Biyografi Ahizade Hüseyin Efendi - İdam Edilen İlk Osmanlı Şeyhülislâmı

Ahizade Hüseyin Efendi, (1572 - 1634) alim, şair ve devlet adamıdır. Osmanlı tarihinde idam edilen ilk Osmanlı şeyhülislamıdır. 1572 yılında doğmuştur. II. Selim devri kazaskerlerinden Ahizade Mehmed Efendi’nin oğludur. Hüdai mahlasıyla divan geleneğine bağlı kalarak yazdığı şiirler vardır.

seyhulislam.jpg seyhulislam.jpg


İlk tahsilinden sonra 1589'da Hoca Sadeddin Efendi’ye intisap etti. Çeşitli yerlerde ve daha sonra da İstanbul’daki Sahn-ı Seman (1599), Şehzade (1601), Süleymaniye (1601), Süleymaniye Darülhadis (1603) ve Hakaniyye-i Vefa (1603) gibi medreselerde müderrislik yaptı. Ardından kadılık mesleğine geçerek 1604-1632 yılları arasında Bursa Kadılığı, üç kere İstanbul Kadılığı, iki kere Anadolu Kazaskerliği üç kere de Rumeli Kazaskerliği görevlerinde bulundu.

Şeyhülislamlık Makamı​

1632 yılı başlarında sipahilerin ayaklanması ve Hafız Ahmed Paşa’nın idamı ile sonuçlanan olaylar sırasında Şeyhülislam Yahya Efendi azledilerek Şeyhülislamlık Makamı Ahizade Hüseyin Efendi’ye verildi.

Şeyhülislamlık Görevi Ve Öldürülmesi​

Hafız Ahmed Paşa'nın katline sebep olan yeniçeri isyânı sonunda, Yahya Efendi'nin yerine şeyhülislâmlığa getirildi (12 Şubat 1632). Fakat İstanbul’da meydana gelen bu hâdiseler sırasında yeniçeriler, şehzadeleri padişaha emniyet edemeyerek, hayatlarına dokunulmayacağına dair, Recep Paşa ile Ahizade’nin kefil olmalarını istediler. Bu istek 4.Murat'ı şüpheye düşürdü. Bu sebeple sefer sırasında ve İznik yolu ile Bursa’ya giderken İznik kadısını astırdı. (Bazı kaynaklara göre; IV. Murad 1634 yılında Bursa'ya giderken yoldaki karları temizletmediği gerekçesiyle soruşturma yapmadan İznik kadısını astırdı.)

Bunun üzerine Şeyhülislâm Ahizade Hüseyin Efendi, Valide Kösem Sultan’a bir mektup yazarak, padişahın ilmiye ricaline karşı biraz daha hürmetkâr davranmasını tavsiye etti. Bu mektup Ahizade’nin düşmanları tarafından padişaha hemen bildirildi; IV. Murad mektubun mahiyetini öğrenir öğrenmez İstanbul’a döndü, Ahizade Hüseyin Efendiyi, oğlu İstanbul kadısı Mehmed Çelebi ile birlikte, Kıbrıs’a sürdürdü. Hüseyin Efendinin bindiği gemi henüz Marmara’ya çıkmadan, Bostancıbaşı Duçe Mehmed Ağa vasıtasıyle ikinci bir ferman gönderdi. Bu fermanda, Şeyhülislâm’ın katli yazılı bulunduğu için, Mehmed Ağa, Hüseyin Efendiyi, Yedikule açıklarında karaya çıkardı ve Yeşilköy’ü geçtikten sonra Florya (Kalikratiya) köyünde, bir yeniçeri menziline indirip, orada boğdurdu (7 Ocak 1634). Cesedi bulunmaması için kumsala gömüldü.

Osmanlı geleneğinde ilmiye sınıfında en ağır ceza sürgün iken IV. Murad’ın ilk defa bu kuralı çiğneyerek önce bir kadıyı, sonra da bir şeyhülislâmı idam ettirmesi çeşitli huzursuzluklara sebep oldu. İdam kararında, şeyhülislâmın askerin ayaklanması sırasındaki tutumunun ve özellikle IV. Murad’ın kardeşlerini öldürmeyeceğine dair verdiği söze asker adına kefil olmasının da etkili olduğu söylenmiştir.

Bilgili ve gayretli bir kimse olan Ahîzâde Hüseyin Efendinin devrin siyasî olaylarının devamlı içerisinde bulunması, yıpranmasına sebep olmuştur. Tarihçi Solakzâde, padişahın temayülüne uygun fetvalar verdiğini belirtmekte, sigara konusundaki fetvasını buna misal göstermekte ve Hüseyin Efendi’yi tenkit etmektedir. Ahîzâde, Fatih’te Çukur Medrese adıyla bilinen bir medrese inşa ettirmiş, ayrıca Balat’ta bir kiliseyi camiye çevirerek buraya çeşitli gelirler tahsis etmiştir. Kâtip Çelebi bazı eserlere hâşiyeler yazdığını söylemekte fakat isim belirtmemektedir

Osmanlı'da idam edilen Şeyhülislâmlar​

  1. Ahizade Hüseyin Efendi (1572 - 1634)
  2. Hocazade Mesud Efendi (? - 1656)
  3. Seyyid Mehmed Feyzullah Efendi (1639 - 1703)

"Muhteşem Yüzyıl Kösem" dizisinde "Şeyhülisam'ın İdamı!"​


Kaynak:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ahizade_Hüseyin_Efendi
OSMANLI'DA KATLEDİLEN ŞEYHÜLİSLAMLAR
.:: İslâm Ansiklopedisi ::.
 
Son düzenleme:
Bunlar da ilginizi çekebilir...
Ahizade Hüseyin Efendi ( Hüdai) - İlahi Şiiri
  • Ugur
  • Ugur,
  • Şiirler
  • 0    2K
Hüseyin Elmalıpınar (1971-2022)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Biyografiler
  • 1    673
Hüseyin Hilmi Paşa (1855-1922)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Biyografiler
  • 0    1K
Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864-1944)
  • MURATS44
  • MURATS44,
  • Biyografiler
  • 0    996
Hüseyin Rıfkı Tamani (1750-1817)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Biyografiler
  • 0    2K
Geri