II. Gülbahar Sultan ya da Gülbahar Ayşe Hatun (1453-1510),
Osmanlı padişahı
Yavuz Sultan Selim'in öz annesi ve
II. Bayezid'in sekizinci eşidir.
Hayatı
Bazı kaynaklarda adının Ayşe Hâtûn ve babasının Dulkadiroğlu Alaüddevle Bozkurt Bey olduğu geçer. Kayıtlarda baba adının Abdüssamed olduğu için bazı tarihçiler cariye kökenli olduğunu söyler. Bir başka rivayete göre
Trabzon'da bir Rum papazının kızıdır.
1469'da
Amasya'da
II. Bayezid ile evlenmiştir. Daha sonra
Trabzon'a vali olarak atanan oğlu
Yavuz Sultan Selim'in yanına gitmiştir.
Gülbahar Hatun 1510 yılı civarında oğlu tahta çıkmadan önce öldü. Oğlu
Yavuz Sultan Selim'in tahta çıkmasından evvel vefât ettiğinden ötürü hiçbir zaman Valide Hatûn olamadı. En eski kaynaklardan biri olan Cenabî Tarihi adını Âişe Hâtun olarak vermektedir. Sicill-i Osmanî ise isminin
Gül-Bahar Hâtun, olduğunu yazar. Öte taraftan Alderson da onun adının Âişe Hâtun, olduğunu belirtmektedir.
Gülbahar Hatun Camii
[ATTACH align="right" alt="Gül-Bahar Hâtûn Türbesi ve Külliyesi," (Hâtûniye Camii-Trabzon). "]20978[/ATTACH]O sırada Trabzon valisi olan
Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hatûniye Camii ve Hatûniye (Gülbahar Hatun) Külliyesi'ni yaptırdı Bu camiinin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir.
Tarihi
Gülbahar Hatun Camii, kendi adıyla anılan mahallede Atapark'ın güneyinde yer alır. Zamanla, etrafındaki
Medrese,
İmaret, Mektep, Darü'l-Kurra ve Türbe ile bir Külliye oluşturmaktaydı. Bugün diğerleri yıkılarak sadece doğusundaki Türbe ayakta kalmıştır. Annesi Gülbahar Hatun'un anısına Yavuz Sultan Selim tarafından 16. yy'ın ilk çeyreğinde (1514) yaptırılmıştır. Zamanında
medrese, mektep,
imaret ve hamam yapılarınıda kapsayan büyük bir külliye içinde yer alıyordu. Toplum hizmetinde birçok vakfı olduğu anlaşılan bu değerli
osmanlı hatununun birçok vakfı gibi buradaki külliyenin de diğer yapıları günümüze ulaşamamıştır.
Mimarîsi
Camii, beş küçük kubbe ile örtülü beş bölümlü son cemaat yeri, büyük tek kubbe ile örtülü
harem kısmı ile doğu ve batıdaki üzeri kubbeli birer zaviye odasından meydana gelmiştir. Son cemaat yerindeki mermer sütunların başlıkları stilize baklava motifidir. Mihrap ve mimberi de mermerlerden olan Caminin mimberi sade işçiliklidir. Mihrap da ise bitkisel bezeme ve mukarnaslı kavsaraya yer verilmiştir.
Kitabesi
Giriş kapısı üzerindeki kitabe, caminin 1885 yılında onarıldığını bildirir. İçteki iyi kalabilmiş kalmişi süslemeler de bu yıllara ait olmalıdır. Trabzon'un ünlü camilerindendir. Camii şu anda Atapark'ta bulunmaktadır. Trabzon'da halkın bir buluşma yeri olarak tanınmaktadır.
