Ansiklopedi Tanzimat Fermanı Nedir? Amaçları, Maddeleri, Önemi, Sonuçları Nelerdir?

Osmanlı tarihinin en önemli olaylarından biri de hiç şüphesiz Tanzimat Fermanı’dır. Tanzimat ne demektir ve Tanzimat Fermanı ile ne olmuştur?
dir-_K_saca-_zet-_Uzun-_Ayr_nt_l_-_Yaz_.-_Tanzimat.jpg

Tanzimat Fermanı Nedir?

Tanzimat Fermanı, Türk tarihinde demokratikleşmenin ilk somut adımıdır. Sultan Abdülmecit döneminde dışişleri bakanı Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur. (Gülhane Parkı’nda okunması nedeniyle) Gülhane Hatt-ı Hümayunu veya Tanzimat-ı Hayriye diye de bilinir.

Tanzimat Fermanının İlan Nedenleri

- Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa meselesinde Avrupa’nın desteğini almakAvrupa’nın Osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek.
- Fransız İhtilali’nin milliyetçilik etkisini azaltmak.
- Gayrimüslimleri devlete bağlamak.

Tanzimat Fermanı İle İlgili Detaylı Bilgi

Tanzimât Fermânı, Gülhane Hatt-ı Şerif-î 3 Kasım 1839 yılında okunan Tanzimat Fermânı, Türk tarihinde demokratikleşmenin ilk somut adımıdır.
Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Koca Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur. Gülhane Parkı’nda okunması nedeniyle Gülhane Hatt-ı Şerif-î (Padişah Yazısı) ya da Tanzimât-ı Hayriye (Hayırlı Düzenlemeler) olarak da anılır. Bu fermânla devlet kendisini yenilemesi gerektiğini söylemiştir.

rman_-_Nedenleri-_Sonu_lar_-_zet-_Maddeler-_Halind.jpg

İlân nedenleri

- Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa meselesinde Avrupa’nın desteğini almak.
- Avrupa’nın Osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek.
- Fransız İhtilali’nin milliyetçilik etkisini azaltmak.
- Gayrimüslimleri devlete bağlamak.

Fermanda yer alan konular;

- Tüm vatandaşların can, mal ve namus güvenliğinin sağlanması,
- Yargılamada açıklık, hiç kimse yargılanmadan idam edilemeyecek, (Hukuk devleti özelliğini yansıtır)
- Vergide adalet,
- Erkeklere dört yıl mecburi askerlik,
- Rüşvetin ortadan kaldırılması,
- Herkesin mal ve mülküne sahip olması, bunu miras olarak bırakabilmesi.(Özel mülkiyet güvence altına alındı. Müsadere kaldırıldı)
- Fermanda verilen bütün sözlerin tamamen yerine getirilememesine rağmen bu çabalar, çağdaşlaşmaya ve cumhuriyet fikrine önayak olmuştur.
- Tanzimat Fermânı’nın okunmasından I. Meşrutiyet’in ilanına kadar geçen dönem, Osmanlı tarihinde Tanzimat Dönemi (3 Kasım 1839 – 22 Kasım 1876) olarak anılır.

Tanzimat Fermanı; Mısır meselesinin sona erdirilmesi için gereken Avrupa devletlerinin desteğini kazanmak maksadıyla, Sultan Abdülmecit döneminde Dışişleri Bakanı Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanmış ve 3 Kasım 1839 tarihinde İstanbul Gülhane Parkı’nda (Gülhane Hattı Hümayununda) halka okunularak duyurulmuştur.

Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti batı ülkelerindeki yönetim anlayışını ve vatandaşlık haklarını örnek alarak yenilikler yapmak istemiştir.

Osmanl_-_Devleti-_Islahat-ve-_Reformlar_-_Tanzimat.jpg

Sultan Abdulmecit Osmanlı Devleti Islahat Ve Reformları Tanzimat Fermani Abdulmecit

Tanzimat Fermanı’nın başlıca esasları (maddeleri) kısaca şu şekilde özetlenebilir:
  1. Osmanlı vatandaşları arasında hukuksal eşitlik sağlanacak, kanun önünde herkes eşit sayılacaktır.
  2. Bütün Osmanlı vatandaşlarının canı ve malı devletin güvencesi altında olacak, Hristiyan, Müslüman vb. ayrımlar yapılmayarak devlet herkesin ırz ve namusunun korunması için her türlü tedbiri alacaktır.
  3. Her bireyden geliri oranında vergi talebinde bulunulacaktır. Vergi toplanmasındaki adaletsizliklerin önüne geçilecektir.
  4. İltizam usulü kaldırılacaktır.
  5. Rüşvet ve adam kayırma olaylarına son verilecektir. Halkın devlete ve yöneticilere güven duyması için çaba sarf edilecektir.
  6. Kanunlar şeriat esaslarına uygun olacak, Kanunların her gücün üstünde olduğunu kabul edilecektir.
  7. Mahkemeler halka açık olacak ve hiç kimse yargılanmadan cezalandırılmayacaktır.
  8. Askere alımlar ve terhisler yeniden düzenlenecektir. Askerlik dört veya beş yıl ile sınırlandırılacaktır.
  9. Gizli idamlar ve zehirlemeler yapılmayacaktır.
  10. Osmanlı vatandaşı olan herkes askerlik yapacaktır. Askerlik ocak görevi olmaktan çıkıp Vatan görevi haline getirilecek, Azınlıklar da askere alınacaktır.
  11. Davalar kanuna uygun olarak açık bir şekilde görülecektir.
  12. Yapılan fermana uyulacağına ulema dahil bütün yöneticiler yemin edecektir.
  13. Müsadere sadece suçlu bulunan şahsın malına uygulanacak, mirasçılar bu durumlardan etkilenmeyecektir.
  14. Devlet yöneticileri belli günlerde toplanacak, fikirlerini özgürce beyan edecek ve gerekli kanunların çıkarılmasını sağlayacaktır.
  15. Tüm vatandaşlar mal ve mülküne sahip olacak ve bunları miras olarak bırakabilecektir.
  16. Ferman halka ilan edilecek ve yabancı elçilere resmi biçimde duyurulacaktır.
Tanzimat Fermanı’nın önemi kısaca şu şekilde özetlenebilir:
  1. Osmanlı Devleti’nde anayasacılık faaliyetlerinin başlangıcıdır.
  2. Kanunun her gücün üstünde olduğu kabul edilmiştir.
  3. Mülkiyet hakkı devlet güvencesi altına alınmıştır.
  4. Batılılaşma hareketleri hız kazanmıştır. Avrupa’yı daha iyi anlayan aydınlar yetişmeye başlamıştır.
  5. 5. Sened-i İttifak ile kısmi bir şekilde kısıtlanan padişahın yetkilerinin kapsamı, Tanzimat fermanı artmıştır.
  6. Yeni mahkemeler açılmış ve Avrupa tipi hukuk kuralları yerleşmeye başlamıştır.
  7. Tanzimat Fermanı padişahın iradesine bağlı olarak gelişmiştir. Halktan talep edilen istekler üzerine çıkarılmamıştır.
  8. Tanzimat Fermanı yalnız devleti kalkındırmayı değil milleti de refaha kavuşturmayı amaç edindiğinden, Osmanlı Devleti’nin halk için var olduğunu gösteren ilk örnektir.
  9. Müslüman ve Gayri Müslim ayrılığına son verilemek istendiğinden Millet sistemi ve Reaya anlayışı terk edilmiştir.
  10. Anayasacılık alanında önemli bir belge olmuştur.
  11. Kanunu her şeyin üstünde tutması Hukuk devleti olma yolunda atılan ilk adım olduğunun göstergesidir.
saslar_-_Nedir-_Yenilikleri-ve-_Sonu_lar_-_G_lh_ne.jpg

Tanzımat Fermanı Esasları Nedir Yenilikleri Ve Sonuçları Gülhâne Parkı İstanbul. Ferman Okunurken. Sultan Abdulmecit Osmanlı Devleti Islahat Ve Reformları

Tanzimat Fermanı’nın sonuçları kısaca şu şekilde özetlenebilir:
  1. Osmanlı padişahı, yapılan fermana uyacağına yemin etmiştir.
  2. Osmanlı padişahı, kendi rızası ile yetkilerinin sınırlandırılmasına izin vermiştir.
  3. Osmanlı padişahı, kanunun üstünlüğü ilkesini benimsediğini göstermiştir.
  4. Osmanlı Devleti’nde anayasacılık hareketlerinin başlamasında önemli rol oynamıştır.
  5. Kişisel hak ve özgürlüklerin gelişmesine büyük ölçüde katkıda bulunmuştur.
  6. Fermanın halktan gelen talep üzerine değil, padişah tarafından hazırlatılması sebebi ile halk tarafından yeterince anlaşılamamıştır.
  7. Fermanın açıklanması ve anlaşılabilmesi için Anadolu ve Rumeli’ye memurlar gönderilmek zorunda kalınmıştır.
  8. Şeri mahkemelerin yanında Avrupa Hukuk kurallarına uygun yeni mahkemeler oluşturulmuştur.
  9. Mahkemelerin çeşitliliği sebebi ile farklı kurallar uygulanmaya başlamış, ülke topraklarındaki hukuk birliği bozulmaya başlamıştır.
  10. Batılılaşma hareketleri hız kazanmıştır. Batılıları anlayan aydınlar yetişmeye başlamıştır.
  11. Avrupalı Devletlerin azınlıkların haklarını bahane ederek devletin iç işlerine karışması engellenmeye başlamıştır.
  12. Azınlıkların bağımsız olmak için ayaklanmalarının önüne geçilmiştir.
  13. Tercüman-ı Ahval, Tasvir-i Efkar ve Ceride-i Havadis isminde yeni gazeteler çıkmıştır.
  14. Halk aydınlanmaya, çevresinde olup bitenleri değerlendirmeye başlamıştır.
  15. Okuma yazma önem kazanmaya başlamıştır
  16. Toplum kültürel anlamda gelişmeye başlamıştır.
  17. Mısır’a karşı İngiltere’nin desteği alınmıştır.
  18. Rusya’nın boğazlar üzerindeki isteklerine karşı Avrupa’dan destek alınmıştır.
Tanzimat Fermanı’nın getirdiği yeni esaslar ve önemi kısaca şu şekilde özetlenebilir:
  1. Can ve Mal güvenliği,
  2. Mal edinme ve miras hakkı,
  3. Vatandaşlık esasları,
  4. Açık yargılama hakkı,
  5. Gelire göre vergi ödeme hakkı,
  6. Askerliğin vatandaşlık görevi olması,
  7. Askerliğin süresinin sınırlandırılması,
  8. Kanun önünde herkesin eşit olması,
  9. Hukukun üstünlüğü prensibi,
  10. Devlet güvencesi,
  11. Suçların kişisel olması,
  12. esasları ve haklarını Osmanlı vatandaşlarına kazandırması açısından yapılan ıslahatlar içerisinde önem kazanmıştır.
Tanzimat Fermanı Hakkında Özet Bilgi

3 Kasım 1839’da okunanTanzimat Fermanı, II. Mahmut döneminde planlanmasına rağmen, II. Mahmut’un ölümünün ardından oğlu Abdülmecit döneminde okunmuştur. Bu Fermana Tanzimat-ı Hayriye veya (Gülhane Parkı’nda okunması nedeniyle) Gülhane Hatt-ı Hümayunu da denir. Tanzimat Ferman’ın amacı, Osmanlı uyruğunda bulunan bütün vatandaşlara eşit haklar vererek Avrupa Devletleri’nin Osmanlı Devleti’nin içişlerine karışmasını önlemek, Azınlıklar ve Avrupa üzerinde olumlu bir etki yaparak Avrupalı Devletlerin desteğini sağlamak ve imparatorluğu yeniden toparlamaktı. Tanzimat Fermanı Türklerin ilk haklar beyannamesidir. Padişah bu Ferman ile pek çok konuda reform yapacağını vaat etmiştir.

-_Saray-_M_zik-_Musiki-ve-_M_zisyenleri-_Sultan-_A.jpg

I. Abdülmecid Dönemi Saray Müzik Musiki Ve Müzisyenleri Sultan Abdülmecid Tuğrası .Osmanlı Devleti Tuğra. Simgesi Nişanı Tevkîsi Alâmeti Devleti Arma Sembolü

Fermanda yer alan başlıca konular şunlardır:

- Tüm vatandaşların can, mal ve namus güvenliği sağlanacak. Mahkemeler açık olarak yapılacak ve hiç kimse yargılanmadan idam edilmeyecek.
- Vergiler herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde toplanacak.
- Erkekler dört yıl mecburi askerlik yapacak (Hıristiyanlara da askerlik yapma zorunluluğu getirilmiştir).
- Rüşvet ortadan kaldırılacak.
- Herkes mal ve mülküne sahip olacak, miras bırakabilecektir (özel mülkiyet güvence altına alındı, müsadere kaldırıldı, mülkiyet hakkı devlet garantisine alındı.).
- Sultan Abdülmecit, bu esaslara uyacağına söz vermiştir. Kanun gücünün üstünlüğü benimsenmiş ve böylece Osmanlı hukuk düzeni ile Avrupa hukuk kuralları arasındaki uyum artmaya başlamıştır.
- Bu ferman sayesinde padişahların yetkileri meclislere ya da kişilere devredilmiştir. Buradaki amaç, iktidarı saraydan alıp bürokrasiye vermek ve devlet yönetiminde merkezileşmeyi sağlamaktır. Fermanda verilen bütün sözlerin tamamen yerine getirilememesine rağmen bu çabalar, çağdaşlaşmaya ve cumhuriyet fikrine önayak olmuştur.
– Tanzimat Fermanı ile tüm Osmanlı vatandaşları arasında eşitliğin sağlanması istenmiş, bu durum Osmanlıcılık fikrine esas olmuştur.
– Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti’nde hukukun üstünlüğü tanınmıştır.
– Tanzimat Fermanı anayasal bir belgedir ve ferman niteliğindedir. Anayasal sisteme geçişin ikinci adımıdır.

Tanzimat Fermanı Konu Özeti

Tanzimat Fermanı Padişah Abdülmecit zamanında, Hariciye Nazırı (Dışişleri Bakanı) Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlandı.

Nedenleri:

1. Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışmasına engel olmak
2. Avrupalı devletlere yakınlık sağlamak
3. Mısır meselesinin halledilmesinde Avrupalı
devletlerinin yardımını sağlamak
Mustafa Reşit Paşa hazırladığı programı 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane Parkı’nda halk huzurunda okudu. Bunun için bu fermana “Gülhane Hattı Hümayunu” da denir.

Tanzimat Fermanı’nın Maddeleri:

1. Müslüman, Hıristiyan ve Musevi bütün halkın, can, mal ve namus güvenliği sağlanacaktır.
2. Vergiler herkesin gelirine göre toplanacaktır.
3. Askere alma ve terhis işlemleri belli kurallara bağlanacaktır.
4. Herkes kanun önünde eşit olacak, her gücün üstünde kanun gücünün olduğu kabul edilecek
5. Hiç kimse yargılanmadan haksız yere idam edilmeyecektir.
6. Herkes mal ve mülk sahibi olabilecek, isterse satabilecek veya miras bırakabilecek.

Tanzimat Fermanı’nın Önemi:

— Osmanlı Devleti’nde ilk kez kanun gücünün üstünlüğü kabul edilmiştir.
— Padişah ilk kez kendi gücünün de üstünde kanun gücü olduğunu kabul etti.
— Ömür boyu olan askerlik 5 yıla indirildi. Önce sadece Müslümanların yaptığı askerlik tüm halka yaygınlaştırıldı.
— Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti’nde Müslümanlar ve gayrimüslimler kanun önünde eşitlendi.
— Osmanlı tarihinde batılı hukuk kurallarına geçişin ilk aşamasını oluşturur.
— Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesinde Avrupalı devletlerinin baskısı olmamıştır.

[NOT]Osmanlı tarihinde Tanzimat Fermanı ile başlayıp (1839), I. Meşrutiyet Dönemi’ne (1876) kadar geçen döneme “Tanzimat Dönemi” denir.[/NOT]
anzimat-_Ferman_-ve-1856-_Islahat-_Ferman_-696x558.jpg

1839 Tanzimat Fermanı Ve 1856 Islahat Fermanı
 
Bunlar da ilginizi çekebilir...
Tanzimat Fermanı ve Tanzimat Dönemi
  • Ugur
  • Ugur,
  • Tarih
  • 0    7K
Islahat Fermanı (1856)
  • Ugur
  • Ugur,
  • Tarih
  • 0    2K
Galvanizm Nedir?
  • Ugur
  • Ugur,
  • Ansiklopedi
  • 0    67
Mobbing (Yıldırma) nedir?
  • MURATS44
  • MURATS44,
  • Ansiklopedi
  • 3    2K
Geri