Hristiyanlık Neden Mezheplere Bölündü?

Hristiyanlık tarih boyunca dınî, siyasi ve kültürel nedenlerle çeşitli mezheplere ayrılmış bir inancı temsil eder. Bu bölünmenin ardında yatan sebepler, karmaşık tarihsel olaylar ve dınî öğretilerin yorumlanmasından kaynaklanan ayrışmalardan oluşmaktadır. Mezhep ayrışmasını anlamak için öncelikle erken Hristiyanlık döneminden itibaren kilisenin yapısı, teolojik tartışmalar ve siyasi etkilerin rolü incelenmelidir.



Hristiyanlık’taki mezhep ayrışmasının ardında teolojik yorum farklılıkları, siyasi etkiler ve tarihsel olaylar yatmaktadır. Bu ayrışmalar, Hristiyanlık dünyasının zengin bir çeşitlilik kazanmasını sağlamış, ancak aynı zamanda birlik arayışını da sürekli bir tartışma konusu yapmıştır. Hristiyanlık’ın bu dinamik yapısı, mezheplerin hem bir ayrılık hem de dınî ve kültürel zenginleşme aracı olabileceğini göstermektedir.

Teolojik farklılıklar​

Hristiyanlığın ilk yüzyıllarında, öğretiler havariler ve onlardan sonra gelen kilise liderleri tarafından aktarıldı. Ancak, bu dönemde Hristiyanlık’ın kutsal metinleri konusunda tam bir fikir birliği bulunmuyordu. Birçok yerel topluluk, kendilerine ulaşan yazılar ve sözlü gelenekler üzerine öğretilerini inşa etti. Bu durum, zamanla teolojik farklılıkların ortaya çıkmasına zemin hazırladı.

Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı kabul etmesi​

Önemli bir dönüm noktalarından biri, M.S. 4. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı resmen kabul etmesiyle yaşandı. İmparator Konstantin, Hristiyanlığı birleşmiş bir inancın temeli olarak görmüş ve bunu sağlamak için 325 yılında İznik Konsili’ni toplamıştır. Bu konsilde, başlıca teolojik meseleler tartışmaya açılmış ve bir çoğu çözülmüş olsa da, bazı gruplar bu kararları kabul etmemiştir. Ariusçuluk gibi hareketler, İsa’nın tanrısal doğası üzerine farklı görüşler benimseyerek kiliseden ayrılmıştır.

Büyük Ayrılık (Schisma)​

1054 yılında, Doğu ve Batı kiliseleri arasında meydana gelen Büyük Ayrılık (Schisma), Hristiyanlığın iki ana kola bölünmesine yol açmıştır. Doğu Ortodoksluğu ve Batı Katolik Kilisesi, hem teolojik hem de kilise liderliği konusunda derin ayrışlar yaşamıştır. Batı kilisesi Papa’nın otoritesini kabul ederken, Doğu kiliseleri bu otoriteyi reddetmiş ve kendi patriğı etrafında şekillenmiştir. Bunun yanında, Filioque gibi öğretiler üzerindeki tartışmalar da bu ayrışmayı derinleştirmiştir.

Protestan Reformasyonu​

16. yüzyılda Protestan Reformasyonu, Hristiyanlık içerisindeki en büyük ve en etkili ayrışmalardan birini başlatır. Martin Luther, Katolik Kilisesi’nin uygulamaları ve öğretilerini eleştirerek Kutsal Kitap’ın otoritesini vurgulamıştır. Endüljans satışı, din adamlarının yozlaşması ve Kilise’nin özgür düşünceye kapalılığı, bu hareketin temel nedenlerindendir. Reform hareketi, Protestanlık adı altında çeşitli mezheplerin ortaya çıkmasına neden olmuş ve Hristiyanlık dünyasındaki çeşitliliği artırmıştır.

Siyasi etkiler​

Hristiyan mezheplerinin çoğalmasında siyasi etkiler de büyük rol oynamıştır. Orta Çağ boyunca krallar ve liderler, dini kendi otoritelerini pekiştirmek için kullanmış ve kendi kiliselerini kurmuşlardır. Örneğin, Anglikan Kilisesi’nin kuruluşu, İngiltere Kralı VIII. Henry’nin siyasi çıkarlarıyla şekillenmiştir. Bu tür çıkarlar, dini birliğin korunmasını zorlaştırmış ve yeni mezheplerin ortaya çıkmasına yol açmıştır.

Kendi içlerinde bile çok gruplaşmalar var ki, mezheplere bölünmesi normal. Ayrılmalarındaki ilk önemli olay Hz. İsa (as)'ın ne olduğuyla alakalıydı. Bazıları tanrı, bazıları hem tanrı hem insan olduğunu savundu. Baştan sona saçmalık olsa da bir şekilde ayrıldılar. Şu an hristiyanlığı h'si bile yok. Sadece insan eliyle hazırlanmış sözde kutsal kitapların peşinde sürüklenip gidiyorlar. Allah ac kelamı kuranı inlar ederek doğru yolda olduklarını sanıyorlar ama yanıldıklarını bir mekanda anlayacaklar. Kendi uydurma dinlerini savunurken, bir taraftan da islamı bozup parçalamak, kendileri gibi birbiriyle alakasız gruplara döndermeyi çalışalarda bunun garantisini veren Kudret, islamın asla bozulmayacağını, Kuranın asla değiştirelemeyeceğini söylemiştir. Varsın kendi çaplarında eğlensinler.