Heimlich Manevrası Nedir? Nasıl Yapılır?

Heimlich Manevrası, yabancı cisim tarafından solunum yolunun tıkanması ile oluşan boğulma durumlarında uygulanan ve hayat kurtaran bir manevradır. 1974 yılında ABD'li doktor Henry Heimlich tarafından tarif edilmiştir.



Hava yolunun tıkanıklığı, solunum gerçekleştirmek için gerekli olan havanın geçmesine engel olacak biçimde tıkanmasıdır. Bu tıkanma kısmi ya da tam tıkanma olarak görülebilir.

Tam tıkanmanın Belirtileri Nelerdir?​

• Acı çeker ve ellerini boynuna götürür.
• Nefes alması kesilir ve nefes alamaz.
• Cilt rengi morarır.
• Konuşamaz.

Kısmi Tıkanma Belirtileri Nelerdir?​

• Nefes alabilir.
• Konuşabilir.
• Öksürme tutar.

Tam tıkanma belirtileri gösteren kişiye heimlich manevrası uygulanır. Kısmi tıkanma belirtisi gösteren kişiye ise; hastaya dokunulmaz ve arkasında durularak öksürmeye teşvik edilir. Bulunduğu pozisyonda bırakılır. Öksürük ya da solunum kayboluyor ise aynı zamanda morarmada varsa hemen girişimde bulunulmalıdır. Eğer görülen belirgin bir yabancı cisim görülüyor ise yerinden çıkmış olan ya da gevşemiş takma dişleri var ise bunlar olduğu yerden çıkarılır. Yabancı cisim görülemiyor ise ve durum kötüleşiyor ise tam tıkanmadan heimlich manevrası uygulanır.

Bilinci yerinde olan (bilinci açık) kişilerde Heimlich manevrası​

• Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir,
• Arkadan sarılarak gövdesi kavranır,
• Bir elin başparmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur.
• Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır,
• Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır,
• Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır,
• Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir,
• Tıbbi yardım istenir (112).

Bilincini kaybetmiş (bilinci kapalı) kişilerde Heimlich Manevrası​

• Hasta yere yatırılır, yan pozisyonda sırtına 5 kez vurulur,
• Tıkanma açılmadığı taktirde hasta düz bir zeminde başı yana çevrilir,
• Hastanın bacakları üzerine ata biner şekilde oturulur,
• Bir elin topuğunu göbek ile göğüs kemiği arasına yerleştirilir, diğer el üzerine konur,
• Göbeğin üzerinden kürek kemiklerine doğru eğik bir baskı uygulanır,
• Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir,
• İşleme yabancı cisim çıkıncaya kadar devam edilir,
• Tıbbi yardım istenir (112),
• Bu hareketi 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar ya da yardım gelinceye kadar devam edin,

Bu tür olgularda havayolu tıkanıklığından şüphelenildiğinde, ilkyardımcılar Temel Yaşam Desteği uygulamalarını yapacaklardır. Kurtarıcı nefes verdikten sonra hava gitmiyorsa tıkanıklık olduğu düşünülür, ilkyardımcı ağız içinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmeli, yabancı cisim görüyorsa çıkarmalıdır. Havayolu tıkanıklığı varsa havayolunu açacak manevraları profesyonel acil yardım ekibi uygular.

Yukarıdaki bilgiler sadece ilkyardım eğitmenleri için verilmiş olup bilinci kapalı olan erişkinlerde havayolunun açılması için gerekli olan girişimler ve hareketler ilkyardımcılara öğretilmeyecektir.

Bebeklerde tam tıkanıklık olan hava yolunun açılması​

• Bebek ilkyardımcının bir kolu üzerine ters olarak yatırılır,
• Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur ve yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir,
• Baş gergin ve gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur,
• 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur,
• Diğer kolun üzerine başı elle kavranarak sırtüstü çevrilir,
• Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır,
• Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak sırtüstü şekilde tutulur,
• 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üs kısmına baskı uygulanır,
• Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir,
• Tıbbi yardım istenir (112).

Bebek çok küçük ise ve karından baskı uygulanamıyorsa bebekler için yukarıda anlatılan uygulamalar yapılır. Ancak diğer hallerde bebeklerde yapılan uygulamalar, bilinci kapalı erişkinlerde yapılan Heimlich Manevrası uygulamaları ile aynıdır. Yukarıdaki bilgiler sadece ilkyardım eğitmenleri için verilmiş olup bebeklerde havayolunun açılması için gerekli olan girişimler ve hareketler ilkyardımcılara öğretilmeyecektir.

Kaynak:
https://www.cocukrehberi.net/aile-egitimi/heimlich-manevrasi-nasil-uygulanir.html
http://www.yeniumitilkyardim.com/tam_tikaniklik_olan_kisilerde_heimlich_manevrasi_nasil_yapilir.php