Ülke Umman Sultanlığı

Umman ya da resmi adıyla Umman Sultanlığı, güneybatı Asya'da, Arap Yarımadası'nın güneydoğusu kıyısında yer alır. Kuzeybatıda Birleşik Arap Emirlikleri, batıda Suudi Arabistan, güneybatıda ise Yemen ile sınır komşusudur. Güneyde ve doğuda Hint Okyanusu, kuzeydoğuda ise Basra Körfezi ile çevrilidir.

Dört bölgeye ayrılan Umman’ın başkenti ve aynı zamanda en büyük kenti Maskat’tır. Maskat’ı içine alan Kuzey Umman bölgesi Hazar Dağları, Al-Batinah kıyısı ile oldukça turistiktir. Merkez Kıyı Umman bölgesi büyüleyici kumulları ve eski kaleleri ile meşhurdur. Zufar bölgesi Yemen sınırındadır ve son olarak Boş Alan adını verdikleri dördüncü bölgeleri geniş ve vahşi çölleriyle Suudi Arabistan’a dek uzanmaktadır. Ülkenin diğer önemli şehirleri arasında Matrah, Mirbat, Suveyh ve el-Habura sayılabilir.

Bayrak​

Umman'ın ulusal bayrağı, yukarıdan aşağıya sırası ile beyaz, kırmızı ve yeşil üç yatay çizgiden oluşur. Bayrağın sol yanında dikey kırmızı bir sütun daha vardır ve bunun en üst kısmında Umman'ın ulusal arması bulunur. Beyaz renk barışı ve gönenci, kırmızı renk ülkeye gelen yabancıları yurtlarından atmak için mücadele ederken hayatlarını kaybetmiş askerlerin kanlarını, yeşil ise bereketi temsil eder.

Arma​

Umman arması Umman halkının kullandığı tarihi silahları simgeliyor. Hançer, iki çapraz kılıç ve bel kemeri. Hançer'in kendisi saltanatın ulusal bir sembolüdür ve hala Umman erkekleri tarafından resmi olarak "tören hançeri" olarak kullanılır.

Tarih​

Bugünkü Umman topraklarında insan yerleşiminin izleri en az 10 bin yıl önceye dayanır. Umman'ın bugünkü kabile sisteminin kökleri Arap Yarımadası'nın güneybatısından MS 2. yüzyılda başlayan göç hareketine kadar uzanır. Kabile çekişmeleri ve İran'dan gelen saldırılar, bölgenin İslam dinini benimsediği 7. yüzyıla değin sürdü. Arap Yarımadasının coğrafî kopukluğunun yarattığı elverişli ortamda kolayca yayılma olanağı bulan Hariciliğe bağlı İbadiyye mezhebi, aynı zamanda bölgede siyasi birliğin sağlanmasına zemin hazırladı. Culende bin Mesud'un 751'de imam seçilmesiyle kabileleri bir araya getiren dinsel bir rejim ortaya çıktı. Büyük kabileler ve dinsel önderler arasındaki anlaşmayla belirlenen imamların yönetimi, Benu Nabhan'ın başa geçtiği 1154'ten sonra yerini istikrarsız hanedanlara bıraktı.Deniz ticaretine bağımlılık nedeniyle güçlerini kıyı şeridine kaydıran hanedanlar, imamlık kurumunun 1428'de yeniden ortaya çıkmasıyla iç kesim üzerindeki denetimi büyük ölçüde kaybettiler. Öte yandan, 1507'de Maskat'a saldıran Portekizliler, kısa sürede bütün kıyı şeridini ele geçirdiler. 1624'te imam seçilen ve kabile çatışmalarına son veren Nasr bin Mürşid, Portekizlileri bölgeden çıkardığı gibi İran ve Doğu Afrika'daki Portekiz kolonilerini de Umman'a bağladı.

18. yüzyılda Hinavi ve Gafiri kabileleri arasında başlayan iç savaş, İran hükümdarı Nadir Şah'ın 1737'de Umman'ı ele geçirmesiyle sonuçlandı. İran kuvvetlerini yenilgiye uğratan ve tarafların uzlaşmasıyla imamlığa seçilen Ahmed bin Said, güçlü bir yönetim kuran bin Said hanedanının temellerini attı. Önce Seyyid, daha sonra da, sultan olarak anılan hanedan üyeleri, yeni fetihlerle Umman'ın deniz ticaretini güvence altına aldılar. İngilizlerle sıkı bir iş birliğine giden Said bin Sultan (1806-56) Zanzibar'ı önemli bir gelir kaynağı durumuna getirdi. Onun ölümünden sonra oğulları iktidar kavgasına düştüler ve 6 Nisan 1861'de Sultanlık, Zanzibar ve Umman olarak ikiye bölündü. 6. oğul Seyid Mecit bin Said El-Busaid (1834-1870) Zanzibar Sultanı, 3. oğul Seyid Tuvaini bin Said El-Said ise Umman Sultanı olmuştur. Böylece Umman ve Zanzibar hanedanın iki ayrı koluna geçti.

Umman'da İbadiyye imamına bağlı kabilelerin saldırılarına karşı koyamayan Teymur bin Faysal (1913-32), İngilizlerin arabuluculuğuyla iç kesimde özerk bir imamlık yönetimi kurulmasını kabul etti. Suudi Arabistan'dan destek gören İbadiyye imamının bağımsızlık girişimini gene İngilizlerin yardımıyla boşa çıkaran ve 1959'da bütün ülkede denetimi sağlayan Said bin Teymur'un (1932-70) baskıcı politikaları, 1965'te Dofar bölgesinde sol eğilimli Umman Halk Kurtuluş Cephesi'nin bir gerilla mücadelesine yol açtı. Bir saray darbesiyle babasının yerine geçen Kâbus bin Seyd El Ebu Seyd, 1975'te bu ayaklanmayı bastırdıktan sonra yönetimini sağlamlaştırma yönünde adımlar atarak geniş çaplı bir modernleştirme programına girişti.

Arap Birliği ve Birleşmiş Milletler'e 1971'de katılan Umman, 1981'de de Körfez İşbirliği Konseyi'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. ABD ile sıkı ilişkilerin yanı sıra ılımlı Arap devletleriyle yakınlaşmaya girerek Umman'ı dış dünyaya açılmasını sağlayan Kâbus yönetimi, İran-Irak Savaşı boyunca tarafsızlık politikası izledi. Körfez Savaşı sırasında belirgin bir rol oynamamasına karşın, üslerini batılı güçlere açmayı kabul etti. 1992'de Yemen'le imzaladığı anlaşmayala bu ülkeyle yaşadığı 25 yıllık sınır sorununa son verdi. Umman Arap yarımadası'nın Osmanlı hakimiyetine geçmesiyle birlikte Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir vilayet halini almış, I. Dünya Savaşında İngiltere'nin petrol siyaseti yüzünden Osmanlı'dan ayrılmıştır.

Coğrafya​

Suudi Arabistan'la 676 km, Birleşik Arap Emirlikleri 410 km ve Yemen'le 288 km boyunca sınırı bulunan ülke Orta doğu topraklarına yerleşmiştir. Kıyıda sıcak ve nemli, iç kısımlarda sıcak ve kuru iklim görülür. Arazisi Orta çöl ovası, kuzey ve güneyde engebeli dağlık bölgeden oluşur. En yüksek noktası 2,980 m ile Jabal Shams'tır. Petrol, bakır, asbest, mermer, kireçtaşı, krom, alçıtaşı, doğal gaz ülkedeki başlıca doğal zenginliklerdir.

İklim​

Beyaz kumsalları, turkuaz suları ile yıl boyu sıcak olan Umman’da tropik çöl iklimi yaşanmaktadır. Umman'da yazlar oldukça sıcak ve nemli geçer. Gün içinde sıcaklıkların 38 derecenin üzerine çıktığı ülkede geceler ise 29 derece civarındadır. Kimi bölgelerde sıcaklığın 54 dereceye kadar yükseldiği gözlemlenir. İlkbahar ve sonbahar döneminde biraz daha ılık yaşanan iklim 29 ile 35 derece arasında seyretmektedir. Kış aylarında nem oranının azaldığı ülkede sıcaklıklar 16 derece ile 24 derece arasında gidip gelmektedir. Sahil bölgeleri, iç bölgelere göre daha çok yağmur alır.

Nüfus​

Ortalama nüfusu 2.650.000 kişi olan Umman'da nüfusun çoğunluğu Ummanlı olup 600.000'lik kesim Pakistan, Hindistan, Bangladeş gibi Güneydoğu Asya ülkelerinden çalışmaya gelmiş göçmenlerden oluşmaktadır.

Umman'ın yüzde 85’i Müslüman, yüzde 6,5’i Hristiyan, yüzde 5,5 Hindudur. -Müslüman halkın yüzde 75’i Hariciliğe bağlı İbadi mezhebine mensuptur.

Ekonomi​

Ekonomisi çoğunlukla petrol ve gaz üretimine dayanan Umman’da başlıca gelir diğer Körfez ülkeleri gibi petrol ve gazdan oluşuyor.

Ülkede gelir vergisinin yüzde 12 gibi düşük bir seviyede uygulanması ve sermaye ve kar transferine kısıtlama olmaması Umman’ı diğer Körfez ülkelerine nazaran yabancı yatırımcılar için daha çekici bir hale getiriyor.

Gayrisafi yurtiçi hasılası yaklaşık 72 milyar dolar olan Umman’ın başlıca ticaret ortaklarını Çin, Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Kore, Japonya ve Hindistan oluşturuyor.

Siyasi Durum​

Umman’da, savunma, dış politika ve iç güvenlik konuları başta olmak üzere, ülkede 1970’den beri iktidarda olan Sultan Kabus bin Said tek ve son karar merciidir.

Başbakanlık makamının yanı sıra Savunma, Maliye ve Dışişleri Bakanlığı görevlerini de icra eden Kabus, hükümet üyelerini direkt atama hakkına sahip.

Sultan Kabus tarafından 1996’da ülkede Temel Yasa ilan edilmiş ve iki kanatlı meclis yapısı ile meşruti monarşiye geçildi. Başbakanlık makamını tesis eden Temel Yasa aynı zamanda Umman vatandaşlarına temel haklar tanıdı.

Yönetimin tek elde toplandığı Umman’da hukuki olarak herhangi bir siyasi partinin faaliyette bulunması yasak.

Kültür​

Ummanlılar genelde alçakgönüllü insanlardır. Sultanları hakkında konuşurken saygılı olmanızı beklerler. Çocuklu aileleri yolda gördüğünüzde çocuklarını sevmenizden çok hoşlanırlar, ayrıca Ummanlılar iletişime açıktırlar. Muskat gibi büyük kentler haricinde dolaşırken karşı cinsten birine gülümsemek konusunda dikkatli olun. Çünkü bu doğrudan flört ettiğiniz anlamına gelmektedir ve toplum tarafından hiç hoş karşılanmamaktadır. Aynı şey konuşurken de geçerli, karşı cinsle konuşmanız da çok alışık oldukları bir şey denemez.

Umman halkı mütevazı olduğu kadar duygusaldır da. Bu yüzden en ufak bir eleştiriniz kalplerini kıracaktır. Umman’da tokalaşmak en yaygın selamlaşma biçimidir. Ülkede kılık kıyafet konusunda dikkatli olmanız gerekmektedir. Şort ve omzu açık kıyafetler giymek yasaktır. Ayrıca kumsallardan denizkabuğu, kaplumbağa yumurtası ve istiridye gibi şeyler toplamak da yasaktır. Son olarak eşcinselliğin yasak olduğu ülkede fotoğraf çekerken dikkatli olmanız ve izin almanız gerekmektedir.

Mutfak​

Umman doğu ile batı arasında bir ticaret noktasıdır. Dolayısıyla mutfağında bunun esintilerini görmek mümkündür. Hindistan’dan gelen baharatlar ülke mutfağında önemli yere sahiptir, özellikle çorba ve et yemeklerinde çokça kullanmaktadırlar. Muskat’ın en geniş yemek alternatiflerine sahip olduğu coğrafyada en ilgi çekici yemekler ise balık yemekleridir. Genelde tavuk ve kuzu etinin tüketildiği ülke mutfağı için pilav vazgeçilmezdir ve hemen her yemeğin yanında mutlaka servis edilmektedir. Ummanlıların en çok tükettiği ve sevdiği içecek ise kakule kahvesidir.

Ülke mutfağının en özel tatlarından biri shuwayı mutlaka deneyin. Yeraltındaki kil fırınlardaağır ateşte iki gün boyunca pişirerek hazırladıkları şifalı bitki ve baharatlarla marine edilmiş bu yemek unutamayacağınız lezzetlerden olacaktır. Rosto ederek hazırladıkları kralbalığı yemeği mashuaiyi ise pilav ve limonla servis ediyorlar. Ülke mutfağının bir diğer geleneksel lezzeti mishkak kömür ateşinde şişe dizerek pişirdikleri etyemeğidir, etleri karabiber, kakule, karanfil ve hint hurması ile marine ederler. Halwa adını verdikleri helvaya benzeyen tatlılarını ise şekerin yanı sıra safran, kakule ve gülsuyu işe tatlandırırlar. Kimi zaman fındık ve meyve ekledikleri de olur.

Alkol tüketiminin yasak olduğu ülkede yabancı turistler bazı otel ve restoranlarda alkol bulabilirler. Eve götürmek için alkol almak isterseniz ise konsolosluktan bunun için lisans almanız gerekecektir. Ülkede beklenen bahşiş miktarı %10 civarında olup Müslüman olmayanlar için minimum alkol tüketimi yaş sınırı ise 21’dir.

Umman’da Bulunan Türkiye Dış Temsicilikleri​

Muskat Büyükelçiliği
Adres: WAY NO: 3042 BUILDING NO:3270 SHATI AL QURUM POSTA ADRESİ: P.O.BOX:47, P.C.115 MSQ MUSCAT SULTANATE OF OMAN MUSCAT SULTANATE OF OMAN
Telefon: 00 968 24 697050 00 968 24 697051
Faks: 00 968 24 697053
E-Posta: embassy.muscat@mfa.gov.tr
Görev Bölgesi: Umman