Jeanne Calment (1875-1997) - Üç Asra Tanıklık Eden Kadın

Dünya tarihinin resmi olarak belgelenmiş en uzun ömürlü insanı olan Jeanne Louise Calment, 122 yıl 164 günlük yaşamıyla sadece bir Guinness Dünya Rekoru sahibi değil, aynı zamanda insan ömrünün sınırlarını zorlayan eşsiz bir figürdür. 1875’te doğan ve 1997’de hayata veda eden Calment, hayatı boyunca 19. ve 20. yüzyıllara tanıklık etmiş, böylece iki farklı yüzyılda yaşamış nadir insanlardan biri olmuştur. Onun uzun ömrü, insanlık tarihinin önemli kırılma anlarına birebir tanıklık etmesine olanak tanımıştır: iki dünya savaşı, elektrikli aletlerin yaygınlaşması, telefon ve televizyonun evlere girmesi, insanın aya ayak basması ve bilgisayar çağının doğuşu…

Erken Yaşamı​

Jeanne Calment, 21 Şubat 1875 tarihinde Arles, Fransa’da doğdu. Babası Nicolas Calment bir gemici, annesi Marguerite Gilles ise ev hanımıydı. Ailesi varlıklıydı; bu sayede Jeanne, dönemine göre oldukça konforlu bir yaşam sürdü. Genç yaşlarında piyano ve resim eğitimi aldı, edebiyatla ilgilendi. Hayatının ilerleyen dönemlerinde yaptığı açıklamalarda, gençliğinde Vincent van Gogh ile karşılaştığını ve onun "kirli ve tuhaf bir adam" olduğunu söylediği anlatımı, sanat tarihçileri arasında epeyce konuşuldu.

Aile Hayatı​

1896 yılında, 21 yaşındayken kuzeni olan Fernand Calment ile evlendi. Evliliği boyunca eşiyle birlikte, ailesine ait zenginlik sayesinde çalışmadan lüks bir hayat sürdüler. Çiftin 1898 doğumlu Yvonne adında bir kızları oldu. Ancak kızı Yvonne, 1934 yılında tüberküloz nedeniyle henüz 36 yaşında hayatını kaybetti.

Bu trajediden sonra, Jeanne Calment torunu Frédéric’i büyüttü. Ne yazık ki Frédéric de 1963 yılında trafik kazasında yaşamını yitirdi. Eşi Fernand ise 1942 yılında gıda zehirlenmesinden öldü. Ailesindeki tüm fertleri geride bırakan Jeanne Calment, hayatının son yarım yüzyılını yalnız geçirdi.

Uzun Yaşamının Sırları​

Jeanne Calment’in ileri yaşlarda bile sağlıklı kalması, bilim insanlarının ilgisini çekti. 110 yaşına kadar bisiklet sürebildiği, 117 yaşına kadar kendi başına yaşayabildiği ve son yıllarında bile espritüel kişiliğini koruduğu bilinir.

Peki bu uzun ömrün sırrı neydi?

• Sigara ve çikolata: Calment, 21 yaşında sigaraya başlamış ve 117 yaşına kadar ara ara içmiştir. Ayrıca günde yaklaşık 1 kilo bitter çikolata tükettiğini söylemiştir.
• Beslenme: Akdeniz mutfağına dayalı sade ve dengeli beslenme alışkanlıklarına sahipti.
• Sosyal hayat: Uzun yaşamını açıklarken, "hiçbir zaman gerçekten çalışmadım" demesi dikkat çekicidir. Stresin az olması, yaşam süresine etki eden faktörlerden biri olarak görülür.
• Genetik faktörler: Babası 93, annesi 86 yaşına kadar yaşamıştır; bu da genetik mirasın önemli bir etken olduğunu düşündürmektedir.

Rekor ve Doğrulama​

Jeanne Calment’in yaşı, gerontoloji uzmanları ve Guinness Rekorlar Kitabı tarafından defalarca incelendi ve doğrulandı. Özellikle Fransız hükümet arşivleri, doğum ve ölüm kayıtları, okul belgeleri ve nikâh kayıtları yaşını destekleyen güçlü deliller sundu. Calment’in doğduğu günden ölümüne kadar tüm yaşamı belgelenmiştir.

Bazı araştırmacılar zaman zaman "ölümünden önce kızıyla kimlik değiştirmiş olabileceği" yönünde spekülasyonlar ortaya atsa da, bu iddialar kanıt eksikliği nedeniyle genel bilim camiası tarafından reddedildi.

Vefatı ve Mirası​

4 Ağustos 1997 tarihinde, 122 yıl 164 gün yaşında Arles’daki yaşlı bakım merkezinde yaşamını yitirdi. Vefatı sonrası uzun yaşam üzerine yapılan bilimsel çalışmalar hız kazandı. Calment’in adı, dünyanın dört bir yanında yaşlanma ve insan ömrü araştırmalarında referans olarak kullanılmaktadır.

Kültürel Etkisi​

Jeanne Calment, sadece uzun yaşamı ile değil, espri anlayışı, zarafeti ve tarihsel olaylara tanıklığıyla da dikkat çekti. Ünlü sözlerinden biri şöyledir:

“Tanrı beni unuttu!”

Genişletmek için tıkla ...

Ayrıca Calment, 120 yaşındayken bir müzik albümüne sesini vererek, bir müzik albümü yayınlayan en yaşlı insan unvanını da aldı: "Time's Mistress (1996)"

İlginç Bilgi: Tersine Mortgage Anlaşması​

1965 yılında, Jeanne Calment henüz 90 yaşındayken, 47 yaşındaki bir noter olan André-François Raffray, onun evi karşılığında her ay maaşından ona ödeme yaparak ölümünden sonra evi almayı taahhüt etti. Ne yazık ki Raffray, Calment’ten önce öldü ve ailesi, evi devralmak için toplamda iki katı ödeme yaptı. Bu olay, tarihteki en ironik gayrimenkul anlaşmalarından biri olarak anıldı.

Jeanne Calment, sadece uzun yaşayan bir insan değil, üç asırda insanlık tarihine tanıklık etmiş bir "yaşayan müze" gibiydi. Onun hayatı, biyolojik sınırlarımızın ne denli esneyebileceğini gösteren nadir örneklerden biridir. Calment, zamana meydan okuyan bir figür olarak insanlık tarihine adını altın harflerle yazdırmıştır.

Neden “üç yüzyıla tanıklık etti” deniyor?​

Çünkü:

• 19. yüzyılda doğdu (1801–1900 → 1875),
• 20. yüzyılın büyük kısmını yaşadı (1901–2000),
• 21. yüzyıla girmedi ama 21. yüzyıla çok yakın bir tarihte öldü gibi algılansa da aslında 21. yüzyıla hiç girmedi.

Ama bazı kaynaklar, üç yüzyıla tanıklık etti derken aslında "19. yüzyıl sonunda doğmuş, 20. yüzyıl boyunca yaşamış ve 21. yüzyıla çok yaklaşmış" anlamında edebi ve sembolik bir anlatım kullanır.