Hayvanlar Alemi Balık Nedir? Balıklar Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Balık, su altında yaşayan, omurgalılardan olan, solungaçları yardımıyla nefes alan ve yumurtlayarak çoğalan canlılara verilen isimdir.

Balık Nedir?​

Balıklar, genel olarak su altında yaşayan, solungaçları yardımıyla nefes alan ve yumurtlama yoluyla üreyen, kalpleri çift gözden oluşan, soğuk kanlı ve derilerinin tamamı pullarla kaplı olan canlılardır. Yumurtlayarak üreyen bu canlıların bazılarının üreme şekli ise, anne karnında yumurtaların kırılması ile doğum yaparak gerçekleşir. Bazı balık türlerinde ise bu olay ağızda gerçekleşir. Anne yumurtalarını ağızının içerisinde çevirerek, yumurtaların mantarlaşmasını önler. Yumurtalar çatlayıp yavru balıklar yüzene kadar anne yavrularını ağzında tutar.

Dünya üzerinde bugüne kadar bulunmuş en eski balık fosilleri 500 milyon yaşındadır. Günümüzde yaşayan balıklar ikiye ayrılır, bunlar; kemikli balıklar ve kıkırdaklı balıklardır. Balıkların kalp yapısı kulakçık ve karıncıktan oluşur. Kalplerinde sürekli olarak kirli kan bulunmaktadır. Kalplerinden çıkan bu kirli kan, solungaçlarında temizlenerek vücutlarında temiz kan dolaşımını sağlar. Solungaç vasıtasıyla ağızdan alınan sular dışarı atılır ve bu atım esnasında suda çözülen oksijen osmoz ile kana karışır. Bu süreçte ise suda bulunan besinler yutulur ve beslenme sağlanır. Tuzlu suda yaşayan balıklara nazaran tatlı su balıkları su ihtiyaçlarını solungaç zarlarından osmoz ile karşılarlar.

Denizlerde yaşayan balıklar vücutlarına aldıkları suda ki tuzu böbrekleri yardımı ile değil, solungaçları yardımıyla ayrıştırırlar. Balıklarda hareketi sağlayan en önemli bölüm kuyruklarıdır ve bu kuyruklar değişik tiplerde olmaktadır. Kuyruk tipleri üç şekildedir. Bunlara; difiserk, homoserk ve heteroserk denir.

Difiserk : Çatallaşmış kuyruk yapısına verilen isimdir.

Homoserk : Çatallaşmış fakat eşit parçadan oluşan kuyruk yapısına verilen isimdir.

Heteroserk : Bu kuyruk yapısı , genellik ile köpek balıklarında görülen çatalları eşit olmayan kuyruk tipine verilen isimdir.

Omurgalı canlılara bakıldığında, sayıca en fazla omurgalı canlılar balıklardır. Yapılan araştırmalarda 40.000 çeşit balık türünün olduğu belirlenmiştir.

Balıkların Kas Yapıları​

Balıkların hareket etmelerini sağlayan kas yapıları omurgalarının her iki tarafında sıralı bir şekilde yer alır. Balıklar yüzme kesesi olarak bilinen bir organa sahiptir. Bu organ balıkların suda ki hareketlerini ayarlamalarını sağlar. Sırtlarında bulunan yüzgeç “ sırt yüzgeci “ balıkların hızlarını arttırmasını sağlar.

Yüzme Kesesi​

Balıklarda bulunan yüzme kesesi, balıkların suda batmadan durabilmelerini sağlayan bir organdır. Bu organ sırt kısmında bir torba şeklindedir. Balık suda batmamak için, yüzme kesesinde bulunan gaz oranını arttırarak bu torbayı şişirir ve suda batmamasını sağlamış olur. Balıklarda bulunan bu yüzme kesesi duyu organlarının işlevlerinde de zaman zaman etkili görev alabilmektedir.

Balıkların Duyu Organları​

Balıklarda da diğer canlılar da olduğu gibi duyu organları bulunmaktadır. Hatta bazı balık türlerinde bu duyu organları, yaşadıkları ortama göre son derece gelişmiştir. Kısaca başlıklar halinde bu duyu organları hakkında bilgi verelim.

Balıklarda Tat Alma Organı​

Balıkların tat almalarını sağlayan bölümler genel olarak; farinkste, dudaklarda, baş derisinde, burun epitelinde, bıyıkların uçlarında bulunur. Tat almalarına yarayan bu bölümler bazı balık türlerinde ağızlarının iç kısımlarında yer almaktadır. Balıkların dili olmamasına rağmen bazı balık türlerinde dil bulunur fakat gelişmemiştir. Örneğin; tatlı su levreği gibi.

Balıklarda Dokunma Duyusu​

Bazı balık türlerinde bulunan bıyıkların hissetme, dokunma duyusunda ki rolü oldukça önemlidir. Bu bıyıklar tat almanın yanı sıra, besin bulmada da oldukça etkin görev almaktadırlar.

Balıkların vücutlarında küçük tomurcuklara benzer duyu organları bulunur. Bu duyu organları; başlarında, gövde kısmında ve yüzgeç derilerinin üzerinde yer alır. Balıklarda bulunan bu duyu organlarının görevleri; besinleri, tehdit oluşturan düşmanları ve suda ki sıcaklık değişimini hissetmektir.

Balıklarda diğer çoğu canlıda olduğu gibi orta ve dış kulak bulunmaz. Balıklarda işitme görevini yerine getiren organ, kapsüle benzer bir yapı içerisinde yer alan iç kulaktan oluşur. Balıklarda bulunan bu duyu organına “ labirent “ denilmektedir. Labirent adı verilen bu organ işitme görevinin dışında yer çekimi ve ağırlık tespiti ve dengede de önemli bir yere sahiptir.

Düşük frekansa sahip titreşimler, yanal organ sistemiyle anlaşılır. Yanal organ ( yanal çizgi ), vücudun yan kısımlarında derinin alt kısımında uzanan içi mukus dolu bir çift kanaldan oluşur. Bu kanallar balıkların vücutlarında bulunan pulların orta kısımlarından ya da aralarından dışarıya ulaştıran yollar bulunmaktadır. Bu yolların uçlarında da içinde bir sıvı ile sinir hücresi bulunan torba bulunmaktadır. Suda oluşan titreşimler bu sıvıya geçer ve sinir hücreleri tarafından algılanır. Sinir hücreleri tarafından algılanan bu titreşimler beyine iletilir.

Balıklar suda oluşan hareketleri, ya da herhangi bir balığın suda yüzerken oluşturduğu titreşimleri bu yolla duyar.

Balıklarda Koku Duyusu​

Balıkların solunumunu solungaçları vasıtasıyla yaptığını söylemiştik buna göre balıklarda bulunan burun solunum için değildir. Balıklarda bulunan burun suda ki kimyasalları koklamaya yarar. Balıklarda koku alma kapsülleri bulunmaktadır. Bu kapsüller üst çene üzerinde yer alan bir çift (veya bir adet) burun çukuruna yerleşmiş şekildedir. Su, balığın burun deliklerine girip çıkarken bu esnada koku alma kapsüllerine temas ederek sinirleri uyarır.

Kaynak: Balık Nedir? Balıklar Hakkında Bilinmesi Gerekenler