Ansiklopedi Büyükada Rum Yetimhanesi

Büyükada Rum Yetimhanesi (Prinkipo Rum Yetimhanesi), Büyükada'nın Manastır Tepesi'nde (eski adıyla Yunanca İsa anlamına gelen Hristos Tepesi) bulunan yetimhane. Bina 1898-1899 yıllarında bir Fransız şirketi tarafından otel olarak inşa edilmiştir. Binanın mimarı, dönemin ünlü mimarlarından Alexandre Vallaury'dir. Günümüzde boş olan yapı, Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin kontrolü altındadır. Dünyanın en büyük ahşap binası olduğu iddia edilmektedir. Dünya'nın ilk çok katlı ahşap yapısıdır.
s-b54c34bd67a8ae065aa7733af3db9eefc09698f6.jpg s-b54c34bd67a8ae065aa7733af3db9eefc09698f6.jpg

Bu yapı "Prinkipo Palas" adı altında otel olarak işletilmek üzere tasarlanmış ve inşa edilmişti. Fakat devrin yönetiminden gerekli iznin alınmaması üzerine, bina el değiştirdi ve Eleni Zarifi adlı bir Rum kadın tarafından satın alındı.

Daha önce Yedikule'deki Balıklı Rum Hastanesi'nde işlevini sürdüren Rum Yetimhanesi, 1902 yılında bu binaya, Büyükada'ya, taşındı. Yapının kullanım amacı zaman içinde değişmişti. Binaya I. Dünya Savaşı yıllarında Kuleli Askeri Mektebi yerleşti. Daha sonra ise işgal kuvvetleri tarafından adaya yollanan Rum göçmenlerini barındırdı. Ardından yetimhane Heybeliada'ya nakledildi ve bina da 1960'lı yıllarda kapatıldı. O tarihte boşaltılan bina hâlen kullanılmamaktadır.
-odr2o_Py_KUq25odh_F7z_MGQ.jpg -odr2o_Py_KUq25odh_F7z_MGQ.jpg

Büyükada Rum Yetimhanesi ahşap karkas sistemde inşa edilmiştir. Yapı, yan bölümlerinde 6, diğer bölümlerinde ise 5 katlıdır. Binanın heybetine rağmen cephe mimarisi olabildiğince sade tasarlanmıştır. Birbiri üzerine tekrarlanan çıkmalar ile cephelere hareketlilik getirilmeye çalışılan yapıda, tiyatro salonundaki iç mekân ahşap süsleme detaylarına karşılık, diğer iç mekânlarda sade bir mimari hakimdir.

Büyükada'nın tepesine bakıldığında hemen göze çarpan Rum Yetimhanesi, bahçesinde önceleri idare binası olarak inşa edilen, daha sonraları ise ilkokul olarak kullanılan bir yapıyla birlikte hâlen ayaktadır.

Tehlike altındaki 7 kültürel miras alanından birisi​

Avrupa'nın en büyük, dünyanın ikinci büyük ahşap yapısı Büyükada eski Rum Yetimhanesi, tehlike altındaki 7 kültürel miras alanından birisi olarak seçildi. Böylece, çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalan 120 yıllık tarihi yapının yeniden hayata döndürülmesinin yolu açıldı.
Lg7_Mmn0d_Ok_Gf1_G2ymk_ZFsw.jpg Lg7_Mmn0d_Ok_Gf1_G2ymk_ZFsw.jpg

Europa Nostra ve Avrupa Yatırım Bankası, 2018 yılı için Avrupa'nın tehlike altındaki kültürel miras alanlarını belirledi. Europa Nostra, Arnavutluk, Avusturya, Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Birleşik Krallık ve Türkiye'den toplam 7 tarihi yapıyı tehlike alanındaki kültürel miras alanı olarak gösterdi.

30 Haziran 2017 tarihinde yapılan başvuruyu değerlendiren seçici kurul, 2018 ocak ayında "Tehlike Altındaki 12 Kültürel Miras" alanlarından biri olarak listede Büyükada Eski Rum Yetimhanesi'ni de aday gösterdi. Tarihi yapı, 15 Mart 2018'de açıklanan karar ile "7 kültür varlığı" nihai listesine alındı.
TH8_Js_e6f_UK6o-p8un7jq_A.jpg TH8_Js_e6f_UK6o-p8un7jq_A.jpg

Dönemin toplum yapısını yansıtması açısından da önemli olan yetimhane, 1903'te Sultan 2. Abdülhamid'in yapının orijinal işlevine izin vermemesi üzerine, yapı önde gelen bir Yunan bankerin eşi tarafından satın alınıp yetimhane olarak kullanılması şartıyla İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi'ne bağışlandı.

1964'te kapanana kadar bu işlevini sürdürdü. O zamandan beri ihmal edilmiş olan yapı giderek yıprandı. Mülkiyetine ve kullanım biçimine dair çözümsüzlükler, yapının bakımı hakkında belirsizliklere sebep oldu. Son olarak, mülkiyet konusunda bir anlaşmaya varıldı. Yapının korunması yönünde yapılacak çalışmaların önündeki engeller kalktı.
te_Bse_E1_GVEu_Gd_PVz_CGpi-w.jpg te_Bse_E1_GVEu_Gd_PVz_CGpi-w.jpg

1980'deki yangın ile zarar gören yapı bugün olumsuz hava şartlarına tümüyle açık durumda. Denize yakın oluşu durumunu daha da kötüleştirmekte. Çatının bazı bölümleri ve köşe dikmeleri düşmüş durumda ve yetimhane bütünüyle çökme tehlikesi ile karşı karşıya.

Kaynak: wikipedia, NTV
 
Bunlar da ilginizi çekebilir...
Büyükada - Hayalet Gemi
  • Ugur
  • Ugur,
  • Motorlu Araçlar
  • 0    5K
Hayko Cepkin - Ölüyorum
  • Tevfik
  • Tevfik,
  • Video Galerisi
  • 0    12
Rum Ateşi (Grejuva)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Ansiklopedi
  • 0    6K
Geri