Haliç Nedir?

Haliç, deniz ve nehir sularının karıştığı girintili kıyı biçimidir. Özellikle gelgit olayının büyük ölçüde görüldüğü kıyılarda, akarsuların ağızlarında oluşan huni biçiminde derin, az çok geniş ve uzun doğal suyoludur. Denizin karalar içinde kolları olup gel-git hareketleri ile akarsular burada karışarak haliç içinde akarlar.

Haliçler öteden beri liman ve ticaret merkezi olarak önemli bir işlev görmüştür. En eski uygarlıkların bir bölümü Dicle ve Fırat nehirlerinin aşağı kesimi, Nil Deltası, Ganj Deltası ve Aşağı Huang Nehri vadisi gibi haliç bölgelerinde gelişmiştir. Uygarlıklar geliştikçe doğal olarak deniz limanları ana nehir sistemlerinin denize en yakın noktasında kurulmaya başladı. Böylece nehirler deniz yoluyla daha ucuz ve güvenli biçimde taşınan mallar uzak limanlara gönderilmek üzere gemilere yüklenebiliyordu. Haliçler üzerinde kurulmuş ve önemli ticaret merkezlerine dönüşmüş kentler arasında; İstanbul (Haliç), Londra (Thames Nehri), New York (Hudson Nehri), Montreal (St. Lawrence Nehri), Hamburg (Elbe Nehri) ve Bordeaux (Gironde Halici) sayılabilir.

Jeomorfolojiye Göre Haliçler

Dağıldığı Nehir Vadileri : Nehirlerin genişlik ve derinlik oranı genellikle büyüktür. Görünen kama şeklikdeki iç kısmında genişlemesi ve derinlemesi denize doğrudur. Su derinliği nadiren 30 metreyi aşar. Bu tip haliç Örnekleri ABD'de orta atlantik sahili boyunca Hudson Nehri,Chesapeake Körfezi ve Delaware Bay olan körfez kıyıları boyunca Galveston ve Tampadır.

Lagün Tipi Haliçler :Lagün tipi haliçlerin oluşumu kısmen okyanus sularıyla temas sağlayan sadece dar girişli haliçleri kapsar. Bunlar genellikle kıtalar, marjinal deniz kıylarının tektonik istikrarlı kıyıları boyunca yer alan hafif eğimli ovalar üzerinde gelişir. Teksas, ve Pamlico Ses, Kuzey Carolina nehir ağızlarında örnekleri Barnegat Bay, New Jersey vardır.

Fiyort Tipi Haliçler: Fiyort tipi haliç buzullların oluşturduğu derin aşınmış vadiler oluşturur.Bunlar U-şekilli haliçlerdir. Genellikle dik yamaçlar kaya dipleri ve buzul hareketi tarafından oluşan sualtı eşikleri. fiyort tipi haliçler Alaska, Batı Washington eyaletindeki Puget Sound bölgesinde, British colombia, Doğu Kanada, Grönland, İzlanda, Yeni Zelanda ve Norveç kıyılarında bulunabilir.

Tektonik Nedenler : Faylanma, volkanlar ve heyelan yoluyla kara ve okyanus arasında bir yol oluştururlar. Holosen sırasında östatik deniz seviyesinin yükselişi haliç oluşumuna katkıda bulunmuştur. Sacremento ve San Joaquin nehirleri buna örnektir.