Ülke Nepal Federal Demokratik Cumhuriyeti

Nepal ya da resmî adıyla Nepal Federal Demokratik Cumhuriyeti, Güney Asya'da Çin ile Hindistan arasında yer alan bağımsız bir ülkedir. Ülkenin sınırları içinde dünyanın en yüksek noktası olan Everest tepesi (8848 metre) yer alır. Başkenti Katmandu'dur.

Nepal, coğrafi konum olarak Güney Asya'da yer alır. Kuzeyde Çin ve güneyde de Hindistan’ın arasında kalan 147.181 kilometre kare alana sahip bir kara ülkesidir. Kuzeyinde Himalayalar ve güneyinde de ormanlık Terrai bölgesi ile çevrelenmiştir. Yaklaşık olarak 29 milyon nüfusa sahip olan Nepal’de, halkın büyük bölümü tarımla uğraşmaktadır. Nepal halkını Hindistan'dan gelen Racputana asıllı Gurkallarla Güney Hindistan'dan gelen Bhutialar ve Nevarlar oluşturur. Ülke halkının %80'i Hindu'dur. Nepal kendisini dünyanın tek Hindu krallığı olarak tanıtmaktadır. Nepal’de çok sayıda etnik grup bulunmakta ve çok sayıda dil konuşulmaktadır. Devletin resmi dili Nepali'dir. Yönetim biçimi cumhuriyettir. Başkenti Katmandu olup en gelişmiş ve büyük şehridir. Kişi başına düşen ulusal geliri 240 dolar olan Nepal, dünyanın en yoksul ülkeleri arasında gösterilmektedir. 1990’lı yıllardan başlayarak ekonomisinde bir takım olumlu gelişmeler yaşanmaya başlamış olmasına rağmen henüz yoksulluğun giderilmesine yönelik yeterli bir gelişme sağlanamamıştır.

Dünyanın en yüksek dağı olan Everest, Çin ile birlikte Nepal sınırları içerisinde bulunmaktadır.

Bayrak​

Nepal bayrağı dünyada dikdörtgen olmayan birkaç sayılı bayraktan (İsviçre, Vatikan, Ohio) biridir. Kıpkırmızı bir renge sahiptir. Bayrağın kenarı mavidir. Kırmızı, savaştaki zaferlerini; mavi barışı simgeler. Nepal bayrağında hem güneş, hem de ay vardır. Güneş sarayı, ay ise 1951 yılına kadar ülkeyi yöneten Rana ailesini temsil eder. Bayrağın kökeni 2000 yıl öncesindeki bir Hindu bayrağına dayanır.

Arma​

30 Aralık 2006 tarihinde kabul edilen arma, birlik ve huzur manaları taşımakta ve üstünde Nepalce Anavatan cennetten bile daha kutsaldır yazmaktadır.

Tarih​

Yapılan araştırmalara göre, Nepal’in bilinen ilk tarihi, M.S. 4. yüzyılda, küçük Hint prensliklerinin kurulmasıyla başlamıştır. Nepal topraklarında yer alan bu küçük prenslikler 18. yüzyılın ortalarına kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir.

1769 yılında ilk kez bu prensliklerden biri olan Gurkalar, Nepal topraklarını denetim altına almışlardır. İlk Gurka kralı Pritvi Narayan, Katmandu bölgesini ele geçirdikten sonra Nepal’de Gurkaların altın dönemi yaşanmıştır. Narayan’dan sonra yerine geçen çocukları, Nepal topraklarını, batıda Sutley Nehri'ne, güneyde Ganj Ovası'na ve kuzeyde Tibet’e kadar genişletmişlerdir.

1814 - 1816 yılları arasında İngilizlerle yapılan savaşlar, Gurkaların mağlubiyetiyle sonuçlanmış ve bundan sonra 1846’ya kadar ülke, soylu ailelerin mücadele alanı durumuna gelmiştir. Bu tarihte Rana ailesi, diğerlerine karşı üstünlük kurmuştur. Nepal, 1951 yılına kadar bu ailenin denetiminde kalmıştır. Aynı yıl Şah ailesinin üyesi olan Kral Tribhubana, ülke yönetimini ele geçirmiş ve ülke, kabineli hükümet düzenine geçmiştir. Sonra da meşrutiyet yönetimi duyurulmuştur. Ölümünden sonra yerine geçen oğlu Mahendra, ülkede büyük değişiklikler yapmış ve onun yönetimindeki 1962 yılında yeni anayasa yürürlüğe girmiştir.

1972'de Mahendra’nın ölümüyle yerine oğlu Birendra kral olmuştur. Kral Birendra, partisiz bir anayasal yönetim düzeyi olan Panchayat düzenini yürürlüğe koymuştur. Bu yönetim biçimine karşı 1979'da çıkan halk hareketler ve öğrenci ayaklanmalarından sonra Birendra, 1980'de yönetim biçimini halk oylamasına götürmüştür. Bu halk oylaması sonucu Birendra'nın Panchayat yönetim biçimi ayakta kalmıştır. 10 yıl sonra, 1990'da Birendra iktidar tekelini gevşeterek meclis düzenine geçilmessini kabul etmiştir. Böylece Nepal, çok partili yaşama geçmiştir. Bu düzene geçildikten sonra Mayıs 1991'deki seçimlerde Nepal Kongre Partisi 205 sandalyeden 110'unu kazanarak iktidara gelmiştir.

[HARITA]Katmandu[/HARITA]

Şubat 1996'da Maocu partilerden biri, yeni bir "Demokratik Halk Cumurhiyeti" kurmak için Maocu devrim stratejisi olan gerilla savaşını başlatmış ve Nepal İç Savaşı'nı ateşlemiştir. Prachanda olarak bilinen Pushpa Kamal Dahal isimli ayaklanma önderi Ropla, Rukum, Jajarkot, Gorkha ve Sindhuli bölgelerinde kalkışmayı başlatmış; Maocular birçok bölgede geçici halk hükümeti kurmuştur.

Haziran 2001’de Prens Dipendra, kraliyet ailesinden, içlerinde Kral Birendra ve Kraliçe Aishwarya’nın da olduğu 11 kişiyi, daha sonra da kendini öldürtmüştür. Kralın ölümüyle Birendra’nın kardeşi Gyanendra'nın sultanlığı ele geçirdiği sırada Maocu ayaklanma kızışmıştır. Bundan dolayı kral, Ekim 2002’de geçici olarak hükümeti düşürmüş ve ülkeyi denetim altına almıştır.

Düzen tutturamayan hükümetler ve Maocuların Katmandu’yu kuşatması yüzünden, krallığa yönelik destek azalmıştır. 1 Şubat 2005’te Gyanendra, hükümeti düşürmüş, tüm güçleri elinde toplamış ve olağanüstü durum duyurmuştur. Siyasetçilere ev hapsi cezası verilmiş, telefon ve internet bağlantıları kesilmiş ve basın özgürlüğü ortadan kaldırılmıştır. Kral, yeni yönetim biçiminin ayaklanmacıların bastırılması amacında olduğunu ileri sürmüştür.

Şubat 2006’da yerel seçimler yapılmış fakat büyük partiler seçime katılmamışlardır. Nisan 2006’da grevler ve sokak gösterileri kralın meclisi yeniden kurmasına yönelik başkent Katmandu'da baş göstermiş ve kral bunun üzerine yönetimi siyasi partilere geri vermeye söz vermiştir. 28 Nisan’da meclis yeniden toplanmış ve başbakan atanmıştır. 10 Haziran 2006’da meclis, kralın yetkilerini sınırlayarak yasaları onama yetkisini elinden almıştır. Bu sıralarda Maocularla hükümet arasında barış görüşmeleri de başlamış ve 12 Haziran’da Nepal’in oldukça sert olan terörle mücadele yasası kaldırılarak, birçok Maocu gerillanın serbest bırakılması sağlanmıştır. 18 Haziran’da Maocu hareketin lideri Prachanda Katmandu'da hükümetle görüşerek yakın zamanda kurulacak olan geçici hükümette kendilerine yer verilmesi yönünde söz almıştır. Kasım 2006’daki antlaşmayla 1996’dan beri süregelen ve 13.000 insanın ölümüne neden olan iç savaşın bittiği açıklanmış ve sonrasında Ocak 2007’de yeni meclis kurulmuştur. Bu seçimte Maocular sandalyelerin 4’te 1’ini alarak mecliste temsil hakkı kazanmışlardır. Bundan sonra hükümet, krallığın yetkilerini sınırlamak yoluyla demokratikleşme sürecini başlatmış fakat Eylül ayında Maocular, hükümetin krallığa karşı demokratikleşme sürecinde elini ağırdan aldığı gerekçesiyle hükümetten çekildiklerini açıklamışlardır.

Uzun tartışmaların ardından Nepal'de geçici anayasa üzerinden bir anlaşma sağlanmış ve 10 Nisan 2008'de Anayasa Meclisi seçimleri tamamlanmıştır. Anayasa Meclisi seçimlerinde ezici biçimde üstün gelen Maocular, Nepal Kongre Partisi ve NKP(BML) ile Anayasa Meclisini oluşturmuştur. 28 Mayıs 2008'de düzenlenen ilk Anayasa Meclisi toplantısında daha önce geçici anayasada kararlaştırıldığı üzere monarşi yıkılmış ve Federal Demokratik Nepal Cumhuriyeti kurulmuştur.

Ekonomi​

Nüfusunun üçte biri yoksulluk sınırının altında yaşayan Nepal, dünyanın en az gelişmiş ve en yoksul ülkeleri arasında gösterilmektedir. Ekonominin ana dayanak noktası tarımdır. Halkın %76’sı tarımla uğraşmaktadır. %18'i hizmet alanında ve %6’sı da sanayi alanında çalışmaktadır. Endüstriyel üretimi tarımsal ürünlere yöneliktir. Bu ürünler süt, şeker kamışı ve tütündür. Maocularla olan çatışmalar nedeniyle oluşan güvenlik kaygıları turizmi olumsuz etkilemiştir. Yine de Nepal özellikle hidroelektirik potansiyeli ve turizm konusunda dış yatırımcıların ilgisini çekmektedir. Bunların dışındaki alanlarda ise ekonominin düşük düzeyi, teknolojik olanaksızlıklar, bir kara ülkesi olması, sivil çekişmeler ve doğal afetlerin yaşanma olasılığının çokluğu gibi nedenlerle yatırım beklenmemektedir.

İklim​

Nepal’de coğrafi yapısının Himalayalara endeksli olmasından dolayı yükseklikle oranlı olarak beş çeşit iklim türü görülür: Yüksekliğin 1200 metreye kadar uzandığı coğrafyada Hindistan’dan gelen tropik ve tropik-altı iklim etkilidir. 1200-2400 metre arası yükseklikteki coğrafyada ılıman iklim hissedilirken, 2400-3600 metrede soğuk ve sert hava koşulları etkisini göstermeye başlar. 3600-4400 metrede arktik-altı ve 4400 metre üstü bölgede ise kutup iklimi etkili olur.

Dil​

Hindu ve Tibet dillerinin yerel diller ile etkileşiminden ortaya çıkan Nepalce ülkenin resmi dilidir. Bu dili anadil olarak benimseyen nüfusun oranı yüzde 45 olmakla beraber Maithili, Bhojpuri, Tharu, Thamang, Nepal Bhasa, Bajjika, Magar, Doteli, Urdu ve Sunwar gibi diller ülkede konuşulmaktadır. Ayrıca ülkede dört farklı işaret dili de kullanılmaktadır.

Din​

Nepal halkının büyük çoğunluğu (yüzde 81,3) Hindu dinine inanmaktadır. Ülkenin koruyucu tanrısı olan Shiva’nın (Şiva) Nepal’de bolca tapınağı bulunmaktadır. Şiva’ya adanan en ünlü yer olan Pashupatinath Tapınağı’na hac için tüm dünyadan Hindular buraya gelmektedir. Diğer bir ünlü tanrıça olan Sita, Nepal toprakları için önem arz eder. Nüfusun %13'ü hristiyan, %4,4'ü müslümandır.

Kültür​

Katmandu’daki şehirleşmeye rağmen bir kırsal alan ülkesi olan Nepal kırsal nüfusu yüksek bir ülkedir. Alçak kırsal kesimlerde evler bambu ağaçlarından ve çamur-tezek karışımlarından, yüksek kırsal kesimlerde ise topraktan yapılmaktadır. Fakirliğin ve orman yok etmenin en önemli sorunlardan olduğu ülkede yakıt malzemesi olarak odun kullanılmaktadır.

Mutfak​

Nepal’in ulusal yemeği "dal bath"tır. Baharatlı mercimeğin ve kaynamış pirincin sebzeler ve bölgesel bir sebze olan tarkari ile sunulmasından yapılır. Ev yemeği olarak yapılan bu yemeği restoranlarda da bulabilirsiniz. Bölgesel olarak pirincin kıt olduğu dönemlerde tam buğdaydan üretilen un ile yapılabilir ve yoğurt ile servis edilebilir. Hindu adetlerinin ve yasaklarının büyük çoğunluğunun toplumun yemek kültürünü belirlediğini varsayarsak, inek-sığır eti çoğunlukla tüketilmez; fakat yine de bulunabilir. Domuz eti toplumun üst kesimleri tarafından tercih edilmez, genellikle vejetaryen bir menüye sahiplerdir.

Nepal’de Bulunan Türkiye Dış Temsicilikleri​

YENİ DELHİ BÜYÜKELÇİLİĞİ
Adres: 50-N, Nyaya Marg, Chanakyapuri, New Delhi- 110021, INDIA
Telefon: (00 91 11) 2688 9053
Faks: (00 91 11) 2410 1974
embassy.newdelhi@mfa.gov.tr
Görev Bölgesi: Hindistan, Nepal, Maldivler

KATMANDU FAHRİ KONSOLOSLUĞU
Adres: Laxmi Plaza, Hattisar, Kathmandu, PO Box 6156
Telefon: 444 6400/1/2/3
Faks: 444 6405
mtcn@khetan.com.np