Türk Yıldızları

Türk Yıldızları, Türk Hava Kuvvetleri bünyesinde görev yapan millî akrobasi timidir. Dünyanın süpersonik jetlerle gösteri yapan ilk ve tek akrobasi timi olan Türk Yıldızları, aynı anda 1 milyonun üzerinde izleyiciye gösteri yaparak Guinness düzeyinde bir başarıya imza atmıştır.

Kuruluş​

Türk Yıldızları'nın kurulması yönündeki direktif, 11 Eylül 1992 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Halis Burhan tarafından verilmiş, fiilî kuruluş ise 7 Kasım 1992’de gerçekleştirilmiştir.

İlk Gösteri​

18 Haziran 1993’te Ankara Akıncılar'da yapılan Hava Kuvvetleri Komutanlığı Atış Yarışmaları kapanış gününde Türk Yıldızları, devlet erkânına ilk resmî gösterisini dört jetle gerçekleştirmiştir.

Gösteriler ve Gelişim​

• 1994 yılında boyama ve modernizasyon faaliyetleri tamamlanmış 9 adet NF-5A/B Freedom Fighter uçağı ile birlikte gösteri ekibi tam kadro haline gelmiştir.
• 2001 yılında Azerbaycan/Bakü'de gerçekleştirilen gösteri, 1 milyonu aşkın izleyiciye ulaşarak tarihe geçmiştir.
• 2004 sezonundan itibaren 8 süpersonik jetle senkronize uçuş yapan ilk ve tek tim olarak bu alanda dünya çapında bir ilke imza atmıştır.

Güncel Türk Yıldızları Personel Yapısı​

• 8 gösteri pilotu
• 2 Basın ve Halkla İlişkiler Subayı
• 5 Filo Astsubayı (farklı görevlerde)
• 38 Bakım Personeli:
  • 2'si subay,
  • 35’i astsubay,
  • 1’i uzman çavuş

Kullanılan Uçaklar​

Türk Yıldızları, gösterilerinde Kanada merkezli Northrop Grumman tarafından üretilen NF-5A/B Freedom Fighter jetlerini kullanmaktadır. Bu uçaklar, 1970’li yıllarda Hollanda Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde görev yaptıktan sonra 1990’lı yıllarda Türkiye’ye teslim edilmiş ve Türk Yıldızları’na tahsis edilmiştir.

Uçak Özellikleri:​

• Model: NF-5A (tek koltuklu), NF-5B (çift koltuklu eğitim versiyonu)
• Menşei: ABD / Kanada üretimi (lisanslı)
• Azami Hız: Yaklaşık Mach 1.6 (1.700 km/s)
• Maksimum İrtifa: ~15.000 metre
• Tasarım: Hafif, manevra kabiliyeti yüksek ve düşük bakım maliyetli

Gösteri uçuşları için bu uçaklar, özel olarak boyanmakta, aerodinamik açıdan modifiye edilmekte ve gösterilere uygun olarak bazı silah sistemlerinden arındırılmaktadır.

NF-5’lerin gösteri için tercih edilmesinin en büyük nedeni, yüksek manevra kabiliyeti ve süpersonik hızlarda kararlı uçuş yetenekleridir. Ayrıca eğitim jetlerinden dönüştürüldükleri için pilotlar açısından da eğitim ve adaptasyon süreci daha kolaydır.

Türk Hava Kuvvetleri’nin planlamaları çerçevesinde, yakın gelecekte NF-5’lerin yerini yerli jet eğitim uçağı Hürjet’in alması beklenmektedir.

Yaşanan Kazalar ve Kayıplar​

Türk Yıldızları'nın uzun ve başarılı tarihinde ne yazık ki bazı ölümlü ve maddi hasarlı kazalar da yaşanmıştır:

• 13 Mart 2012: Teğmen Ümit Özer, Konya'da eğitim uçuşu sırasında şehit oldu.
• 14 Mart 2018: Yüzbaşı Ali Şahin Öztürk, Konya'da gösteri uçuşu hazırlıkları sırasında uçağının düşmesi sonucu şehit oldu.
• 7 Aralık 2022: İki NF-5 uçağı Konya üzerinde eğitim uçuşu sırasında havada çarpıştı. Her iki pilot fırlatma koltuğunu kullanarak kurtuldu, ancak uçaklar düştü.
• 4 Ekim 2023: Eğitim sırasında bir uçak pist dışına çıktı, pilot kurtuldu.

Türk Akrotim Tarihi​

Türk Hava Kuvvetleri’nin akrobasi geçmişi 1914 yılında Plt. Tğm. Fazıl Bey’in viril hareketiyle başlar. 31 Ocak 1944’te Hava Kuvvetleri Komutanlığı kurulmuş, 1952’de Türkiye'nin NATO’ya girişiyle modernizasyon süreci hızlanmıştır. Aşağıda bugüne kadar kurulan akrotimlerin sıralı tarihi yer alır:

1. Milli (1952–1962)​

Balıkesir’de kurulan ekip, F-84G Thunderjet ile İtalya ve Belçika’da gösteriler yapmıştır.

2. Uçan Kuğular (1955–1965)​

Eskişehir’de F-86E Sabre uçaklarıyla görev yapan tim, kuğu motifleriyle dikkat çekmiştir.

3. Akrep (1957–1959)​

Diyarbakır merkezli tim, Pakistan’da da gösteri yapmıştır.

4. Yarasalar (1964–1966)​

Merzifon’da kurulan ekip, siyah-beyaz F-86E uçaklarıyla gösteriler sunmuştur.

5. Kartal / Coşkun (1966–1971)​

Bandırma'da kurulan bu tim, Hv. Plt. Ütğm. Coşkun Turan’ın şehit olması sonrası “Coşkun” adını almıştır.

6. Akrotim (1971)​

Malazgirt Zaferi’nin 900. yılı için oluşturulan geçici bir timdir.

7. Türk Yıldızları (1992–)​

Türk Yıldızları, Ocak 1993'te Konya 3. Ana Jet Üs Komutanlığı’na bağlı 132. Filo (Silah Taktikler ve Standardize Filo Komutanlığı) bünyesinde resmen faaliyete başladı.

İlk resmî gösterisini 18 Haziran 1993’te Ankara Akıncı Üssü’nde, Hava Kuvvetleri Komutanlığı Atış Yarışmaları'nın kapanış gününde dört jetle gerçekleştirdi.

1994 yılı itibarıyla, gösterilerde kullanılacak NF-5A/B uçaklarının tadilat ve özel boya işlemleri tamamlandı. Bu uçaklarla ilk büyük halk gösterisi, 29 Ekim 1994’te Ankara’da Cumhuriyet Bayramı törenlerinde gerçekleştirildi.