airport). Gine’de bulunan diğer havaalanlarından sadece iç hat uçuşları gerçekleştirilmektedir. Güncel olarak Gine’nin ulusal bir havayolu şirketi bulunmadığı için iç hat uçuşlarının sürekli gerçekleştirilmesi işlemi de durdurulmuştur. 1960 yılında kurulan ülkenin ulusal havayolu Air Guinée 2002 yılında faaliyetlerini durdurarak uçuşlarını noktalamıştır.

Spor

Ülkenin en sevilen spor dalı futboldur. Gine futbol millî takımı uluslararası alanda herhangi bir başarı göstermemiş olsa da, ülke genelinde ilgi gören bir konumdadır. Le Sylli National olarak adlandırılan Gine millî futbol takımının en büyük başarısı 1976 yılında Etiyopya’da gerçekleştirilen Afrika Uluslar Kupası’nda elde edilen ikincilik olmuştur.

Ülke futbolu 1960 yılında kurulan Gine Futbol Federasyonu (Fédération Guinéenne de Football) tarafından yönetilmektedir. Gine millî futbol takımı Aralık 2006’da FIFA sıralamasında en büyük başarısını elde ederek genel sıralamada 23. sırayı elde etmiştir.

Kültür

Yerel dillerde gerçekleştirilen ve özellikle Sekou Touré yönetimi döneminde teşvik edilen müzik ve dans Gine kültüründe önemli bir yer tutmaktadır. Ülkenin Avrupa’da da gösterilere çıkan en önemli dans gruplarını Ballet Africain ve Ballet Djoliba grupları oluşturmaktadır.

Gine’de birçok batı Afrika ülkesinde olduğu gibi Fufu olarak adlandırılan yiyecek önemli bir yer tutmaktadır. Manyok, patates ve pişirilebilen muzun karışımı ile elde edilen katı püre birçok yemek yanında tüketilmektedir. Kırsal bölgelerde aileler arasında yemekler genelde tek bir tabaktan genelde el ile yenilmektedir.

Beğen
Beğen Muhteşem Haha İnanılmaz Üzgün Kızgın

Ekvator Ginesi Cumhuriyeti

Ekvator Ginesi Cumhuriyeti

Baskent Malabo
Resmî diller İspanyolca, Fransızca, Portekizce
Yönetim Şekli Anayasal Cumhuriyet
Yüzölçümü 28.050 km²
Nüfus 676.000
Nüfus Yoğunluğu 24 kişi/km²
Para birimi Central African CFA franc (XAF)
Zaman dilimi BRT (UTC +1)
Telefon kodu +240
İnternet TLD .gq

Ekvator Ginesi ya da resmî adıyla Ekvator Ginesi Cumhuriyeti, Afrika kıtasında Atlantik Okyanusu kıyısında bulunan bir ülke. Sahraaltı Afrikasında yer alan ülke, kıtanın en küçük ülkelerinden biri konumudadır. Ülke anakara ve adalar olmak üzere iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Ülkenin Mbini olarak adlandırılan anakarası kuzeyde Kamerun, güneyde ve doğuda Gabon ile komşu konumdayken, batıda Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Anakaranın güneybatısında Gabon açıklarında bulunan Annobón adası Ekvator çizgisinin 156 km güneyinde yer alırken, ülkenin başkenti Malabo’nun da bulunduğu Bioko adası anakaranın kuzeybatısında Kamerun açıklarında yer almaktadır. Kıyıya yakın bölgelerde bulunan Corisco, Elobey Grande ve Elobey Chico adaları da ülkeye aittir. Atlas Okyanusu üzerinde bulunan Sao Tome ve Principe ile de ülkenin deniz sınırı mevcuttur.

Ülke Ekvator’a yakın bir konumda bulunmaktadır. Ülkenin isminde bulunan Gine bir Tuareg kelimesi olan aginaw sözcüğünden gelmekte olup, sözcük siyahi anlamına gelmektedir. Bu kelimeden yola çıkarak ülke ismi Ekvator’da siyahilerin yaşadığı ülke anlamında kullanılmaktadır.

Bayrak

Ekvator Ginesi bayrağı ilk olarak 12 Ekim 1968 yılında göndere çekilmiş, 1978 ile 1979 arası kullanılan farklı armalı bayraktan sonra 21 Ağustos 1979 tarihinde günümüzdeki hali ile yeniden ülkenin resmi bayrağı yapılarak kullanılmaya başlanmıştır.

Bayrak, yatay olarak bayrağı üçe bölen yeşil, beyaz ve kırmızı renkler ile bayrağın sol köşesinde dikey olarak bulunan ve ucu içe doğru bakan üçgene renk veren maviden oluşmaktadır.

Bu renklerden yeşil ülkenin doğal zenginliklerini ve derin ormanlarını sembolize ederken, beyaz barışı, kırmızı ise bağımsızlık mücadelesini ifade etmektedir. Üçgen içerisinde bulunan mavi renk ise ana kara parçasını, kendisine bağlı adalar ile bağlayan denizi sembolize etmektedir. Beyaz zemin üzerinde, bayrağın tam ortasında ülkenin arması konumlandırılmış olup, armada üzerinde altı adet altı köşeli sarı yıldız bulunan Mangrova ağacı gösterilmektedir. Ağacın alt kısmında ise slogan olarak Birlik, Barış, Memnuniyet yazısı gözükmektedir. Ülkede arma olmayan bayrak ta olmasına rağmen, genellikle armayı da içeren bayrak kullanılmaktadır.

1973 ile 1979 yılları arasında ülkede hüküm süren diktatör rejim sırasında ülkenin armasında yaşanan değişiklik bayrağa da yansımış, 1978 ile 1979 yılları arasında bayrağın ortasında oluşturulan yeni arma gösterilmiştir.

Arma

Ekvator Ginesi arması

Ekvator Ginesi armasında bir kalkan içerisinde konumlandırılmış Mangrova ağacı gösterilmektedir. Ağacın alt kısmında ise slogan olarak Birlik, Barış, Adalet yazısı gözükmektedir. Kalkanın üzerinde ise ülkenin altı bölgesini ifade etmekte olan sarı renkte altı adet altı köşeli yıldız bulunmaktadır.

Arma Ekvator Ginesi bayrağında da kullanılmakta olup, 21 Ağustos 1979 tarihinde kabul edilmiştir. 1973 ile 1979 yılları arasında ülkede hüküm süren diktatör rejim sırasında ülkenin armasında değişiklik yaşanmış, bu değişiklik bayrağa da yansıtılmıştır. Ülke bayrağının ortasında 1978 ile 1979 yılları arasında oluşturulan yeni arma gösterilmiştir.

Tarih

Bugün Ekvator Ginesi olan ülke toprakları ilk olarak 16. yüzyıl başlarında Portekiz tarafından Fernando Póo ismi ile elde edilmiştir. 1778 yılında Portekiz bölgeden İspanya lehine çekilerek, İspanya’nın Sahraaltı Afrika’sındaki tek sömürge ve koloni sisteminin kurulmasının önünü açmıştır. İspanya her ne kadar 19. yüzyılda Bioko adasında Plantasyon kursa da, bölgenin kolonileşmesine ve sömürge sisteminin kurulmasına 1926 yılında başlamıştır ve 20. yüzyıl başlarında Mbini, Bioko ve Annobón adalarının oluşturduğu İspanyol Gine Körfezi Toprakları (Territorios Españoles del Golfo de Guinea) kolonisi kurulmuştur. Bölge 1963 yılında Ekvator Ginesi (İspanyolca: Guinea Ecuatorial) adı ile özerkliğini kazanmış, 12 Kasım 1968 tarihinde ise bağımsızlığına kavuşmuştur. Bağımsızlık ilanından üç hafta önce Francisco Macías Nguema ülkenin devlet başkanı olarak seçilerek göreve başlamıştır.

1968 baharında ülke içerisinde yaşanan huzursuzluklar anayasanın askıya alınmasına ve devlet başkanı Nguema’nın ülkeyi diktatör bir rejim ile yönetmesine olanak sağlamış, bu rejim Afrika kıtasının en kanlı rejimlerinden biri olmuştur. Bu rejim esnasında ülke nüfusun üçte biri yurtdışına kaçmış, binlerce kişi de rejim yanlıları tarafından öldürülmüştür. 4 Ağustos 1973 yılında oluşturulan yeni anayasanın yürürlüğe girmesi ile o güne kadar özerk bölgeleri oluşturan Bioko ve Rio Muni üniter devletin bir parçası haline getirilmiştir.

3 Ağustos 1979 yılında Francisco M. Nguema yeğeni Teodoro Obiang Nguema Mbasogo tarafından tahttan indirilerek öldürülmüştür. Bu olay sonrası ülkenin başına geçen Nguema Mbasogo her ne kadar dış dünya ile ilişkileri düzeltse de diktatör rejimini sürdürmüştür ve günümüzde de sürdürmeye devam etmektedir.

Coğrafya

Gine Körfezi Haritası

Afrika kıtasının en küçük ülkelerinden biri olarak ülke 28.051 km²’lik bir alana yayılmış durumdadır. Bu alanlardan 26.000 km²’si anakarayı oluştururken, geri kalan yüzölçümü adaları kapsamaktadır. Adalar içerisinde de Bioko 2017 km² ile en büyük ada konumundadır. Mbini anakara kıyıdan başlayarak iç kesimlerde 1.200 m’ye kadar çıkan yükseltilere ulaşmaktadır.

Ülkenin 296 km’lik bir kıyı şeriti mevcut olup, diğer ülkelerle olan kara sınırının toplamı, 350 km’si Gabon, 189 km’si de Kamerun ile olmak üzere 539 km’dir.

İklim

Ülkeye bağlı adalarda tropikal yağmur ormanları iklimi hakim olup, yağmurun en fazla yağdığı dönem Ekim ayıdır. Anakara üzerinde ise çoğu zaman kuru, kapalı ve rüzgarlı bir hava hakimdir.

Adalarda var olan yağmur ormanları gorila, şempanze, leopar ve orman filleri gibi birçok vahşi hayvana ev sahipliği yapmaktadır. Anakara kıyı kesiminde bataklıklar ve sık ormanlar görülmekte olup, adalarda ve özellikle de Bioko adasında var olan ormanlık alanlar tarım alanlarına dönüştürülerek tarım yapılmaktadır.

Nüfus

Başkent Malabo

Ekvator Ginesi, Afrika kıtası üzerinde bulunan ülkeler içerisinde bir etnik grubun genel nüfus içerisinde çoğunluğu bu kadar yüksek oranda oluşturduğu nadir ülkelerden bir tanesidir. Ülke içerisinde Fang etnik grubu %85,7 ile nüfusun dörtte üçünden daha fazla bir bölümünü oluşturmaktadır. Fanglar’dan sonra en kalabalık topluluğu Bubiler oluşturmaktadır. Bioko adasında, dağlık iç kesimlerinde çoğu kolay ulaşılamayan köylerde yaşayan Bantu grubuna dahil Bubiler, ülke nüfusunun %6,5 ‘ini meydana getirmektedir. Günümüzde bu bölgelerde de Fangların ağırlığının hissedilmesi ile oranları gün geçtikçe düşen Bubiler, bir dönem ülkenin %20’sini oluşturmaktaydı. Özellikle ülkeyi diktatör bir rejim ile yöneten Francisco Macías Nguemas döneminde Bubiler, etnik kimliklerinden dolayı yaşadıkları sıkıntılar nedeniyle başka ülkelere göç etmişlerdir.

Ülkenin toplam nüfusu hakkında net bir bilgi mevcut değildir. Ülkenin hükumeti resmi sitelerinde nüfusu 1.622.000 kişi (2010 verileri) olarak açıklarken, Dünya Bankası 720.000 kişi (2011 verileri), Almanya Dışişleri Bakanlığı resmi internet sitesi 693.000 kişi (2010 verileri) ve CIA The World Factbook sitesi ise 759.451 kişi (Temmuz 2016 tahmini verileri) olarak açıklamıştır.

Ekvator Ginesi genç bir nüfusa sahip olup, 2016 tahmini verilerine göre %59,78’i 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin sadece %3,98’i 65 yaş ve üzerindedir.

0-14 yaş: %40.15 (erkek 154,896/kadın 150,010)
15-24 yaş: %19.63 (erkek 75,914/kadın 73,194)
25-54 yaş: %31.94 (erkek 120,999/kadın 121,587)
55-64 yaş: %4.3 (erkek 14,052/kadın 18,583)
65 yaş ve üzeri: %3.98 (erkek 12,627/kadın 17,589)

Şehirde yaşayanların oranı 2015 verilerine göre %39,9 olan ülkede, nüfusun yıllık artış oranı 2016 tahmini verilerine göre %2,48 düzeyindedir.

Din

Santa Isabel Katedrali

İspanya’nın ülkede sömürge döneminden sonra bıraktığı özelliklerinden bir tanesi de dini olmuştur. Ekvator Ginesi halkının %87’si katolik hristiyan inancına mensuptur. Nüfusun %5’i protestan hristiyan iken, ülkede 1.000 civarında Yehova’nın Şahitleri ‘ne inanan bir grup vardır. Yerel dinlere inananların oranı hemen hemen yok denecek kadar az bir konumdadır.

Dil

Ekvator Ginesi, tam bağımsız bir devlet statüsü konumunda olmayan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti ile birlikte Afrika kıtasında resmi dili İspanyolca olan iki ülkeden bir tanesidir. Ülkenin çoğunluğu tarafından bu dil konuşulmasa da, ülkede eğitimler İspanyolca olarak verilmektedir.

Ülke içerisinde nüfusun %80’i Bantu grubuna dahil Fang dilini konuşuyor olsa da, ülkenin anayasada da belirtildiği gibi resmi dili İspanyolca (Ekvator Gine İspanyolcası) ve Fransızca olarak belirlenmiştir. Ülke 2006 yılından bu yana Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu içerisinde gözlemci statüsüne sahiptir. Bu durumdan dolayı ve ayrıca ülkesinin bu topluluğa tam üye olabilmesi adına 2010 yılında Ekvator Ginesi devlet başkanı Portekizce dilini de ülkesinin resmi dillerinden bir tanesi olarak görmek istediğini açıklamış ancak 2012 yılına kadar konu ile ilgili ciddi adımlar atılmamıştır. Ülke bu yönde atımlar atmamasına rağmen 2012 yılında topluluğa tam üye olabilmek için başvuruda bulunmuş, ancak Portekizce’nin resmi dil olmaması ve insan hakları ile demokraside ilerlemeler kaydedilemediği için üyelik başvurusu kabul edilmemiştir. Ülkede resmi dillerin yanı sıra 14 farklı yerel dil konuşulmaktadır.

Eğitim

Ülke eğitim sisteminde devletin neredeyse yok denecek kadar az katkısı bulunmaktadır. Devlet okullarının olmadığı Ekvator Ginesi’nde misyoner dini okullar ile İspanyol özel okullar mevcuttur. Geçtiğimiz dönemlerde içerisinde İspanya ve Fransa kültür merkezlerinin de bulunduğu ülkenin ilk üniversitesi başkent Malabo’da açılmıştır. Anakara şehirlerinde Bata’da da ayrıca İspanya kültür merkezi mevcuttur.

Ülke genelinde UNESCO verilerine göre okuma yazma oranı %93 dolaylarındadır. Bu oran Sahraaltı Afrika bölgesinde yer alan ülkeler içerisinde en yüksek oranı teşkil etmektedir.

Siyaset

Ülke anayasasında ülkenin yönetim şeklinin parlamenter demokrasi olarak belirtmesine rağmen, ülke diktatör bir rejim ile yönetilmektedir. Devlet başkanı Mbasogo tüm ülkedeki karar mekanizmalarının başında bulunmaktadır. Analistler ülkenin Kleptokrasi düzeni ile yönetildiğini söylemekte ve ülkenin dünya üzerindeki en yozlaşmış sistemlerden birine sahip olduğunu ifade etmektedirler. 1991 yılında yapılan anayasa değişikliği ile devlet başkanı yedi yıllık bir süre için seçilmektedir. Devlet başkanının başbakanı, yargı mensuplarını atama yetkisi vardır, ayrıca silahlı kuvvetlerin en üst kademesinde bulunmaktadır.

Ordu

Ülkenin resmi olarak 2.500 kişilik bir ordu mensubu vardır. Bu sayının yarı askeri personel ile belirsiz bir oranda arttırıldığı ifade edilmektedir. Ülkenin polis birimleri İsrail tarafından eğitilmektedir. Ülkenin kıyı kesiminde özellikle gerçekleştirilmeye çalışılan birkaç başarısız darbe girişimi nedeniyle radarlar bulunmaktadır. Bu radarların ve kıyı emniyeti botların bakımları İsrail tarafından sağlanmaktadır.

Parti

Ülkede Partido Democrático de Guinea Ecuatorial (PDGE) partisinin egemenliği vardır. Ülke her ne kadar çoklu bir parti sistemine sahipse de, iktidardaki Partido Democrático de Guinea Ecuatorial partisi yıllardır tek başına ülkeyi yönetmektedir. 1991 yılına kadar başka partilerin kurulmasına izin verilmeyen yasa, bu yılda yapılan değişiklikle kaldırılmış ve tek parti düzeninden çoklu bir sisteme geçiş gerçekleştirilmiştir. Bu süreçten sonra her ne kadar birçoğu iktidar partisinin şubesi olarak kurulan partiler olsa da, CPDS ve Unión Popular gibi muhalefet partileri mücadelelerini sürdürmektedir.

Dış politika

Malabo limanı

Ekvator Ginesi 1968 yılından bu yana Birleşmiş Milletler’e üye ülke konumundadır. Ülkenin Dünya Ticaret Örgütü’nde gözlemci statüsü ile üyeliği mevcuttur.

Ülke genel olarak dış politika çerçevesini diğer komşu ülkeler ile iyi ilişkiler ve uluslararası tanınma olarak belirlemiştir. Nijerya ile var olan deniz sınırı sorunu 2000 yılında çözüme kavuşturulmuş. Ülke özellikle Kamerun ve Gabon’dan gelen yasadışı sınır geçişlerini engellemek adına bu ülkeler ile işbirliği içerisinde bulunmaktadır. Ülkenin bağımsızlık öncesi bağlı bulunduğu İspanya ile ilişkileri gergin bir düzeydedir. Ekvator Ginesi, İspanya’nın, ülke içerisinde yaşanan rejim nedeniyle kaçan binlerce kişiyi kabul etmesini kabul etmemektedir. İspanya’da ülkede var olan rejim nedeniyle Ekvator Ginesi’ne mesafeli yaklaşmaktadır. Devlet başkanı Mbasogo’nun 2006 yılında gerçekleştirdiği İspanya ziyaretinde ne kral I. Juan Carlos ne de başbakan José Luis Rodríguez Zapatero tarafından görüşme isteği gelmediği için ziyaretini yarıda keserek ülkesine geri dönmüştür.

Ülke içerisinde Avrupa Birliği üyesi sadece üç ülkenin (Almanya, İspanya, Fransa) konsolosluğu bulunmaktadır. Avrupa Birliği ülkede demokrasi ve insan hakları yönünde sorunlar olduğu gerekçesiyle genel olarak yatırım yapmamakta ve ülkeye kalkınma adına destek vermemektedir.

Ülkenin Gine Körfezi açıklarında var olan petrol rezervleri nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri ile iyi ilişkiler içerisinde bulunmakta olup, sadece bu ülke vatandaşlarına ülkeye vizesiz giriş imkanı tanınmaktadır.

Haziran 2011 tarihinde gerçekleştirilen 17. Afrika Birliği toplantısı başkent Malabo’da gerçekleştirilmiştir.

Mutfak

Ülke mutfağı tamamıyla çevre ülke yemeklerinden oluşmaktadır. Eski bir sömürge ülkesi olması sebebiyle İspanya’dan çok etkilenmişlerdir. Ülke mutfağı, Afrika mutfağıyla İspanyol mutfağının karışımıdır. Ülkede Fransız, Asya, Çin, Fas, Avrupa ve yerel mutfaklara dair pek çok restoran bulunmaktadır.

Beğen
Beğen Muhteşem Haha İnanılmaz Üzgün Kızgın