Ülke Güney Sudan Cumhuriyeti

Güney Sudan Cumhuriyeti, Yukarı Nil nehri havzasında yer alan bir Orta Afrika ülkesidir. Doğusunda Etiyopya, kuzeyinde Sudan, güneyinde Kenya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Uganda, batısında ise Orta Afrika Cumhuriyeti ile komşu olan ülkenin başkenti Juba'dır (Cuba).

Güney Sudan, uzun yıllardır devam eden etnik ve dinî ayrışmalar nedeniyle Sudan'dan ayrılıp 2011 yılı itibarıyla bağımsızlığını ilan etmiştir. Sancılı geçen ayrılış süreci ilk olarak 9 Ocak 2005 yılında II. Sudan İç Savaşı sonrasında Güney Sudan'ın özerkliğini ilan etmesiyle başladı.

Geçmiş yıllarda Sudan hükûmeti tarafından tanınmayan Güney Sudan, 9 Ocak 2011 tarihinde yapılan "Bağımsızlık Referandumu"na göre 9 Temmuz 2011 tarihinde bağımsızlığını ilan etme hakkını kazanarak, 2011 yılının Mayıs ayının sonlarına doğru Sudan hükûmeti tarafından tanınmasına olanak sağlamıştır.

Güney Sudan Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Hükûmetlerarası Kalkınma Otoritesi gibi örgütlere üyedir.

Bayrak​

Güney Sudan bayrağı 9 Temmuz 2011 tarihinde İkinci Sudan İç Savaşı'nı sona erdiren Kapsamlı Barış Antlaşması'nın imzalanması ile kabul edilmiştir. Bayrak daha önce Sudan Halkın Özgürlük Ordusu/Hareketi tarafından da kullanılmıştır.

Bayrak renk olarak Kenya bayrağı, şekil olarak da Sudan bayrağına benzemektedir. Bayraktaki siyah rengin Güney Sudan halkını, beyaz rengin barışı, kırmızı rengin özgürlük için dökülen kanı, yeşil rengin toprağı ve mavi rengin Nil Nehri'nin sularını temsil ettiği söylenmektedir.

Arma​

Güney Sudan arması, ülkenin bağımsızlığını kazanması sonucu kullanılmaya başlanmıştır. Armanın merkezinde kanatları açık bir şekilde bulunan kartal yer almaktadır. Kartalın önüne gelecek şekilde konumlandırılan kalkan altın sarısı renginde olup, arka kısmında da çapraz bir şekilde konumlandırılan kürek ve mızrak yer almaktadır. Kartalın pençelerinde tuttuğu altın sarısı slogan bandında ise ülkenin İngilizce ismi olan Republic of South Sudan (Türkçe:Güney Sudan Cumhuriyeti) yazarken, yine kartalın alt bölümünde pençeleri ile tuttuğu beyaz zemine sahip başka bir slogan bandında ise yine İngilizce ülkenin sloganı olan Justice, Equality, Dignity (Türkçe:Adalet, Özgürlük, Refah) yazmaktadır.

Ülke bağımsızlığını kazanmanda önce resmiyette Sudan armasının yanı sıra 2005 ile 2011 yılları arasında Güney Sudan özerk bölgesi amblemini kullanırken, gayri resmi olarak da farklı bir arma kullanımda yer almıştır.

Coğrafya​

Güney Sudan 3°, 12° kuzey enlemleri ve 24°, 36° doğu boylamları arasında yer alır. Ülke bitki örtüsü olarak tropikal orman, bataklık ve geniş çayırlarla kaplıdır. Nil nehrinin yukarı havzalarında bulunan ve Nil'in iki büyük kolundan biri olan Beyaz Nil nehri Güney Sudan'dan doğmaktadır. Coğrafi olarak batısında Bahr-el Gazal, güneyinde Ekvator ve Bahr-el Cebel bölgeleri, kuzeyinde Yukarı Nil, doğusunda Jonglei, merkezinde ise Göller bölgesi olarak ayrılmıştır.

Güney Sudan'da koruma altında olan geniş doğal alanlara sahip. Dünyanın 2. en büyük vahşi yaşam ve göç alanına ev sahipliği yapan ülke, Etiyopya sınırındaki Boma Ulusal Parkı ve Sudd sulak alanı ile Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırı yakınındaki Güney Ulusal Parkı ile zengin bir doğal yaşamı barındırıyor. Ulusal park ve çayırlık-ormanlık alanlarında sayısız kuş çeşidiyle birlikte, Afrika'ya özgü antilop, aslan, manda, fil, maymun, zebra ve zürafaların yoğun popülasyonu ve göç alanı bulunmakta. Özellikle 2005 yılında başlayan çalışmalar ile azalan yaban hayatı popülasyonları için önemli kazanımlar elde edildi. Ülkenin güneydoğusunda 1,3 milyon antilopun geniş göç alanı ve yollarının büyük ölçüde koruma altına alınması buna en önemli örneklerden.

Ülke geniş ve zengin doğal hayat alanlarına sahip olmasına rağmen, nüfus artışı, Batı ülkelerinin artan endüstriyel yatırımları ile çevre ve yokolan doğal yaşam sorunlarını da yaşamakta. 2006 yılında Güney Sudan federal yönetimi, bölgenin fauna ve florasının korunması ve yaygınlaşması için mümkün olan her şeyi yapma, bunun yanında olası orman yangınlarının etkilerini azaltmak, atık boşaltma ve su kirliliği ile mücadele kararını açıkladı.

Ekonomi​

Güney Sudan BM kriterlerine göre en az gelişmiş ülke kategorisindedir. Devlet bütçe gelirlerinin % 98’ini, milli gelirin %80’ini petrol gelirleri oluşturur. 15 Aralık 2013’de başlayan ve petrol bölgesinde devam eden iç çatışmalarla yarıya düşen petrol üretimi yüzünden bütçe gelirleri azalmıştır. Dünya genelinde petrol fiyatlarında yaşanan düşüş devlet gelirlerindeki kaybı arttırmıştır. GSC ekonomisi 2015 yılı sonlarından itibaren giderek ağırlaşan bir krizdedir.

Savaş için yapılan askeri harcamalar ve istikrarsızlık ortamı ekonominin büyümesi için gerekli şartların oluşmasını engellemektedir.

Ülke tarıma elverişli topraklara sahiptir. Değerli ağaçlardan oluşan orman zenginlikleri vardır. Bakir doğası turizmin gelişmesi için idealdir. Madenleri çok çeşitli ve rezervleri zengindir. Petrol toplam ihracatın neredeyse tamamını oluşturduğundan Güney Sudan aynı zamanda dünyanın petrole en bağımlı ülkesidir.

Siyaset​

Güney Sudan 2011 Ocak ayında yapılan referandum çerçevesinde 9 Temmuz 2011 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiş ve Birleşmiş Milletlerin 193. üye ülkesi olmuştur. Anayasaya göre yönetim şekli Cumhuriyet/Başkanlık olup devlet yapılanması eyaletlerden müteşekkildir.

Ülke bağımsızlığını kazandığı günlerden itibaren gelişen iç çekişmeler 2013 yılında ülke iç savaşa sürüklenmiş, uluslararası aktörlerin devreye girdiği uzun müzakerelerden sonra 2015 yılında iç savaşı durduran barış anlaşması imzalanmıştır.

Barış anlaşmasına rağmen ülkede çatışma ve siyasi istikrarsızlık devam etmiş, 2016 yılının Temmuz ayında Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit ve Cumhurbaşkanı 1. Yardımcısına bağlı askerler arasında çatışmalar meydana gelmiştir.

Ülkedeki siyasi kaos ve ekonomik bunalıma ilave olarak etkisini son derece şiddetli bir şekilde gösteren kuraklık ve kıtlık felaketi yaşanmaktadır.

2017 yılının Mayıs ayında Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit öncülüğünde yapılan girişimle, ülkedeki kabileler arası savaşın sonlanması ve siyasi istikrarın sağlamasını teminen Ulusal Diyalog Süreci başlatılmıştır.