İçindekiler
Cook Adaları, Güney Büyük Okyanus'ta Yeni Zelanda'ya bağlı 15 küçük adadan oluşan ülkedir. Başkenti Raratonga atolündeki Avarua'dır. Amerikan Samoası'nın güneyinde, Tonga'nın doğusunda, Yeni Zelanda'nın kuzeydoğusunda, Pitcairn'in (Birleşik Krallık'a ait bir ada) kuzeybatısında, Kermadec'in (Yeni Zelanda'ya bağlı takım adalar) kuzeyinde görülür.
Cook Adaları adını ünlü İngiliz denizci James Cook'tan almaktadır. Kuzey ve güney grubu adaları olarak iki bölüme ayrılır. Adalar, Kuzey Cook Adaları ve Güney Cook Adaları olarak ikiye bölünmüştür; güneydeki adalar daha nüfuslu ve kolayca erişilebilir durumdadır.
Kristal temiz su ve muhteşem denizaltı hayatı, adaların en büyük cazibe merkezleri arasında yer alır; bu nedenle tüplü dalış ve şnorkel çok popülerdir.
Bugün, Cook Adaları esasen bağımsızdır (Yeni Zelanda ile serbest ilişki içinde özerktir), ancak halen resmen Yeni Zelanda egemenliği altındadır. Yeni Zelanda, ülkenin dış ilişkilerini ve savunmasını denetlemekle görevlidir.
Cook Adaları ekonomik açıdan Pasifik Ada ülkeleri arasında en iyi performansa sahip ülkeler arasında yer almakla birlikte, son yıllarda kamu borçlarının sürdürülebilirliği konusunda ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. 1980 ve 1990’lı yıllarda kamu kesimindeki aşırı harcamalara bağlı olarak ülkenin dış borç yükü artmıştır. Bilahare uygulanan özelleştirme programları, turizm teşviki ve kemer sıkma politikalarının yanı sıra borçların yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenlemelerin ardından ekonomik kalkınmanın önü açılmıştır.
Ekonominin büyük ölçüde turizm ve deniz kaynaklarına dayanması, ülkenin küresel mali kriz ve doğal afetler gibi dış etkilere karşı direncini oldukça sınırlı kılmaktadır. Bununla birlikte, diğer bölge ekonomileriyle karşılaştırıldığında kişi başına düşen gelir seviyesi yüksektir.
En önemli ihraç ürünleri kurutulmuş hindistan cevizi içi, narenciye ile siyah incidir.
Nüfus azalması ülkenin önemli sorunları arasındadır. Ülke nüfusunun %65’i merkezi konumdaki Rarotanga adasında yaşamaktadır. Cook Adalılar Yeni Zelanda vatandaşlıkları sayesinde Yeni Zelanda ve Avustralya’ya kolaylıkla yerleşebilmektedirler. İş gücünde görülen azalma özelikle turizm sektörü için sorun teşkil etmektedir. Ülke sanayisi, meyve işlenmesi, tekstil imalatı ve el sanatlarıyla sınırlıdır. Cook Adaları’nın ticaret açığı, yurt dışında bulunan vatandaşlarının gönderdikleri gelirler ile başta Yeni Zelanda olmak üzere yurt dışı kaynaklı yardımlarla kapatılmaktadır.
Cook Adaları halkı Yeni Zelanda vatandaşlığına sahiptir. Buna karşın, Yeni Zelanda vatandaşlarının Cook Adalarında yaşayıp çalışabilmeleri için diğer üçüncü ülke vatandaşları gibi bazı şartları yerine getirmeleri gerekmektedir. Cook Adaları vatandaşları Yeni Zelanda pasaportuyla seyahat etmektedirler.
Cook Adaları tek meclisli parlamenter demokrasiyle yönetilmektedir. Parlamentoda 24 milletvekili bulunmaktadır. 1966 yılında oluşturulan 15 üyeli Şefler Meclisi “House of Ariki” (chiefs) geleneksel ve toprak konularında Hükümete tavsiyelerde bulunabilmektedir. Bu Mecliste, Rarotanga adasından 6, diğer adalardan ise 9 temsilci bulunmaktadır.
Cook Adaları adını ünlü İngiliz denizci James Cook'tan almaktadır. Kuzey ve güney grubu adaları olarak iki bölüme ayrılır. Adalar, Kuzey Cook Adaları ve Güney Cook Adaları olarak ikiye bölünmüştür; güneydeki adalar daha nüfuslu ve kolayca erişilebilir durumdadır.
Kristal temiz su ve muhteşem denizaltı hayatı, adaların en büyük cazibe merkezleri arasında yer alır; bu nedenle tüplü dalış ve şnorkel çok popülerdir.
Tarih
1773 ve 1777'de adaları ziyaret eden Kaptan James Cook'un adını almıştır. 1888'de İngiliz himayesine girdi. 1900 yılında, adalar İngiliz bölgesi olarak ilhak edildi. 1901 yılında adalar Yeni Zelanda Kolonisi sınırları içine alındı.Bugün, Cook Adaları esasen bağımsızdır (Yeni Zelanda ile serbest ilişki içinde özerktir), ancak halen resmen Yeni Zelanda egemenliği altındadır. Yeni Zelanda, ülkenin dış ilişkilerini ve savunmasını denetlemekle görevlidir.
Ekonomi
Diğer birçok Güney Pasifik Ada devletinde olduğu gibi Cook Adaları’nın ekonomik kalkınma potansiyeli, büyük pazarlara uzaklığı nedeniyle sınırlı düzeyde kalmaktadır. Ülke ekonomisinin önündeki diğer önemli sorunlar, tabii kaynaklarının ve altyapının yetersizliği ile sık sık görülen doğal afetler olarak sıralanabilir.Cook Adaları ekonomik açıdan Pasifik Ada ülkeleri arasında en iyi performansa sahip ülkeler arasında yer almakla birlikte, son yıllarda kamu borçlarının sürdürülebilirliği konusunda ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. 1980 ve 1990’lı yıllarda kamu kesimindeki aşırı harcamalara bağlı olarak ülkenin dış borç yükü artmıştır. Bilahare uygulanan özelleştirme programları, turizm teşviki ve kemer sıkma politikalarının yanı sıra borçların yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenlemelerin ardından ekonomik kalkınmanın önü açılmıştır.
Ekonominin büyük ölçüde turizm ve deniz kaynaklarına dayanması, ülkenin küresel mali kriz ve doğal afetler gibi dış etkilere karşı direncini oldukça sınırlı kılmaktadır. Bununla birlikte, diğer bölge ekonomileriyle karşılaştırıldığında kişi başına düşen gelir seviyesi yüksektir.
En önemli ihraç ürünleri kurutulmuş hindistan cevizi içi, narenciye ile siyah incidir.
Nüfus azalması ülkenin önemli sorunları arasındadır. Ülke nüfusunun %65’i merkezi konumdaki Rarotanga adasında yaşamaktadır. Cook Adalılar Yeni Zelanda vatandaşlıkları sayesinde Yeni Zelanda ve Avustralya’ya kolaylıkla yerleşebilmektedirler. İş gücünde görülen azalma özelikle turizm sektörü için sorun teşkil etmektedir. Ülke sanayisi, meyve işlenmesi, tekstil imalatı ve el sanatlarıyla sınırlıdır. Cook Adaları’nın ticaret açığı, yurt dışında bulunan vatandaşlarının gönderdikleri gelirler ile başta Yeni Zelanda olmak üzere yurt dışı kaynaklı yardımlarla kapatılmaktadır.
cook-adalari.webp
Etnik Yapı
Polenezya kökenli Cook Adaları Maorileri %87,7, Cook Adaları Maorileri %5,8, diğer %6,5Siyaset
Yeni Zelanda ve Cook Adaları arasında tarihe dayanan özel ilişkiler bulunmaktadır. Cook Adalarının statüsü, Yeni Zelanda ile öz yönetimi (self governing) haiz "özgür birliktelik" (free association) olarak nitelendirilmektedir. Egemen ve tam bağımsız bir devlet olmayan, ancak, yasama, yürütme ve yargı yetkileri bulunan Cook Adaları, Yeni Zelanda sınırları içinde ayrı bir hukuki kişiliktir. Devlet Başkanı, İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth olup, üç yıl süreyle atadığı kişi (Queen's Representative) tarafından temsil edilmektedir.Cook Adaları halkı Yeni Zelanda vatandaşlığına sahiptir. Buna karşın, Yeni Zelanda vatandaşlarının Cook Adalarında yaşayıp çalışabilmeleri için diğer üçüncü ülke vatandaşları gibi bazı şartları yerine getirmeleri gerekmektedir. Cook Adaları vatandaşları Yeni Zelanda pasaportuyla seyahat etmektedirler.
Cook Adaları tek meclisli parlamenter demokrasiyle yönetilmektedir. Parlamentoda 24 milletvekili bulunmaktadır. 1966 yılında oluşturulan 15 üyeli Şefler Meclisi “House of Ariki” (chiefs) geleneksel ve toprak konularında Hükümete tavsiyelerde bulunabilmektedir. Bu Mecliste, Rarotanga adasından 6, diğer adalardan ise 9 temsilci bulunmaktadır.
- Önceki Konu
- Sonraki Konu