Biyografiler

Fakir Baykurt (15 Haziran 1929, Yeşilova, Burdur - 11 Ekim 1999, Essen), Türk yazar ve sendikacı. Çocukluğu Fakir Baykurt (Asıl adı Tahir'dir) Burdur'un Yeşilova ilçesine bağlı Akçaköy'de doğdu, doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber şu sözleri ile 1929 yılının haziran ortası olduğu varsayılmaktadır: “1929 doğumlu olduğum doğru. Ay, gün bilinmiyordu. Anamla konuştuk. Köyde orak mevsimi. Tarlada sancılanıp eve gelmiş. Haziran ortasıdır...” Tahir Baykurt’un annesinin adı Elif ve babasının adı Veli’dir. Doğduğunda ona savaşlarda vurulup geri dönmeyen amcasının adı olan Tahir adı verilir. Tahir 1936 yılında Akçaköy İlkokulu'na başlar ve iki yıl sonra babasını kaybeder. Babasının ölümünden sonra dayısı Osman Erdoğuş tarafından...

Falih Rıfkı Atay (1894, İstanbul - 20 Mart 1971, İstanbul), Türk gazeteci, yazar, milletvekili. Cumhuriyet döneminin en etkin gazetecilerindendir. İzmir’in kurtuluşundan sonra Mustafa Kemal ile tanışıp dostluğunu kazanan Falih Rıfkı Bey , özellikle Atatürk’ü yakından tanıtan anılarıyla ünlendi. 1923-1950 yılları arasında milletvekili olarak siyasette yer aldı. Cumhuriyetin kurucusu Atatürk’e yakınlığı nedeniyle çok önemli olaylara tanıklık etmiş ve kişisel tarihi cumhuriyet tarihi ile özdeşleşmiştir. Ayrıca Atay, Türkiye'de Türk basınında sansürün kaldırılmasının yıl dönümü olarak her yıl 24 Temmuz tarihinde düzenlenen Basın Bayramı’nın tarihini ortaya atmıştır. İstanbul Darülfünun Edebiyat Şubesi mezunudur. 4. Ordu Komutanı Emir...

Faruk Nafiz Çamlıbel (18 Mayıs 1898, İstanbul – 8 Kasım 1973, İstanbul), Türk şair, siyasetçi, öğretmen. Hecenin Beş Şairi'nden biridir. TBMM’de VIII., IX., X.ve XI. Dönem İstanbul Milletvekili olarak görev yapmış bir siyasetçidir. En ünlü eseri, Han Duvarları adlı şiiridir. Behçet Kemal Çağlar ile birlikte Onuncu Yıl Marşı’nın sözlerini yazmıştır. Hayatı 18 Mayıs 1898 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Babası, Orman ve Maadin Nezareti memurlarından Süleyman Nazif Bey, annesi Fatma Ruhiye Hanım’dır . İlk ve orta öğretimini Bakırköy Rüştiyesi ile Hadika-i Meşveret İdadisi’de tamamladı. Şiire çocuk yaşlarda başladı. Yazarın ifadesine göre ilk şiiri “Saat”, "Çocuk Dünyası" adlı bir dergide yayınlandı (1914). Bir süre tıp öğrenimi...

Fatih Mehmet Maçoğlu (d. 20 Aralık 1968, Ovacık), Türk laborant ve Tunceli Belediye Başkanı, 2014-2019 yılları arasında Ovacık belediye başkanı. 2014 Türkiye yerel seçimlerinde Türkiye Komünist Partisi'nden aday olarak seçilen Maçoğlu Türkiye'nin ilk TKP'li belediye başkanıdır. Maçoğlu, Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile Demokratik Haklar Federasyonu'nun (DHF) seçimdeki ortak adayı idi. Ovacık, Tunceli'ye bağlı Çemberlitaş köyü doğumlu, ilköğrenimini Ovacık YİBO'da, orta öğrenimini Bingöl Sağlık Meslek Lisesinde tamamladı. Meslek yaşamına 1989 'da Konya'nın Bozkır ilçesinde sağlık memuru olarak başladı. 1992 ile 2007 yılları arasında Tunceli'nin Pertek ilçesinde görev yaptı. 2006 yılında Çilimli ilçesine atandı fakat bu karar...

Fatma Aliye Topuz (Fatma Aliye Hanım), (9 Ekim 1862, İstanbul - 13 Temmuz 1936, İstanbul), Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e uzanan süreçte roman, felsefe, İslam, kadın hakları, tarih üzerine eser veren yazardır. Türkiye'nin ilk kadın romancısı olarak tanınır. 2009 yılında tedavüle sürülen 50 Türk Lirası banknotlarının arka yüzünde portresi bulunmaktadır. Zafer Hanım'ın 1877 yılında yayımladığı Aşk-ı Vatan adlı bir roman mevcutsa da yazarın tek romanı olduğu için Zafer Hanım değil, beş roman yayımlayan Fatma Aliye Hanım ilk kadın romancı unvanını almıştı. 9 Ekim 1862'de İstanbul'da doğdu. Tarihçi Ahmed Cevdet Paşa ile Adviye Hanım'ın kızıdır. Kendisine özel bir eğitim verilmese de ağabeyi Ali Sedat Bey'in evde özel hocalardan aldığı...

Fatma Girik (12 Aralık 1942, İstanbul - 24 Ocak 2022, İstanbul), oyuncu, senarist, yapımcı ve siyasetçi. 12 Aralık 1942 tarihinde Hayri ve Münevver Girik'in üç çocuğundan biri olarak İstanbul'da Sultanahmet semtinde doğdu ve burada büyüdü. Babası dalgıç, annesi ev hanımıydı. İstanbul Kız Lisesi'ni (modern Cağaloğlu Anadolu Lisesi) bitirdi. Bu dönemde annesiyle birlikte filmlerde figüranlık yapmaya başladı. 1957 yılında ilk baş rolü olan, yönetmenliğini ve senaristliğini Seyfi Havaeri'nin yaptığı Leke'ydi. Bu filmin ardından birkaç yapımda daha oynadı. Memduh Ün'ün yönetmenliğinde 1960 yapımı Ölüm Peşimizde'de oynadı. Fatma Girik, 180'den fazla filmde rol aldı. Şişli Belediye Başkanlığı Fatma Girik, 1989 yerel seçimlerinde...

Fatma Pesend Hanım (1876 - 5 Kasım 1925, Vaniköy, İstanbul), Sultan II. Abdülhamid'in eşidir. Çerkes kökenli olan Fatma Pesend Hanım Sultan II. Abdülhamid'e kızkardeşi Cemile Sultan'ın hediyesidir. Padişah, Fatma Pesend Hanım'ı 1896 yılında dördüncü ikbal payesiyle eşleri arasına kattı. Bir sene sonra Hatice Sultan dünyaya geldi. Ancak Hatice Sultan sekiz aylıkken kuşpalazından vefat etti. Abdülhamid kızının vefatından sonra Osmanlı İmparatorluğunun ilk Çocuk Hastahanesi Şişli Etfali yaptırdı. Fatma Hanım, eşinin 1909 senesinde tahttan indirilmesine kadar Hastahanenin idaresi ile meşgul oldu. Sultan Abdülhamid'le Selanik'e sürgüne gitti ve bir sene sonra İstanbul'a geri döndü. İstanbul'a dönüşünden sonra Vaniköy'deki yalısında...

Kara Fatma (Fatma Seher Erden), (1888, Erzurum- 2 Temmuz 1955, İstanbul), Kurtuluş Savaşı kahramanı kadın askerdir. Kurtuluş Savaşı’nın sembol isimleri arasında yer aldı. Savaşın sonunda aldığı İstiklal Madalyası’nı, ömrünün en büyük hediyesi olarak göğsünde taşıdı. 1888’de Erzurum’da doğdu. Erzurumlu Yusuf Ağa’nın kızı olan Kara Fatma, ilk cephe mücadelesini kocası Derviş Bey’le birlikte Balkan Savaşı’nda verdi. Balkan Savaşı sırasında Edirne’de, Yanık Kışla’da düşmanla çarpıştı. Ardından I. Dünya Savaşı başladı. Ailesinden kendi gibi yürekli on kadını yanına aldı ve Kafkasya Cephesi’ne gitti. O sırada eşi Derviş Bey, Sarıkamış’ta şehit düştü. Buna rağmen durmadı, vatan aşkıyla cepheden cepheye koşmaya devam etti. Yanında iki oğlu ve...

Ferdi Merter Fosforoğlu (19 Haziran 1939, İstanbul - 20 Eylül 2018) tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yazar, yönetmen, seslendirme sanatçısı. İlk kez 1940 yılında Tosun Paşa filminde kamera karşısında yer aldı. Akabinde yaklaşık 20 filmde çocuk ve genç oyuncu olarak devam etti. 1945 yılında Yeşilçam'da dublaj sanatçılığı yapmaya başladı. Ferdi ismini dublaj hocası olan Ferdi Tayfur'dan (dublaj sanatçısı) almıştır. 1958 yılına değin İstanbul'da sinema ve tiyatro çalışmaları yapmanın ardından, 1959 yılında konservatuvara giren sanatçı, İtalyan Lisesi'nin ardından, 1962 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı'ndan mezun oldu. 1963 yılında Sivas'ta askerliğini yaptıktan sonra, 1965 yılında halen evli olduğu eşi Cansın Hanım'la evlenmiştir...

Ferdi Tayfur (1904 Çanakkale - 21 Mart 1958 İstanbul), sinema yönetmeni, oyuncusu ve dublaj sanatçısı. Ferdi Tayfur, 1904 yılında Türk bir baba ile Alman bir annenin oğlu olarak Çanakkale'de doğdu. Babası Boğazlar Komutanı Miralay Hüseyin Tayfur; annesi ise aslen Alman olup Müslümanlığı kabul etmiş Aliye Hanım'dı. Miralay Hüseyin Tayfur, Osmanlı Ordusu'na top almak için gittiği Almanya'daki bir baloda tanışmıştı Aliye Hanım ile. Ferdi Tayfur'un kardeşleri Hayri ve Adalet (Cimcoz) dur. Ferdi Tayfur, 12 yaşında askeri Rüşdiye öğrencisi iken 1916 yılında annesinin memleketine Berlin- Almanya'ya gitti. Lise öğrenimini Almanya'da tamamladı. 1924 yılına kadar Berlin'de kaldı. Parasızlık nedeniyle mühendislik öğrenimi yarıda bırakıp...

Ferdinand Macellan (d. 1480 İlkbaharı, Sabrosa, Portekiz – ö. 27 Nisan 1521, Maktan Adası, Cebu, Filipinler), Portekizli denizci, gezgin ve kâşif. İspanyol İmparatorluğu'nun desteğiyle denize açıldı. Hikâyesi, bu seyahate eşlik eden Antonio Pigafetta'nın anılarını yazması sayesinde günümüze ulaşmıştır. Macellan son yolculuğunu tamamlayamadan Filipinler'deki Mactan Savaşı'nda öldürüldü. Ancak daha önce ziyaret ettiği Baharat Adaları'nın ötesine giderek tüm meridyenlerden geçen ilk insanlardan olmayı başardı. Büyük Okyanus'a seferi esnasında okyanusu çok sakin gördüğü için "pasifik" (sakin) ismini veren, ayrıca Güney Amerika’da keşfettiği boğaza kendi ismi verilen Portekizli denizci Macellan, Büyük Okyanus'u aşan bir araştırma...

Ferhan Şensoy, 26 Şubat 1951’de Samsun Çarşamba’da dünyaya geldi. Türk tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu; roman, deneme, günlük, televizyon dizisi ve film senaryoları yazarı, şair ve Ortaoyuncular tiyatro topluluğunun kurucusu olan usta isim Türk Tiyatrosu’nda kendine özgü bir yer edindi. Tek kişilik oyunu Ferhangi Şeyler, 1987 yılından beri aralıksız devam eden en tanınmış oyunu olan Şensoy, Kel Hasan Efendi’den günümüze gelen Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devralmış ve Rasim Öztekin’e devretmişti. Galatasaray Lisesi’nde de bir süre okuyan Şensoy, 1970 yılında Çarşamba Lisesi'nden mezun oldu. İsmail Dümbüllü’nün Münir Özkul’a devrettiği, Hasan Efendi’nin kavuğunu, Ferhan Şensoy 2016 yılında Rasim Öztekin’e teslim...

Şerife Feriha Sanerk, (1 Temmuz 1923, İzmir; 19 Kasım 2010, Antalya), ilk Türk kadın emniyet müdürüdür. 1 Temmuz 1923 tarihinde İzmir'de doğan Şerife Feriha Sanerk, 1945 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi'ne girdi. Dört yıl boyunca okulun tek kız öğrencisi olan Sanerk, 1951'de kaymakamlık kursuna girip kazandı. Ancak Sanerk, kadın olduğu için ataması yapılmadı. Sanerk, daha sonra Emniyet Genel Müdürlüğü emrine komiser muavini olarak atandı. Emniyet teşkilatına giren Sanerk, 1953 yılında emniyet müdürlüğü rütbesine yükseldi. Ancak yine kadın olduğu için emniyet müdürü olamayacağı bildirildi. Hukuki mücadele başlatan Şerife Feriha Sanerk, bu mücadeleyi kazanarak aynı yıl Türkiye'nin ilk kadın emniyet müdürü oldu ve...

Feriha Tevfik Negüz (d. 1910 - ö. 22 Nisan 1991), Türkiye'nin ilk güzellik kraliçesi. 1929 yılında Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği yarışmayla Türkiye'nin ilk güzellik kraliçesi olmuştur. 4 Şubat 1929 günü Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan ilanda şöyle deniliyordu: "Bütün dünyada güzel kadınlar seçilir ve memleketlerinin güzellik kraliçesi intihap edilirken, bizim böyle bir kraliçemiz niçin olmasın? Türkiye'nin en güzel kadını acaba kimdir?". Bu ilanla güzelini arayan gazete aynı zamanda mayoyla podyuma çıkacak olan kızların ahlaka uygun olmayacağı eleştirilerine de yanıt vermiş oluyordu. Yarışmanın ilk elemesi halk tarafından yapıldı. Birkaç ay süren tanıtımlar sonucunda gazetede yayınlanan resimler üzerinden oy kullanan halk, jüri...

Ferit Sadi Melen (1906 - 3 Eylül 1988), Türk bürokrat ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti eski başbakanıdır. 1906 yılında Van'da doğdu. İlk ve ortaokulu Van'da bitirip, 1928'de Bursa Erkek Lisesi'nden mezun oldu. Daha önce İstanbul'da bulunan ve adı daha sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi olacak olan Mülkiye Mektebi'ne girerek Temmuz 1931 tarihinde diploma aldı. 26 Ağustos 1931 tarihinde Bursa Maiyet memurluğunda devlet hizmetine girdi. 25 Ekim 1932 tarihinde Maliye Müfettiş Yardımcılığına atandı. 1 Ocak 1936 tarihinde Dördüncü Sınıf, 14 Temmuz 1939 tarihinde Üçüncü Sınıf, 26 Ocak 1940 tarihinde İkinci Sınıf ve 28 Ocak 1943 tarihinde Birinci Sınıf Müfettişliğe terfi etti. Askerliğini asteğmen olarak 1 Mayıs 1940 - 27...

Fesa Bey (Mehmet Fesa Evrensev), 1878'de İstanbul Gedikpaşa'da doğdu. Galatasaray Lisesi'nde okudu. Daha sonra Harp Okulu'na girdi. 1899 yılında Süvari Teğmeni olarak mezun oldu. Süvari Dairesinde hizmette bulunduğu sırada zamanın meşhur Bekirağa Bölüğünde 97 gün hapis yattı ve Erzincan'a sürgüne gönderildi. 1908 Meşrutiyetinin ilanından sonra tekrar İstanbul'a alındı ve Süvari Bölük Komutanlığı görevine getirildi. 1911 yılında orduda pilot olmak için eleman arandığı sırada Yüzbaşı olan Fesa Bey, adayların başında yer aldı. Yapılan sınavı birincilikle kazanarak Fransa'ya uçuş eğitimine gönderildi. 1912 yılında yurda döndüğünde Türk Silahlı Kuvvetlerinin 1 no'lu uçuş brövesi kendisine verildi Balkan savaşı'nda çeşitli uçuş görevleri ve...

Ali Fethi Okyar (29 Nisan 1880, Pirlepe, Makedonya - 7 Mayıs 1943, İstanbul), Çerkes asıllı asker ve siyaset adamıdır. Cumhuriyeti kuran öncü kadro içinde yer almış, Başbakanlık ve TBMM Başkanlığı yapmış, Atatürk'ün talimatıyla kurulan muhalefet partisi Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı yönetmiştir. Yaşamı boyunca Mustafa Kemal Atatürk'ün en yakın kişisel arkadaşlarından biri olmuştur. 1880'de bugün Makedonya'da bulunan Pirlepe'de Çerkes kökenli bir ailede doğdu. Babası Osmanlı Hariciye Nezaretinde memur olarak görev yapan İbrahim Hakkı Bey'dir. Sekiz yaşına kadar Pirlepe'de kalan Ali Fethi İlk öğretimini Manastır'da yaptı. Rüşdiye ve Manastır Askeri İdadisi'ni sonra 1898'de Harbiye Mektebi'ne girdi ve 1900'de Piyade Teğmen rütbesiyle...

Mustafa Fevzi Çakmak (12 Ocak 1876, İstanbul – 10 Nisan 1950, İstanbul), Osmanlı paşası ve Türkiye'nin ikinci ve son mareşalidir. Türkiye'nin Mustafa Kemal Paşa'dan sonraki ikinci mareşalı, ilk Milli Savunma Bakanı ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin cumhuriyet dönemindeki ilk genelkurmay başkanıdır. Mareşal Fevzi Çakmak, 12 Ocak 1876'da İstanbul Rumeli Kavağı'nda Çakmakoğullarından Topçu Albayı Ali Sırrı ile Hesna Hanım'ın oğlu olarak dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Kuleli Askeri Lisesi'nde tamamladıktan sonra 29 Nisan 1893'te Harp Okuluna kaydolarak 28 Ocak 1896'da Piyade Teğmen rütbesiyle mezun oldu. Akabinde "Mekteb-i Erkân-ı Harbiye"ye girerek 25 Aralık 1898'de Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle bitirdi. Bir süre Erkan-ı Harbiye...

Mehmed Feyzullah Efendi, (1639, Erzurum - 1703, Edirne) Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris, şehzade hocası, padişah danışmanı. Hayatı 1639 yılında Erzurum'da doğdu. Asıl adı Mehmed idi. Erzurum müftüsü Seyyid Mehmed Efendi ile Şerife Hatun’un oğludur. Hz. Muhammed'in sülalesinden olduğunu iddia etmiş ve "Seyyid" lakabı taşımıştır. Fakat Uzunçarşılı "Silahdar tarihinin kaydına göre seyitliği yani evlad-ı peygamberiden olması sahte imiş" demektedir. İlk eğitimini babasından aldı. Sonra Erzurum'da medrese eğitimini "Seyyid Abdülmümin"’den ve dayısının oğlu İsmâil Efendi’den alıp Arapça, Farsça, fıkıh ve fıkıh usulü okudu. Erzurum yöresinin seçkin âlimlerinden olan Vânî Efendi’nin derslerine de devam etti. Sonra padişah...

Florence Nightingale (Doğumu 12 Mayıs 1820, Floransa – Ölümü 13 Ağustos 1910, Londra), İngiliz hemşire. Modern hemşireliğin kurucusudur. Florence Nightingale daha küçük yaşlarda hastahanelerde hastalara yeterince ilgi gösterilmediğini düşünür ve bunu düzeltmek için hastabakıcı olmak ister. Ailesi Nightingale'e izin vermez. Hastabakıcıların hastalarla birlikte pis işler yaptıklarını söyler ve karşı çıkar. Çünkü o dönemlerde hastabakıcılık hiç bir işi olmayan kızların yaptığı pis bir iştir. Ailesine ne kadar baskı yapsa da kabul ettiremez ve ailesinden ayrılarak hastabakıcı olur. Hastabakıcılığın kötü adını silmek ve bunu meslek haline getirmek ister. Bunu ülkenin bakanlarına kadar iletir fakat izin alamaz. 1854 yılında...