Kıbrıslı Mehmet Kâmil Paşa (1833-1913)

Kıbrıslı Mehmet Kâmil Paşa (1833, Lefkoşa - 14 Kasım 1913, Lefkoşa), Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde 4 kez sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. II. Abdülhamid saltanatında 25 Eylül 1885 - 4 Eylül 1891, 2 Ekim 1895 - 7 Kasım 1895 ve 5 Ağustos 1908 - 14 Şubat 1909 tarihleri arasında ve V. Mehmed saltanatında 29 Ekim 1912 - 23 Ocak 1913 tarihleri arasında toplam altı yıl dokuz ay yirmi gün sadrazamlık yapmış ve üst düzey bürokrasinin çeşitli kademelerinde görevlerde bulunmuştur. Ünlü tiyatro ve sinema sanatçısı Zeki Alasya'nın annesi Seniha Alasya onun yeğenidir.

Gençlik yılları​

1833 yılında (bazı kaynaklara göre 1832 yılında) Lefkoşa'da doğmuştur. Bugün Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan Gaziler köyünden topçu yüzbaşı Salih Ağa'nın oğludur.

Kariyerine Osmanlı Devleti'ne nominal bir bağımlılığı olan ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa soyundan Hıdivlerin yönetimindeki Mısır'da başlamıştır. 1851 Londra Dünya Fuarı esnasında Hidiv'in oğullarından birine refakat ederek İngiltere'yi ziyaret etmiş, çok iyi derecede İngilizce öğrenmiş, ve ömür boyu sürecek bir İngiliz hayranlığına kapılmıştır. Osmanlı Devleti bünyesindeki kariyeri boyunca da İngiltere'ye yakın olarak bilinmiştir.

Mısır'da on yıl kaldıktan sonra, 1860 yılında Osmanlı Devleti hizmetine geçmiştir. Doğu Rumeli, Hersek, Kosova, İzmir (ismen Aydın) ve memleketi Kıbrıs gibi pek çok vilayette valilik görevleri yapmış, 1879 ve 1882 yıllarında iki kez Evkaf Nazırlığı, 1880-1881 yılları arasında Maarif Nazırlığı yaptıktan sonra 1885 yılında ilk kez sadrazamlığa atanmıştır.

Sadrazamlığı​

1885 ile 1913 arasında dört kez sadrazamlık yapmıştır. Son sadrazamlığı Bâb-ı Âli Baskını ile son bulmuş, istifasını Sadrazamlık makamına gelen Enver Paşa'nın kendisini tabanca ile tehdit etmesi sonucu vermiştir. İstifasından sonra yakın dostu Lord Herbert Kitchener tarafından davet edildiği Kahire'de üç ay kaldıktan sonra, 1878'de İngiliz yönetimine giren memleketi Kıbrıs'ta yerleşmiş, Osmanlı siyasetinde rüzgarların değişmesini beklemiştir. Ancak kendisinden sonra sadrazam olan Mahmud Şevket Paşa'nın suikaste kurban gitmesi ve İttihatçıların muhalif siyasetçileri sürgüne yollamaya başlamaları ile ümitleri son bulmuştur. Sürgün edilenler arasında bulunan ailesi de Kıbrıs'a yanına gelmiştir. Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa bu esnada, İngiltere'ye gitmeye hazırlanırken, 14 Kasım 1913 günü kalp krizi veya senkoptan ölmüş, Lefkoşa Arabahmet Camii'ne gömülmüştür.

Ailesi​

İngiltere'nin 1930'lardaki Ankara büyükelçisi Sir Percy Loraine'e göre Kamil Paşa, Kıbrıs asıllı bir Musevidir. Rodos'a sürülmüş İngiliz Konsolosluğu'na sığınmıştır. Kendisi aynı zamanda Kıbrıslı tiyatro sanatçısı Zeki Alasya'nın da büyük dayısı, eski korgeneral ve milletvekili Naci Eldeniz'in kayınpederi, eski senato başkanı Tekin Arıburun'un büyük kayınpederi, eski milletvekili Perihan Arıburun'un ve 1933-1934 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı görevi yapan Ord.Prof.Dr. Yusuf Hikmet Bayur'un ve Albay Dr. Ali Şener 'in esi Vahide Mine Şener'in buyuk dedesidir.