Biyografiler

Emine Hatun (1389 - 20 Mart 1449) Osmanlı Padişahı I. Mehmed'in eşi, Sultan II. Murat’ın annesi, Fatih Sultan Mehmet’in babaannesidir. Dulkadiroğulları Beyliği’nin Beşinci hükümdarı olan Zülkadiroğlu Nâsır’ed-Dîn Muhammed Bey'in kızıdır. Yıldırım Bayezid’in oğlu, Osmanlı Padişahı Çelebi I. Mehmed ile 1403’te evlenmiştir. Oğlunun saltanatının büyük bir bölümünde hayattaydı. Ancak Osmanlı Devletinin ilk dönemlerinde Valide Sultan'ların önemi henüz artmamıştı. 1449 yılında oğlu II. Murad'dan iki yıl önce öldü. Cenazesi Bursa'daki Muradiye Camii'nde Hatuniye Türbesine gömüldü.

Emine Mîhrişâh Kadınefendi (1732, İstanbul) Osmanlı padişahı III. Mustafa'nın annesi ve Sultan III. Ahmed'in eşi. Kökeni ve doğum yeri hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Necdet Sakaoğlu'nun bildirdiğine göre, Hicrî Şevval 1175 tarihli bir saray belgesindeki "Bundan akdem vefât eden İkinci Mîhr-i Şâh Kadın Efendi" cümlesindeki az önce mânâsındaki akdem sözcüğü, Emine Mîhr-i Şâh'ın bu belgede belirtilen Milâdî 1762 tarihine yakın bir zamanda öldüğünün tahmin edilebilir ancak bunu doğrulayacak tarihî bir belge yoktur. III. Ahmed'in ikinci kadınıdır. Mihrişah, İstanbul Eminönü'nde Yeni Camii havatin türbeleri (Hatice Turhan Sultan Türbesi) haziresinde, eltisi Rabi'â Şermî'nin mezarının yanına gömüldü. Baş taşının kenarına...

Emine Valide Paşa (doğum adıyla Emine Necibe İlhami Hanımsultan; doğumu 24 Mayıs 1858 İstanbul, ölümü 19 Haziran 1931 İstanbul), Mısır'ın son hidivi II. Abbas Hilmi Paşa'nın annesi; Mısır Hıdivi I. Abbas Hilmi Paşa'nın oğlu Damat İbrahim İlhami Paşa ile Sultan Abdülmecid'in kızı Münire Sultan'ın kızıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nda Paşa unvanı verilen tek kadındır. 19 Aralık 1914'e kadar Mısır Valide Paşası unvanını taşımıştır. Babasi Mısır Hıdivi I. Abbas Hilmi Paşa'nın oğlu Damat İbrahim İlhami Paşa, Annesi Sultan Abdülmecid'in kızı Münire Sultan'dır. İstanbul'da dünyada geldi. Kuzeni Mısır Hidivi Mehmet Tevfik Paşa ile evlendi. Paşa unvanı II. Abdülhamit tarafından verilmiştir. 19 Ocak 1873'ten 7 Ocak 1892'ye kadar Hidiv eşi, 8...

Enis Behiç Koryürek, (d. 11 Mart 1891, İstanbul - ö. 18 Ekim 1949, Ankara) Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat. Hecenin beş şairinden biridir. Türk denizciliğini şiire sokan şair olarak bilinir. Türk-Macar dostluğunun gelişmesinde, Gül Baba Türbesinin yeniden ziyaretgâh ve müze haline getirilmesinde büyük hizmetleri geçmiş olan bir diplomattır. İşçi meselelerine ciddi olarak yaklaşan ve çözüm yolları için kurumlaşma yollarını açan ilk bürokratlardandır. Yaşamı 1891 yılında İstanbul'un Aksaray semtinde doğdu. Babası Doktor Yarbay İsmail Behiç Bey, annesi Fâika Hanım’dır. İlköğrenimini evde yaptıktan sonra, Selanik ve Üsküp İdadileri ile İstanbul Lisesi'nde okudu, 1913’te Mülkiye Mektebi'ni birincilikle bitirdi. “Ruhum...

Enver Paşa (İsmail Enver; 22 Kasım 1881 – 4 Ağustos 1922), Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında etkin olan Osmanlı askeri ve siyasetçisi. 3. Ordu ve Kafkas İslam Ordusu komutanlığı yapmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin önemli önderleri arasında bulunmuş, 1913'te Bâb-ı Âli Baskını adı verilen askeri darbeyle cemiyetin iktidara gelmesini sağlamış, 1914'te Almanya ile askeri ittifaka önayak olarak Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesine öncülük etmiş, savaş yıllarında Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili sıfatıyla askeri politikayı yönetmiştir. Bu savaş sırasında meydana gelen Ermeni Kırımı'nı hazırlayanlardan biridir I. Dünya Savaşı'nın yenilgi ile sonuçlanması üzerine, Almanya ve Rusya'da Türk halklarının bir araya...

Erdal İnönü, (6 Haziran 1926, Ankara – 31 Ekim 2007, Houston), fizikçi, âlim ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün oğludur. 16 Mayıs ile 25 Haziran 1993 tarihleri arasında yaklaşık 1,5 ay süreyle Başbakanlık görevine vekâlet etti. 1991–1993 yılları arasında Başbakan Yardımcılığı yaptı. 1986'dan 1993'e kadar Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) Genel Başkanlığı görevini sürdürdü. Erdal İnönü, 1983 yılında 12 Eylül Darbesi'nin ardından siyâsî faaliyet yeniden serbest bırakıldıktan sonra bütün öğretim ve yöneticilik görevlerinden ayrıldı ve aynı yıl Haziran ayında SODEP'in kurucu üyeleri arasında yer alarak partinin ilk Genel Başkanı oldu. Kurucu üyeliğinin Millî Güvenlik Konseyi tarafından veto...

Erdal Tosun (9 Nisan 1963, İstanbul - 30 Kasım 2016, İstanbul), Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı. Erdal Tosun, 1963'te İstanbul'da dünyaya geldi. Yeşilçam aktörlerinden Necdet Tosun'un oğludur. Kardeşi Gürdal Tosun da kendisi ve babası gibi bir oyuncuydu. 1980 yılında Beyoğlu Fındıklı Lisesi'nden mezun oldu. 1982 yılında Mine adlı filmle sinemaya başladı. Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'ndan mezun oldu. Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'ndan mezun olduktan sonra Özel Tiyatro'yu kurdu. Daha sonra Antalya Devlet Tiyatrosu'nda göreve başladı. Ayrıca Murathan Mungan'ın Mezopotamya Üçlemesi adlı oyununda oynadı ve Devlet Tiyatroları'ndaki görevinden ayrılıp BKM oyuncuları arasına katıldı. Bunların yanında...

Mustafa Erkin Koray (24 Haziran 1941, Kadıköy, İstanbul - 7 Ağustos 2023, Toronto), Türk rock sanatçısıydı. Anadolu rock, psychedelic rock ve hard rock türünde çok sayıda özgün eseri bulunmaktadır. Sanatçı, Anadolu'nun kültürel mirasını da korumaya katkıda bulunmuş, birçok türküyü yeniden düzenlemiş ve dinleyiciyle buluşturmuştur. Özgün çalışmaları, Doğu ve Batı müziklerinde yaptığı çalışmalarla birçok müzisyeni etkilemiştir. Cemalim, Köprüden Geçti Gelin gibi çalışmaları ile Türk halk müziği, Nihansın Dideden, Kıskanırım gibi parçalar ile Türk sanat müziği eserlerini yorumlayarak Anadolu rock tarzında eserler vermiştir. Şaşkın (Ala Ain Moulayiteen) (Dabke), Estarabim, Çöpçüler, Fesuphanallah gibi Arabesk-rock parçaların yanında...

Ernő Rubik 13 Temmuz 1944'te Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de doğmuş bir mimar ve tasarım profesörüdür. 1974 yılında Rubik Küpünü (Zekâ Küpü, Sabır Küpü ya da ilk ismiye Sihirli Küp) icat etmiştir. 1983 yılında, halen sahibi olduğu Rubik Stüdyosu'nu kurmuştur. 1987'de profesör, 1990'da Macar Mühendislik Akademisi'nin başkanı olmuştur. Rubik şu anda bilgisayar oyunları ve mimari geliştirme faaliyetleri üzerinde çalışmakta ve Rubik Stüdyosu'nu yönetmektedir. Ernő Rubik İkinci Dünya Savaşı sırasında Budapeşte'de doğdu. Babası planör fabrikası olan bir uçak mühendisi, annesi bir şairdi. 1967 yılında Budapesti Mûszaki Egyetem Üniversitesi'nden mezun oldu, sonra Magyar Iparművészeti Főiskola'da okudu. 1971-1975 yılları arasında...

Ertuğrul Gazi veya Ertuğrul Bey, 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'in babasıdır. Doğum tarihi kesin olarak bilinmediği gibi, genel kabule göre 1189’da doğmuş, 1231’de Söğüt’e yerleşmiş 1281’de ise vefat etmiştir. Babası Oğuzların Bozok koluna bağlı Kayı boyundan Süleyman Şah’tır, annesi Hayme Ana, eşi ise Halime Hatun’dur. Ertuğrul Gazi, tarihimizde yer alan en önemli kişilerden birisidir. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin babası olmakla beraber; Anadolu'nun Türk yurdu hâline gelmesinde ve Bizans'ın hâkimiyetine son verilmesinde üstün bir çaba göstermiştir. 9. asırda Ertuğrul Gazi'nin ataları, yaklaşık 50 bin veya 70 bin hane olmak üzere diğer Oğuz boyları...

Erzurumlu Emrah (d. 1775 Tanbura, Erzurum – ö. 1854, Niksar, Tokat), Türk halk şairi. Anadolu'da üzerinde geçici olarak Sivas ve Kastamonu'da uzun süre kaldığı, Dertli'yi koruyan Alişan Bey'e sığındığı, bir ara Sinop ve İstanbul'a gittiği söylenir. Medrese öğrenimi gördüğü için klasik şiire yönelmiş, Fuzûlî, Baki, Nedim gibi usta bildiklerini örnek almış, Nakşibendiliğin Halidi koluna bağlı olduğu için tasavvuf öğelerini şiirine doldurmuş, koşmalarında Karacaoğlan'ı, kimi zaman da Aşık Ömer ve Gevheri'yi izlemiştir. Aşık geleneğine bağlı kaldığı koşmalarında ustaca bir söyleyişe ulaştığı, yerli zevki dile getirdiği görülür. Yaşamı Erzurum’un Ilıca ilçesine bağlı Tanbura köyünde doğdu. Doğum tarihi ve ailesi hakkında bilgi yoktur...

X ışınlarının 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından keşfedilmesinden bir yıl sonra, röntgen tekniğini bir Fransızca tıp dergisinden öğrenen Askerî Tıbbiyenin son sınıf öğrencisi Esad Feyzi Bey, X ışınlarını elde etmeyi başardı. Esad Feyzi Bey, 1897 Türk-Yunan savaşında yaralanarak cepheden getirilen askerin kolundaki kurşunun yerini X ışınları ile tespit etti. Böylece X ışınları, dünyada ilk kez insan sağlığına yardımcı olmak amacıyla kullanıldı. Wilhelm Conrad Röntgen, 8 Kasım 1895 günü laboratuvarında yaptığı çalışmada gözlemlediği verileri, 28 Aralık günü Würzburg Tıbbi Fizik Derneğine "Yeni bir ışın tipi; Preliminer bildiri" başlıklı ilk yazısıyla bildirdi. Yaptığı sunumda ne olduğu bilinmeyen bu ışına "X ışını" adı...

Kütüphaneyi halkın ayağına götürmek düşüncesi ile Ürgüp seyyar kütüphanesinin yedi katır ve üç atı ile yöredeki 36 köye hizmet götürmüştür. 1972 yılında emekli olan eşekli kütüphanecinin yaşam öyküsünü, yazar Fakir Baykurt, Eşekli Kütüphaneci adlı eserinde romanlaştırmıştır. Ayrıca yazar Ahmet Şerif İzgören "Süpermen Türk olsaydı Pelerinini Annesi bağlardı" adlı kitabının girişimcilik bölümünde Mustafa Güzelgöz'ün hikâyesini anlatmaktadır. Güzelgöz’e 1963 yılında “Amerikan Barış Gönüllüleri Derneği’nin İnsanlığa Hizmet Ödülü” verilmiştir. Mustafa Güzelgöz, Nevşehir Devlet Hastanesi’nde tedavi görürken 18 Şubat 2005’te kalp yetmezliğinden ölmüştür. Mustafa Güzelgöz, Ürgüplü hemşehrileri gibi İstanbul’a çalışmaya gider ve burada...

Estas Tonne, Yahudi asıllı Ukraynalı müzisyen. 24 Nisan 1975 tarihinde Ukrayna'da (Eski SSCB) Stanislav Tonne adıyla doğdu. Gitarı sekiz yaşında eline aldı ve bir yerel müzik okulunda klasik müzik okumaya başladı. Ailesi 1990 yılında İsrail'e yerleştikten sonra 11 yıl gitar çalmadı. Eylül 2001'de Estas, New York'a taşındı. Kemancı ve sokak müzisyeni olan Michael Shulman ile ikili olarak çalmaya başladı, ancak bir süre sonra Michael'la yollarını ayırdı ve dünyayı gezerek solo müzik çalmaya devam etti. Estas hala en ünlü mekanlarda büyük bir izleyici kitlesine sahne alıyor ve aynı zamanda sokak, yoga, sanat veya diğer festivallerde çok sayıda konserler veriyor. Estas, 6 telli klasik bir gitarın yanı sıra flüt de çalıyor. Bir yetişkin...

Kurtuluş Savaşının mücâhid gâzilerinden. 1882 yılında Yunanistan'ın Gümülcine şehrinde doğdu. Küçük yaştan îtibâren mükemmel bir tahsil ve terbiye ile yetişti. Gençliğini ve ömrünü ilim meclisleri ile savaş meydanlarında geçirdi. Birinci Dünyâ Savaşında cihâd-ı mukaddes îlân edildiği zaman, halkı dîn-i İslâm ve ümmet-i müslümanı koruma yolunda cihâda teşvik etti. Bunun için bir de broşür çıkardı. Burada cihâd hakkında âyet ve hadîslerin izâhından sonra şöyle demekteydi: "...Ey din kardeşler! Cümlenin malûmudur ki, Moskof, müslümanlığın kadîm düşmanıdır. İngiliz ve Fransızlar da son zamanlarda müslümanlık âlemine karşı bir cellât kesildiler. İngiliz ve Fransızlar, Rusya gibi gaddâr ve müstebit bir hükümetle elele vererek...

Evliya Çelebi, ( Doğum 25 Mart 1611, İstanbul - Ölüm 1682, Mısır), 17. yüzyılın önde gelen gezginlerindendir. Kırk yılı aşkın süreyle Osmanlı topraklarını gezmiş ve gördüklerini Seyahatnâme adlı eserinde toplamıştır. Hayatı 25 Mart 1611'de İstanbul'un Unkapanı semtinde doğdu. Babası Derviş Mehmed Zilli, Süleyman'dan I. Ahmed’e kadarki padişahların kuyumcubaşılığında bulunmuş ve seferlere katılmıştır. Çelebi ailesi aslen Kütahyalı olup, fetihten sonra İstanbul'a yerleşmiştir. Evliya Çelebi, çok iyi bir öğrenim gördü. Önce mahalle mektebine gitti. Daha sonra Şeyhülislam Hamit Efendi Medresesi'ne girdi. Burada yedi yıl okuduktan sonra saraya özgü bir okul olan Enderun'a devam etti. Okul öğreniminin dışında özel hocalardan Kur'an...

Eyüplü Halit, Türk tarihinin isim yapmış ilk dolandırıcısı. Suç tarihine damgasını vuran "vukuatı" ise İstanbul'un işgal altındaki son günlerinde kendi karakolunu kurması. Rumları karakola çağıran Eyüplü Halit kendisini komiser olarak tanıtıp, ihbarcılıkla suçluyordu. Daha sonra da rüşvet isteyip bu insanları soyuyordu. Tehcir ve mübadele koşullarında azınlık düşmanlığı da ayyuka çıktığı için hiç de zorlanmıyordu. Eyüplü Halit, çok güzel Rumca ve Fransızca konuşurmuş. Eyüplü Halit'in bilinen en eski üçkağıdı: İstanbul işgalinin sonlarında, Türk ordusunun şehre girmesine üç-beş gün kala Eyüplü Halit, arkadaşı Arap Abdullah ile Rumların yoğun olarak yaşadığı bir semtte, metruk bir bina ayarlayıp “karakol” kurmuş. Kentteki otorite...

Ömer Fahreddin Türkkan, Türk asker ve diplomat. Özellikle I. Dünya Savaşı sırasında çıkan Şerif Hüseyin İsyanı'nda zor şartlar altında Medine'de yönettiği 2 yıl 7 ay süren Medine Müdafaası ile bilinmektedir. "Medîne Müdâfii", "Türk Kaplanı", "Çöl Kaplanı", "Medine Kahramanı" lakaplarıyla da anılır. 1868'de Rusçuk'ta (Bulgaristan) doğdu, 93 Harbi'nden sonra ailesiyle birlikte İstanbul'a yerleşti. Mekteb-i Harbiye'yi birincilikle bitirdi. Erkan-ı Harbiye Mektebi'ni bitirdikten sonra 1891 yılında Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle göreve başladı. Balkan Savaşı'nda Çatalca savunmasında ve Edirne'nin geri alınışı'nda görev aldı. 1900'de Ferik Ahmet Paşa'nın kızı Ayşe Sıdıka Hanımefendi (1884-1959) ile evlendi. Çocukları: Suphiye Türkkan...

Fahri Sabit Korutürk (13 Ağustos 1903 - 12 Ekim 1987), Türk siyasetçi, Türk Deniz Kuvvetleri eski komutanı ve Türkiye'nin 6. cumhurbaşkanı. 1957–1960 yılları arasında Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı olarak görev yapmış olan Korutürk, 1973–1980 yılları arasında Cumhurbaşkanlığı görevini sürdürmüştür. 1903 yılında İstanbul'da eski askerlerden Erzincanlı Osman Sabit Bey ile Nesrin Hanım'ın oğlu olarak doğdu. Annesini küçük yaşta kaybedince üvey annesi Nuriye Korutürk (1873-6 Kasım 1973)'ün gözetiminde büyüdü. Askerlik Dönemi 1916 yılında Bahriye Mektebi'ne girdi. 1923 yılında Deniz Harp Okulu'ndan, güverte mühendis teğmen rütbesiyle mezun oldu. 1 Mart 1923 ile 15 Ekim 1924 tarihleri arasında Hamidiye ve Yavuz gemilerinde tahsil ve staj...

Faik Baysal (d. 1922, Adapazarı - ö. 9 Aralık 2002, İstanbul), Türk yazar ve şair. İlk, orta ve liseyi Saint-Joseph Fransız Lisesi'nde okudu. 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'ndeki yüksek öğrenimini tamamladı. Sonra gazetelerde, şirketlerde, ansiklopedilerde çevirmenlik ve çeşitli liselerde Fransızca ve İngilizce öğretmenliği yaptı. Gazetelerde ve dergilerde çalıştı. II. Dünya Savaşı boyunca yedek subay olarak orduda görev aldı. Başından sonuna kadar Meydan Larousse'un çalışmalarına katıldı. İlk romanı Sarduvan'ı 1944 yılında yayınladı. Arkasından çok sayıda şiir, öykü ve roman yazdı. Sarduvan'la Orhan Kemal Roman Armağanı'nı Sancı Meydanı'yla Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazandı...