Bir asrı aşan yolculuk

1871 yılında ilk atlı tramvayların hizmete alınması ile İstanbul’daki yolculuğuna başlayan İETT 150 yılı geride bıraktı. Köklü kurumun geçmişinde geçmişinde birçok ünlü isim de yer alıyor.​

İstanbul'da toplu taşımanın bel kemiği olan İETT, 150'nci yaşını kutluyor. Bugün 15 bin kişilik kadrosuyla 800 hatta, 6 bin araçla 50 bin seferde, yaklaşık 4 milyon yolcuyu taşıyan tarihi kurumun, yolculuğuna aslında atlarla başladığını biliyor musunuz? Bir buçuk asrı geride bırakan İETT'nin köklü ve bir o kadar renkli geçmişini SÖZCÜ HAFTASONU okurları için derledik:



1871 YILINDA İLK ATLI TRAMVAYLAR HİZMETE GİRDİ 31 Temmuz 1871'de ilk atlı tramvay, Azapkapı-Beşiktaş hattında devlet töreniyle hizmete alındı. Ve İETT'nin İstanbul'daki yolculuğu böylece başladı. Daha sonra Azapkapı-Aksaray, Aksaray-Yedikule, Aksaray-Topkapı hatları hizmete girdi. 1875'de Londra'dan sonra dünyanın en eski ikinci metrosu olan Tünel işletmeye alındı.

PADİŞAH FERMAN VERDİ ÇALIŞMALAR BAŞLADI

Kurumun temelleri 1867 yılında turistik gezi için İstanbul'a gelen Fransız mühendis Eugene Henri Gavand tarafından atıldı. Gavand, Yüksekkaldırım Yokuşu'na alternatif olarak asansör tipinde bir demiryolu projesi hayal etti. Dönemin ticaret ve bankacılık merkezi Galata ile sosyal hayatın kalbinin attığı Pera'yı birbirine bağlayacak “Tünel” projesini 1868 yılının şubat ayında Sadzaram Ali Paşa'ya sundu. Tünel için önce Sultan Abdülaziz Han tarafından ferman verildi. Atlı tramvay için de ayrıca ferman çıkarıldı. 1869 yılında Dersaadet Tramvay Şirketi kuruldu. 3 Eylül 1869'da Macaristan ve Avusturya'dan getirilen atlar tarafından çekilen ilk atlı tramvay deneme seferlerine başladı.



1914'te elektrikli tramvay işletmeciliğine geçildi. Bir süre çeşitli şirketler tarafından işletilen Elektrik Tramvay ve Tünel işletmesi, 1939 yılına gelindiğinde Türkiye Cumhuriyeti tarafından satın alınarak millileştirildi. Elektrik, Tramvay ve Tünel İşletmeleri, İETT çatısı altında toplandı.



İLK ÇİFT KATLI OTOBÜS 1993'TE ALINDI

1930'da otobüs, 1961'de troleybüs hizmete girdi. 1980 yılında Mavi Kart uygulamasına geçildi. 1991'de Nostaljik Tramvay, Taksim-Tünel hattında sefere başladı. 1993'de ilk çift katlı otobüsler alındı. 1998 yılında çevre ve insan dostu yeşil otobüsler, 2003 yılında Moda Tramvayı hizmete girdi. 2007'nin Eylül ayında İstanbulluların hayatına metrobüs girdi.2019 yılında metrobüs hattında kadın güvenlik görevlileri işbaşı yaptı. 2020 yılında 25 kadın şoför daha işe alınarak kurumdaki kadın şoför sayısı 51'e yükseldi. Adalar'da atlı faytonlar kaldırılarak yerine çevre dostu elektrikli araçlar sefere başladı. Kasım 2020'de İstanbul'da toplu ulaşım hizmeti veren tüm otobüsleri İETT çatısı altında birleştirildi.

HEM ÇALIŞTI, HEM TOP KOŞTURDU​

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İETT'de 24 Temmuz 1974'te geçici olarak işe alındı. 15 Ekim 1975'te 9 kadro için açılan sınavı kazanarak daimi işçi oldu. 1 Ekim 1976 tarihinde Altıntepe Daire Müdürlüğü'ndeki görevinden Spor ve Tesisler Müdürlüğü'ne nakledildi. İETT'nin futbol takımına girdi. İETT'de yedi yıl futbol oynayan Erdoğan 18 Haziran 1981'de özel sektöre geçmek için görevinden istifa etti.

KİMLER GELDİ KİMLER GEÇTİ?​

Bir buçuk asrı geride bırakan İETT'de bugüne dek Türkiye'nin yakından tanıdığı birçok ünlü isim de çalıştı.


Tuncel Kurtiz
2 yıllık çalışma sonucu Nebil Özgentürk tarafından hazırlanan 2005 yılında gösterimi yapılan “İlk Durak” belgeselinde İETT'nin ünlü çalışanlarının hikayesi anlatıldı.


Belgesele konu olan o isimler arasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Yaşar Kemal, Mustafa Sarıgül, Memduh Ün, Tuncel Kurtiz de bulunuyor.


Mustafa Sarıgül

Sözcü