Hamza Bey (ö. 1460), Fatih Sultan Mehmed dönemi Osmanlı denizcisi. Elçi olarak gönderildiği görev sırasında Kazıklı Voyvoda tarafından katledilmiştir.
II. Mehmed ve II. Murat dönemi vezirlerinden olan Amasyalı Beyazıd Paşa'nın kardeşidir. Mayıs 1421'de Düzmece Mustafa isyanını bastırmakla görevli olan Amasyalı Beyazid Paşa Sazlıdere'de yapılan bir çarpışmada yenilmiş ve Düzmece Mustafa'ya destek veren İzmiroğlu Cüneyt Bey'in ısrarı ile idam edilmiştir. Hamza Bey 1425'te İzmiroğlu Cüneyt Bey'in öldürülmesini sağlayarak ağabeyi Bayezit Paşa'nın intikamını almıştır.
Hamza Bey, Saruca Paşa tarafından kurulmuş olan Çavlı Bey tarafından komuta edilmekte iken 1417'de Venedikliler tarafından Çanakale Boğazı yakınlarında hezimete uğrayıp yakılan Osmanlı donanmasını Gelibolu tersanesinde yenileyerek 40 kadar gemiden oluşan bir filo ile 1428 yılında Ege Denizi'ne açılarak Venedikliler'in elindeki bazı adaları yağmalamıştır. Sultan II. Murat ile birlikte Selanik ablukasına, 1429 yılında filo komutanı olarak katılmış ve Selanik'in alınmasına katkısı olmuştur.
İstanbul kuşatması sırasında 18 Nisan 1453'te Bizans'a yardıma gelen Ceneviz gemilerini durduramayan kaptan-ı deryaBaltaoğlu Süleyman Bey'i görevinden azleden Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı donanması komutanlığına ve Gelibolusancakbeyliği'ne atandı.İstanbul'un Fethi sırasında Osmanlı donanmasına komuta etti. Özellikle Osmanlı donanmasının Haliç’i ele geçirmesi gereğine anlayan II. Mehmed'in bugünkü Dolmabahçe’den Kasımpaşa’ya uzanan güzergaha kalaşlar döşetip, 70 kadar gemiyi ağaçtan silindirler üstünde 22 Nisan sabahında Haliç’e indirip Haliç’in kontrolü Osmanlıların eline geçirmesine destek sağladı.
1454 yazında Karadeniz'e açıldı ve başarılı Abhazya Seferi sonucunda Sohumkale'yi ele geçirdi ve Abhazya Prensliği'nin Osmanlı Devleti'ne bağlanmasını sağladı.
Fetihten sonra Ege Adalarını almakla görevlendirildi.Gökçeada, Limni ve Taşoz adalarının Osmanlı egemenliğine geçmesini sağladı. Fakat Ege Denizi'nde korsanlık yaparak Osmanlı kıyı ticaretine büyük zararlar veren Rodos Şövalyelerinin ellerinde bulunan Ege Adalarını ele geçirmek için yaptığı deniz seferinde tek bir adanın bile ele geçirilmemesi başarısızlığına uğradı. Bunun üzerine Ocak 1456'da kaptan-ı deryalık görevinden azledildi.
Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ı yenipKoyunluhisar'ı kurtararak Anadolu Beylerbeyi rütbesiyle Karamanoğluİshak Bey'in üzerine gönderildi. Onu da yendikten sonra Rumeli Beylerbeyi oldu.
Eflak’a elçi olarak gönderilme görevi verildi. Bu görevi yapmakta iken elçi imtiyazları geleneklerini hiçe sayan Kazıklı Voyvoda tarafından öldürüldü, şehit edilen Hamza Bey’in naaşını, oğulları Bursa’ya getirmiştir. Türbesi Bursa Hamzabey semtinde, Muradiye’nin batısında, Hamza Bey Camisi’nin güneybatısında avlu içerisindedir.
Gelibolu yakınlarındaki Hamzakoy koyu adını ondan almıştır. 1430'da fethine katıldığı Selanik şehrinde de adını taşıyan bir cami vardır.
Hayatı
II. Mehmed ve II. Murat dönemi vezirlerinden olan Amasyalı Beyazıd Paşa'nın kardeşidir. Mayıs 1421'de Düzmece Mustafa isyanını bastırmakla görevli olan Amasyalı Beyazid Paşa Sazlıdere'de yapılan bir çarpışmada yenilmiş ve Düzmece Mustafa'ya destek veren İzmiroğlu Cüneyt Bey'in ısrarı ile idam edilmiştir. Hamza Bey 1425'te İzmiroğlu Cüneyt Bey'in öldürülmesini sağlayarak ağabeyi Bayezit Paşa'nın intikamını almıştır.Hamza Bey, Saruca Paşa tarafından kurulmuş olan Çavlı Bey tarafından komuta edilmekte iken 1417'de Venedikliler tarafından Çanakale Boğazı yakınlarında hezimete uğrayıp yakılan Osmanlı donanmasını Gelibolu tersanesinde yenileyerek 40 kadar gemiden oluşan bir filo ile 1428 yılında Ege Denizi'ne açılarak Venedikliler'in elindeki bazı adaları yağmalamıştır. Sultan II. Murat ile birlikte Selanik ablukasına, 1429 yılında filo komutanı olarak katılmış ve Selanik'in alınmasına katkısı olmuştur.
İstanbul kuşatması sırasında 18 Nisan 1453'te Bizans'a yardıma gelen Ceneviz gemilerini durduramayan kaptan-ı deryaBaltaoğlu Süleyman Bey'i görevinden azleden Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı donanması komutanlığına ve Gelibolusancakbeyliği'ne atandı.İstanbul'un Fethi sırasında Osmanlı donanmasına komuta etti. Özellikle Osmanlı donanmasının Haliç’i ele geçirmesi gereğine anlayan II. Mehmed'in bugünkü Dolmabahçe’den Kasımpaşa’ya uzanan güzergaha kalaşlar döşetip, 70 kadar gemiyi ağaçtan silindirler üstünde 22 Nisan sabahında Haliç’e indirip Haliç’in kontrolü Osmanlıların eline geçirmesine destek sağladı.
1454 yazında Karadeniz'e açıldı ve başarılı Abhazya Seferi sonucunda Sohumkale'yi ele geçirdi ve Abhazya Prensliği'nin Osmanlı Devleti'ne bağlanmasını sağladı.
Fetihten sonra Ege Adalarını almakla görevlendirildi.Gökçeada, Limni ve Taşoz adalarının Osmanlı egemenliğine geçmesini sağladı. Fakat Ege Denizi'nde korsanlık yaparak Osmanlı kıyı ticaretine büyük zararlar veren Rodos Şövalyelerinin ellerinde bulunan Ege Adalarını ele geçirmek için yaptığı deniz seferinde tek bir adanın bile ele geçirilmemesi başarısızlığına uğradı. Bunun üzerine Ocak 1456'da kaptan-ı deryalık görevinden azledildi.
Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ı yenipKoyunluhisar'ı kurtararak Anadolu Beylerbeyi rütbesiyle Karamanoğluİshak Bey'in üzerine gönderildi. Onu da yendikten sonra Rumeli Beylerbeyi oldu.
Eflak’a elçi olarak gönderilme görevi verildi. Bu görevi yapmakta iken elçi imtiyazları geleneklerini hiçe sayan Kazıklı Voyvoda tarafından öldürüldü, şehit edilen Hamza Bey’in naaşını, oğulları Bursa’ya getirmiştir. Türbesi Bursa Hamzabey semtinde, Muradiye’nin batısında, Hamza Bey Camisi’nin güneybatısında avlu içerisindedir.
Gelibolu yakınlarındaki Hamzakoy koyu adını ondan almıştır. 1430'da fethine katıldığı Selanik şehrinde de adını taşıyan bir cami vardır.
