Deniz iguanası, tuzlu su iguanası veya Galápagos deniz iguanası olarak da bilinen deniz iguanası (Amblyrhynchus cristatus), yalnızca Galapagos Adaları'nda (Ekvador) bulunan bir iguana türüdür. Modern kertenkeleler arasında benzersiz olan bu deniz sürüngeni, beslenmesinin neredeyse tamamını oluşturan algleri denizde arama yeteneğine sahiptir.
Deniz iguanaları, deniz ortamında zaman geçiren tek mevcut kertenkeledir. Büyük erkekler bu besin kaynağını bulmak için dalabilirken, dişiler ve daha küçük erkekler gelgitler arası bölgede gelgit sırasında beslenirler. Çoğunlukla nispeten soğuk suyu veya gelgit bölgesini ziyaret ettikten sonra güneşlendikleri kayalık kıyılardaki kolonilerde yaşarlar, ancak bataklıklarda, mangrov bataklıklarında ve kumsallarda da görülebilirler. Büyük erkekler bölgeleri kısa bir süre için savunur, ancak daha küçük erkeklerin başka üreme stratejileri vardır. Çiftleşmeden sonra dişi, yumurtalarını bıraktığı toprakta bir yuva çukuru kazar ve birkaç ay sonra kendi başlarına yumurtadan çıkmalarını sağlar.
Deniz iguanası ilk olarak 1825'te Thomas Bell tarafından Amblyrhynchus cristatus olarak tanımlandı. Ayırt edici özelliklerinden birkaçını tanıdı, ancak aldığı numunenin, şimdi hatalı olduğu bilinen bir yer olan Meksika'dan olduğuna inanıyordu.
Jenerik adı Amblyrhynchus, "küt" anlamına gelen Amblus ve "burun" anlamına gelen rhynchus'tan gelen Ambly- adlı iki Yunanca kelimenin birleşimidir. Spesifik adı, "tepeli" anlamına gelen Latince kelime cristatus'tur ve hayvanın sırtı boyunca uzanan alçak diken tepesine atıfta bulunur.
Amblyrhynchus, Amblyrhynchus cristatus adlı tek bir türü olan monotipik bir cinstir.
Araştırmacılar, kara iguanalarının (Conolophus cinsi) ve deniz iguanalarının, muhtemelen rafting yoluyla Orta veya Güney Amerika'dan adalara geldiklerinden beri ortak bir atadan evrimleştiğini teorileştiriyor. Galapagos'un kara ve deniz iguanaları, en yakın akrabaları Meksika ve Orta Amerika'nın Ctenosaura iguanaları olan bir soy oluşturur. mtDNA'ya dayanan bir araştırmaya dayanarak, deniz iguanasının, mevcut Galapagos adalarının herhangi birinden daha eski olan kara iguanalarından yaklaşık 8-10 milyon yıl önce ayrıldığı tahmin ediliyor. Bu nedenle geleneksel olarak, ata türlerin volkanik takımadaların şu anda sular altında kalan kısımlarında yaşadığı düşünülmüştür. Bununla birlikte, hem mtDNA'yı hem de nDNA'yı içeren daha yeni bir çalışma, ikisinin yaklaşık 4,5 milyon yıl önce ayrıldığını gösteriyor; bu, mevcut en eski Galápagos adalarının (Española ve San Cristóbal) yaşına yakın.
Deniz iguanası ve Galapagos kara iguanası, milyonlarca yıldır birbirlerinden ayrılmalarına ve farklı cinslere atanmalarına rağmen, karşılıklı olarak verimli olmaya devam ediyor. Menzillerinin örtüştüğü yerlerde hibritleştikleri biliniyor ve bu da sözde hibrit iguana ile sonuçlanıyor. Bu çok nadirdir ve genellikle iki türün ayrı üreme bölgeleri ve mevsimlerinin çakıştığı küçük bir ada olan South Plaza'da yalnızca birkaç kez belgelenmiştir. Melezler ara özelliklere sahiptir, karada kalır ve kısırdır.
Farklı deniz iguana popülasyonları üç ana gruba ayrılır: batı adaları, kuzeydoğu adaları ve güneydoğu adaları. Bunlar daha da bölünebilir, her bir alt sınıf, iki alt sınıfın (bir kuzeydoğu ve bir güneybatı) olduğu San Cristóbal dışında, genellikle bir veya iki ana adadaki deniz iguanalarıyla eşleşir. Bununla birlikte, deniz iguana popülasyonları arasındaki en eski farklılık bile oldukça yenidir; (50.000-230.000 yıl). Bazen iguana kendi ana adasından başka bir adaya gider, bu da farklı deniz iguana popülasyonları arasında melezleşmeye neden olur. Galápagos Adaları dışında bir deniz iguanasına dair doğrulanmış bir kayıt var; 2014 yılında Ekvador anakarası yakınlarındaki Isla de la Plata'da bir deniz iguanası görüldü.
Deniz iguanaları, deniz ortamında zaman geçiren tek mevcut kertenkeledir. Büyük erkekler bu besin kaynağını bulmak için dalabilirken, dişiler ve daha küçük erkekler gelgitler arası bölgede gelgit sırasında beslenirler. Çoğunlukla nispeten soğuk suyu veya gelgit bölgesini ziyaret ettikten sonra güneşlendikleri kayalık kıyılardaki kolonilerde yaşarlar, ancak bataklıklarda, mangrov bataklıklarında ve kumsallarda da görülebilirler. Büyük erkekler bölgeleri kısa bir süre için savunur, ancak daha küçük erkeklerin başka üreme stratejileri vardır. Çiftleşmeden sonra dişi, yumurtalarını bıraktığı toprakta bir yuva çukuru kazar ve birkaç ay sonra kendi başlarına yumurtadan çıkmalarını sağlar.
Deniz iguanası ilk olarak 1825'te Thomas Bell tarafından Amblyrhynchus cristatus olarak tanımlandı. Ayırt edici özelliklerinden birkaçını tanıdı, ancak aldığı numunenin, şimdi hatalı olduğu bilinen bir yer olan Meksika'dan olduğuna inanıyordu.
Jenerik adı Amblyrhynchus, "küt" anlamına gelen Amblus ve "burun" anlamına gelen rhynchus'tan gelen Ambly- adlı iki Yunanca kelimenin birleşimidir. Spesifik adı, "tepeli" anlamına gelen Latince kelime cristatus'tur ve hayvanın sırtı boyunca uzanan alçak diken tepesine atıfta bulunur.
Amblyrhynchus, Amblyrhynchus cristatus adlı tek bir türü olan monotipik bir cinstir.
Bir deniz iguanası ile bir Galapagos kara iguanası arasındaki çiftleşmenin sonucu olan melez bir iguana
Deniz iguanası ve Galapagos kara iguanası, milyonlarca yıldır birbirlerinden ayrılmalarına ve farklı cinslere atanmalarına rağmen, karşılıklı olarak verimli olmaya devam ediyor. Menzillerinin örtüştüğü yerlerde hibritleştikleri biliniyor ve bu da sözde hibrit iguana ile sonuçlanıyor. Bu çok nadirdir ve genellikle iki türün ayrı üreme bölgeleri ve mevsimlerinin çakıştığı küçük bir ada olan South Plaza'da yalnızca birkaç kez belgelenmiştir. Melezler ara özelliklere sahiptir, karada kalır ve kısırdır.
Farklı deniz iguana popülasyonları üç ana gruba ayrılır: batı adaları, kuzeydoğu adaları ve güneydoğu adaları. Bunlar daha da bölünebilir, her bir alt sınıf, iki alt sınıfın (bir kuzeydoğu ve bir güneybatı) olduğu San Cristóbal dışında, genellikle bir veya iki ana adadaki deniz iguanalarıyla eşleşir. Bununla birlikte, deniz iguana popülasyonları arasındaki en eski farklılık bile oldukça yenidir; (50.000-230.000 yıl). Bazen iguana kendi ana adasından başka bir adaya gider, bu da farklı deniz iguana popülasyonları arasında melezleşmeye neden olur. Galápagos Adaları dışında bir deniz iguanasına dair doğrulanmış bir kayıt var; 2014 yılında Ekvador anakarası yakınlarındaki Isla de la Plata'da bir deniz iguanası görüldü.