Biyografiler

Dede Korkut kitabından Oğuz hikayelerine yer verilir. Bu hikayelerin anlatıcısı ise Dede Korkut'tur. Dede Korkut'un tarihte önemli bir yeri vardır. Nesilden nesile sözlü olarak anlatılagelen hikayeler yazıya geçirilmiştir.Oğuzların yaşam biçimlerinden, ekonomisine, inançlarından, giyinişlerine, beslenmelerinden içinde yaşadıkları doğaya kadar pek çok konuda bilgi sağlayan bir kaynaktır. Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin bilinen en eski epik destansı hikâyeleridir. On iki destansı hikâye ve bir önsözden oluşur. İçerdiği hikâyeler tarih boyunca dilden dile, anlatıcıdan anlatıcıya aktarılan birer sözlü gelenek ürünüdür. Hikâyeler kulaktan kulağa aktarıldığından dolayı gerçek hâlinin dışına çıkmıştır. XV. yüzyılın ikinci yarısında...

Deniz Baykal (20 Temmuz 1938, Antalya - 11 Şubat 2023, Ankara) avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995–1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürütmüştür. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yapmıştır. 2002–2010 yılları arasında Ana Muhalefet Partisi lideri olmuştur. İlk defa 1973 Türkiye genel seçimlerinde Meclis'e giren Baykal, 37. Türkiye Hükûmetinde Maliye Bakanı ve Bülent Ecevit'in kurduğu 42. Türkiye Hükûmetinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olarak yer almıştır. 12 Eylül döneminde kısa süre gözetim altında tutulmuştur. Cumhuriyet Halk Partisi kapatılınca...

Aşık Dertli (1772, Bolu - 1846, Ankara), Türk halk ozanı. Bolu Çağa'nın Şahnalar köyünde doğdu. Asıl adı İbrahim ve mahlası Lütfidir. Geçimini aşık kahvelerinde saz çalıp şiir söyleyerek sağlamıştır. İstanbul, Konya ve Mısır'da bulunmuştur. Divan, halk ve tekke edebiyatlarındaki geniş kültürü sayesinde daha sağlığında yaygın bir şöhret kazanmış, divanı taş baskısıyla birçok defa basılmıştır. Fuzûlî, Âşık Ömer, Gevheri gibi şairlerin etkilerini taşıyan Dertli, çağının öbür saz şairleri gibi aruzla gazeller, divanlar, kalenderiler yazmıştır. Sultan II. Mahmud döneminde fes giyilmesi kabul edilince fesi öven redifli bir kaside yazdı. Ödül olarak Çağa'ya ayan olarak atandı. Divan türündeki şiirleri başarılı değildir. Asıl ününü hece...

Devlet Hâtûn ( ? - Ocak 1414), Yıldırım Bayezid'in Onikinci eşi ve Osmanlı Padişahı I. Mehmet’in öz annesidir. Vakfıyesinde adı Devlet bint-i Abdullah olarak kaydedlen Devlet Hâtûn'un Müslüman-Türk kökenli olmadığı anlaşılıyor. Bu nedenle de Germiyanoğlu Süleyman Şah'ın kızı ve İsa Çelebi, Şehzade Büyük Musa Çelebi Han (Sultan Küçük Musa Çelebi Han ile karıştırılmamalıdır) ile Düzmece Mustafa'nın annesi Devlet Şah Hatun ile karıştırılmaktadır. Yıldırım Bayezid'in yabancı kökenli Türk olmayan hânımlarından hangisinin daha sonra Devlet Hatun ismiyle meşhur olduğu kesinlikle belirlenememiştir. Siyâsî amaçlar ile haremine aldığı Türk, Rum, Sırp ve Bulgar eşlerinden hangilerine Devlet Sultan lâkapları ya da Türkçe-İslâmî adların verildiği...

Diego Armando Maradona (30 Ekim 1960; Lanús, Buenos Aires - 25 Kasım 2020; Tigre, Buenos Aires) Arjantinli teknik direktör ve eski futbolcuydu. Birçok uzman, futbol eleştirmenleri, eski futbolcular, şimdiki futbolcular ve futbol taraftarlarınca tüm zamanların en iyi futbolcularından biri olarak görülmektedir. Ayrıca Pelé ile beraber FIFA 20. Yüzyılın Oyuncusu ödülü almıştır. Transferde iki kez en yüksek ücret rekoru kıran tek futbolcudur. Barcelona'ya 5 milyon £ karşılığında transfer olup rekor kırdıktan sonra Napoli'ye 6,9 milyon £'a transfer olarak yeni rekor kırmıştır. Maradona profesyonel futbol kariyeri boyunca Argentinos Juniors, Boca Juniors, Barcelona, Napoli, Sevilla ve Newell's Old Boys takımlarında oynamıştır. Kulüp...

Psikolog ve iletişim psikolojisi uzmanı Doğan Cüceloğlu, Mersin'in Silifke ilçesinde 11 çocuklu bir ailenin en küçük çocuğu olarak 9 Şubat 1938 tarihinde dünyaya geldi. Ortaokulu Silifke'de, liseyi Ankara ve Kırklareli'de bitirdi. İstanbul Üniversitesi Psikoloji bölümünden mezun oldu. ABD'de Illinois Üniversitesinde Bilişsel Psikoloji alanında doktora yaptı. Türkiye'de Hacettepe Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesinde çalıştı, Fulbright bursu ile Kaliforniya Eyalet Üniversitesinde ziyaretçi öğretim üyesi olarak bir sene görev aldı. Daha sonra bu üniversitede 1980-1996 yılları arasında çalıştı. 1996'dan sonra Türkiye'de üniversite öğrencilerine, öğretmenlere, ana-babalara ve iş adamlarına yönelik seminerler, konferanslar ve atölye...

Mimar Sinan, 29 mayıs 1490 günü Kayseri merkez kazasına bağlı Kesi nahiyesinin Ağırnas köyünde doğdu. O gün, İstanbul’Fethi’nin 37. yıldönümüne rastlıyordu. Sinan, orduya girdi ve istihkâm subayı olarak yavaş, fakat muntazam bir şekilde yükseldi. II. Bâyezîd’in ölümünde 22, Yavuz Sultan Selim’in ölümünde 30 yaşındaydı.Yavuz’un İran ve Mısır seferlerine katıldı. Kanûnî’nin Belgrad, Rodos, Mohaç, Viyana, Bağdad seferlerine de iştirak etti. Vezîr-i âzam Dâmâd Lutfî Paşa’nın dikkatini çekerek padişaha tanıtıldı, Istidatları seçip yükseltmekte büyük bir sezgisi olan Kanunî Sultân Süleyman, yaşı 40'ı geçmiş bu istihkâm subayının mimarlık ve mühendislik bilgisine, san’at zevkine, köprü kurmaktaki maharetine hayran oldu...

Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna şahitlik etmiş bir Türk bilgini olan Dursun Fakıh, Karaman'da doğmuştur. Şeyh Edebalı'nın öğrencisidir. Tefsir, hadis, fıkıh bilimlerini okumuştur. Osmanlı Devletinin kuruluşuna şahitlik etmiş bir Türk Bilginidir . Şeyh Edebalı'nın kızını alarak damadı ve Osman Gazi ile de bacanak olmuştur. 28 Eylül 1299 yılında Karacahisar fethedildikten sonra, Osman Gazi adına Cuma Hutbesini okuyup, Cuma Namazını kıldırmıştır. Böylece, hem Osman Gazi'nin hür ve tam İstiklal sahibi bir Devlet Başkanı olduğunu, hem de Osmanlı Devletinin İstiklalini dünyaya ilan etmiştir. Dursun Fakıh, Osmanlı Devletinin ilk imam hatibi ve ilk kadısı olma şerefine elde etmiştir. 'Gazavetname' adlı bir eseri bulunmaktadır. Anadolu'da milli...

Edip Cansever (8 Ağustos 1928 - 28 Mayıs 1986), Türk şair. 8 Ağustos 1928'de İstanbul’da doğdu. İstanbul Erkek Lisesi’ni bitirdi. Kapalıçarşı’da turistik eşya ve halı ticareti yapmaya başladı. 1976’dan sonra yalnızca şiirle uğraştı. Bodrum'da tatildeyken beyin kanaması geçirdi, tedavi için getirildiği İstanbul'da 28 Mayıs 1986'da yaşamını yitirdi. Yaşamı İlk şiiri 1944'te İstanbul dergisinde yayınlandı. Yücel, Fikirler, Edebiyat Dünyası, Kaynak dergilerinde çıkan ilk gençlik şiirlerini "İkindi Üstü" kitabında topladı. Bu şiirlerde varlıklı, her şeye yaşama sevinciyle bakan bir gencin avarelikleri, duyguları ön plandaydı. 1951'de "Nokta" dergisini çıkardı. Bu dergi genç şairlerle ve yazarlarla tanışmasını sağladı. İlk kitabından 7 yıl...

Edwin Powell Hubble, Amerikalı astronom. 20 Kasım 1889'da Marshfield, Missouri, ABD'de doğdu, 28 Eylül 1953'de 63 yaşında California'da öldü. Hubble, önceleri Chicago Üniversitesinde laboratuvar asistanlığı yaptı. Sonrasında Oxford Üniversitesinde hukuk okudu. Fakat Babası öldüğü zaman hukuktan vazgeçip astronomiye geri döndü. Yaşamının geri kalan bölümünde Wilson Dağı Gözlemevi'nde çalıştı. 1923'te Hubble, Andromeda adı verilen bir gökadayı inceledi. O zamanlar çoğu gökbilimci, bütün evrenin, bizim gökada Samanyolu'ndan ibaret olduğunu düşünüyordu. Fakat Hubble, Andromeda Gökadası'nın ucunda birtakım yıldızlar gördü ve onların Samanyolu'nun çok ötesinde oldukları tahmininde bulundu. Çalışmaları, Andromeda Gökadası'nın başka bir...

Eflatun Cem Güney, (1896, Hekimhan, Malatya - 2 Ocak 1981), Türk öykü ve masal yazarı, derleyicisi. Hayatı Folklor araştırmacısı, çocuk edebiyatçısı (D. 1896, Hekimhan / (o yıllarda Sivas’a bağlı) Malatya-Ö. 2 Ocak 1981, İstanbul). Sivas Fevziye İptidaisini, Sivas İdadisini ve Sivas Sultanisini (Lisesini) bitirdikten (1918) sonra aynı yıl ilk resmî görevi olan Konya Öksüzler Yurdu Türkçe öğretmenliğine atandı. Konya, Eskişehir, Kayseri, Sivas, Samsun, Afyon, Kütahya liseleri (1919-43) ile İstanbul Haydarpaşa Lisesinde öğretmenlik (1943-50), Topkapı Sarayı Müzesi Müdür yardımcılığı (1950-56), İstanbul Halk Eğitim başkanlığı (1956-61) yaptı. 1961 yılında yaş haddinden emekli edildi. Ancak 1970 yılına kadar halk eğitimi teşkilâtında...

Devrinin en önemli astronomlarından ve matematikçilerinden olan Battâni (858-929), Sâbit ibn Kurrâ gibi, Urfa'nın Harran Bölgesi'ndendir. Rakka'da özel bir gözlemevi kurmuş ve burada 887-918 tarihleri arasında son derece önemli gözlemler yapmıştır. Güneş, Ay ve gezegenlerin hareketlerini gözlemlemiş, yörüngelerini doğru bir biçimde belirlemeye çalışmıştır. Güneş ve Ay tutulmaları ile ilgilenmiş, mevsimlerin süresini büyük bir doğrulukla hesaplamıştır. Ayrıca, ekliptiğin eğimini de dakik olarak belirlemeyi başarmıştır. Aynı zamanda matematikçi de olan Battâni, bu alanda da son derece önemli çalışmalar yapmıştır. Sinüs, kosinüs, tanjant, kotanjant, sekant ve kosekantı gerçek anlamda ilk defa kullanan bilim adamının Battâni...

Tam adı; Ebu Abdullah Muhammed İbni Musa El Harezmi. Genel kabulle Ortaçağ İslam dünyasının en büyük bilimsel yeteneklerinden biri! Batı Türkistan’da ki Aral gölü güneyinde bulunan Harezm bölgesinde 780 yılında dünyaya gelip, 850 ‘de da Bağdat’ta vefat etmiştir. Üç oğlu vardır ve hepsi de matematik üzerinde çok önemli çalışmalar yapmışlardır.Çağına göre üstün özellikler taşıyan eserlerinin en ilginç yönlerden birisi de, açıların sinüs gibi trigonometrik fonksiyonlarla ifade edildiğini gösteren bazı tabloların bulunmasıdır.10. yüzyılda yaşıyan ve tüm dünyaya isminin (El Harezmi – Al Khrawarizmi) Latince telaffuzunu “algoritma” olarak zikrettiren bu Müslüman Türk alimi, cebir matematiğinin de kurucusudur. Zaten...

Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Türkçe Kur'an tefsirlerinden birini telif etmiş din adamı, tercüman ve hattattır. 1878'de Antalya'nın Elmalı kazasında doğdu. Ailesi aslen Burdurlu olup, babası Hoca Numan Efendi'dir. Numan Efendi daha küçük yaşlardayken Burdur'un Gölhisar kazasının Yazır köyünden ayrılarak Elmalı'ya gelmiş, tahsilini orada tamamlamış, Şeriye Mahkemesi başkâtibi olmuştur. Annesi Elmalı alimlerinden Esad Efendi'nin kızı Fatma hanımdır. Muhammed Hamdi Yazır, ilk ve ortaokul tahsilini Elmalı'da Rüşdiye Mektebinde gördü. Hafızlığını da tamamladıktan sonra, Arapça okudu ve İslami ilimleri öğrenmek için, dayısı Hoca Mustafa Sarılar Efendi ile birlikte 1895'de İstanbul'a geldi. Kayserili Mahmud Hamdi Efendi'nin Beyazıt...

Elmas Mehmed Paşa (1661, Cide, Kastamonu - 11 Eylül 1697, Zenta, Sırbistan), II. Mustafa saltanatında, 2 Mayıs 1695 - 11 Eylül 1697 tarihleri arasında iki yıl dört ay on gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Hayatı Kastamonu’nun Cide kazasına bağlı Hoşalay köyünde muhtemelen 1661 yılında doğdu. Babası Savruk adında bir gemi reisiydi. Rivayete göre “Elmas” lakabı kendisine düzgün bir endama ve pürüzsüz bir yüze sahip olduğu için verilmiştir. Yeniçeri ocağından yetişmiştir. 1678'de Hazine Kethüdalığına getirilmiştir. Daha sonra Has Oda'da görev yapmıştır. 1688'de nişancı olmuş, 1689'da vezir rütbesine ulaşmıştır. 2 Mayıs 1695 tarihinde de padişah II. Mustafa tarafından Şeyhülislam Feyzullah Efendi'nin tavsiyesiyle...

Elon Musk (28 Haziran 1971) Güney Afrika asıllı Amerikalı mühendis, mucit, yatırımcı ve girişimci. SpaceX’in kurucusu ve Tesla Motors ile PayPal’ın (orijinali X.com) kurucu ortaklarındandır. SpaceX’te CEO ve baş tasarımcı; Tesla Motors’da başkan, CEO ve ürün mimarı olarak görev yapmaktadır. Musk aynı zamanda SolarCity’nin de başkanıdır. Queen's University’den ayrıldıktan sonra, The Wharton School’da ekonomi alanında, University of Pennsylvania, School of Arts and Sciences’da fizik alanında lisans eğitimlerine devam etti. Musk Pretoria’da Kanadalı bir anne (kızlık soyadı; Haldeman) ve Güney Afrikalı bir babanın (Errol Musk) oğlu olarak doğdu. Elon kendi kendine yazılım programlayıp kodlamayı öğrendi. 12 yaşındayken kendi yazdığı...

Emetullah Râbia Gülnûş Sultan (1642 - 6 Kasım 1715, İstanbul), Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultan'ı, İki ayrı padişahın annesi (II. Mustafa ve III. Ahmed) ve Sultan IV. Mehmed'in eşiydi. Osmanlı İmparatorluğu'nda Haseki sultan unvanını kullanan son kadın sultandır. Babasının adının Retimo Verzizzi olduğu Resmo'nun fethi sırasında tutsak edilip saraya sunulduğu iddiaları Hüseyin Kamî Hanyavî'nin Girit Tarihi'ndeki, Serdar Deli Hüseyin Paşa'nın 1646'daki Resmo'nun fethinden sonra saraya On cariye sunduğuna ilişkin habere, yani söz konusu On kızdan tekinin de Gülnuş olduğu varsayımına dayandırılır. O tarihte dört yaşında olan Gülnuş Sultan'ın Resmo'dan getirilmesi bir görüşe göre mümkün değildir. Esmer, düz siyah saçlı ve siyah...

Emin Fahrettin Özdilek (1898, Bursa - 13 Mart 1989, Ankara) asker ve siyasetçi. 26 Ekim 1961'de Cemal Gürsel'in Cumhurbaşkanlığı görevi başladığı için Başbakanlık makamının boşalması üzerine 27 Ekim 1961 - 20 Kasım 1961 tarihleri arasında geçici olarak Başbakanlık yapmıştır. İlk öğreniminden sonra Edirne Askeri İdadisi'ne (bugünkü Edirne Lisesi) girdi. 1916 yılında Yedek Subay Talimgâhına gönderildi. 1 Haziran 1917 tarihinde Teğmen rütbesine terfi etti. 19 yaşındayken Kafkas İslam Ordusu ile Azerbaycan'da savaştı. 1920 yılı sonunda Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 1 Mart 1921 tarihinde Üsteğmen rütbesine terfi ederek 3. Süvari Tümeni emrinde Batı Cephesi'ndeki savaşlara katıldı. 1925-1927 yılları arasında Harp Okulu ve Süvari...

Emine Erdoğan, (evlilik öncesi soyadı Gülbaran) 21 Şubat 1955'te İstanbul'da doğdu. 12. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşidir. Aslen Siirtli olan Hayriye ve Cemal Gülbaran'ın kızıdır. Gülbaran ailesinin 4 erkek çocuğundan sonra dünyaya gelen ailenin tek kız çocuğudur. Dedesi Hamdi Ali Gülbaran, Siirt’ten İstanbul’a göçmüş, Fatih’e yerleşmişti. Eğitimine Zeynep Kamil İlkokulu’nda başladı, daha sonra Mithatpaşa Akşam Sanat Okulu’na devam etti ancak buradan mezun olmadı. 15 yaşında iken ağabeyi Hüseyin'in örtünmesini istemesini ‘Nasıl Örtündüler?’ kitabında şöyle anlattı: "...O kadar ki ağabeyim bana örtünmem gerektiğini söylediği zaman intihar etmeyi bile düşünmüştüm. Nasıl olur da örtünürdüm! Çevremde bir...

Emine Gülbahar Hatun (I. Gülbahar Hatun), Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmed’in 1446'da Manisa'da evlendiği ilk eşi, Gevherhan Hatun’un ve II. Bayezid'in annesidir. O dönemde henüz Valide Sultan unvanı kullanılmaya başlamamıştı. Ancak Gül-Bahar Hatun’un saraydaki rolü; sonraki Valide Sultanlardan hiç farklı değildi. II. Bayezid’in öz annesi Dulkadiroğulları Beyinin kızı Sitti Mükrime Hatun ölünce II. Bayezid'e annelik yapmıştır. Türbesinin kitabesindeki Leh aşiyan Sultan Mehmed zevcesi valide-i II. Bayezid Han, yazısı bunun en büyük kanıtıdır. II. Bayezid’ın tahta çıkmasyla Gül-Bahar Hatun Fatih Sultan Mehmed’in dul eşi ve II. Bayezid’in annesi olarak Valide Sultan’ın eşdeğeri olan bir rolü üstlenmiştir, zira henüz bu dönemde resmen...