Ansiklopedi

Lut Gölü Göl türü Tuz gölü Havza ülkeleri İsrail, Ürdün ve Batı Şeria Uzunluk 50 km Genişlik 15 km Yüzölçümü 605 km² Ortalama derinlik 199 m En derin noktası 298 m Kıyı uzunluğu 135 km Yüzey rakımı -430 m Özellikler Dünyanın en derinde bulunan gölü Lut Gölü ya da Ölü Deniz, doğuda Ürdün, batıda İsrail ve Batı Şeria ile sınırlanmış bir tuz gölüdür. Ürdün Rift Vadisi'nde yer almaktadır ve ana kolu Ürdün Nehri'dir. Yüzeyi ve kıyıları, Yeryüzü'nün en düşük rakımlı deniz seviyesinden 430.5 metre daha altındadır. 304 metre derinlikte, dünyanın en derin hipersalin gölüdür. 342 g/kg tuzluluk oranı ile dünyanın en tuzlu su kütlelerinden biridir – okyanusa göre 9.6 kat tuzlu – ve yüzmeyi deneyen kişileri havaya...

Gözlemsel astronomide bir Einstein halkası; bir galaksi ya da yıldız gibi bir kaynaktan bir başka galaksi ya da kara delik gibi devasa bir kütleden kaynaklı ışık kaynağının yerçekimsel merceklemesine doğru giden ışığın deformasyonudur. Einstein halkası, “kütle çekimsel mercekleme” olarak isimlendirilen bir olgudan kaynaklanır. Kütle çekimsel merceklemede, Dünya’dan bakıldığında aynı hizadaki iki gök adadan, arkada olandan gelen ışınlar öndeki gök adanın kütle çekiminden etkilenerek yön değiştirir ve arkadaki gök ada olduğundan daha büyük görünür. James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekilen fotoğrafta, Dünya’dan 12 milyar ışık yılı uzaktaki SPT0418-47’den gelen ışınlar, daha yakındaki diğer gök adanın kütle çekiminden etkilenerek yön...

APU, İngilizce Auxiliary Power Unit sözcüklerinin başharflerinden oluşmaktadır. Türkçe anlamı Yardımcı Güç Ünitesi olarak çevrilebilir. Genellikle uçaklarda bulunmakla birlikte bazı büyük kara taşıtlarında da bulunmaktadır ve amacı aracın ana güç kaynaklarının devre dışı kalması sonrasında araç için gerekli olan enerjinin sağlanmasıdır. Uçaklarda APU Günümüz uçaklarında APU, bazı uçaklarda farklılık göstermek kaydıyla, genellikle kuyruk kısmında bulunur. Bir nevi küçük gaz türbinli motor olan APU'lar uçağın motorunu çalıştırmak için gerekli olan basınçlı havayı sağlamak için kullanılırlar. APU'nun uçaklardaki kullanım amaçları şu şeklide sıralanabilir: Elektrikli Uçağın motorunun çalıştırılabilmesi için gerekli olan ilk elektrik...

26 Ağustos 1071 tarihinde, Büyük Selçuklu Hükümdarı Alparslan ile Bizans İmparatoru IV. Romen Diyojen arasında gerçekleşen bir savaştır. Alp Arslan'ın zaferi ile sonuçlanan Malazgirt Muharebesi, "Türklere Anadolu'nun kapılarında kesin zafer sağlayan son savaş" olarak bilinir. 1060'lar süresince Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan Türk müttefiklerinin Ermenistan ve Anadolu'ya doğru göç etmesine izin verdi ve Türkler buralarda şehirlere ve tarım alanlarına yerleştiler. 1068 yılında Romen Diyojen Türklere karşı bir sefer düzenledi, fakat Koçhisar şehrini geri almasına rağmen Türk atlılarına yetişemedi. 1070 yılında Türkler (Alparslan komutanlığında), günümüzde Muş'un bir ilçesi olan Malazgirt'te Manzikert (Bizans dilinde Malazgirt) ve...

WYSIWYG, İngilizce'de "What You See Is What You Get" teriminin baş harflerinden oluşan bir bilgisayar terimidir. Türkçesi Ne Görüyorsan Onu Alırsın demek olup ekranda görülene çok benzer bir çıktı alınacağı ortamları tanımlar. Kelime, işlemci ve metin düzenleyiciler sınıflandırmasında kullanılmaktadır. İlk gerçek WYSIWYG editörü Bravo adı verilen bir kelime işlemci programıydı. 1970'lerde Xerox Palo Alto Araştırma Merkezi'nde Charles Simonyi tarafından icat edilen bu sistem, Simonyi'nin Microsoft'taki çalışmalarının temelini oluşturdu ve Word ve Excel adı verilen diğer iki WYSIWYG uygulamasına dönüştü. Bir Ne Görüyorsan Onu Alırsın aracını diğer uygulamalardan ayıran en önemli özellik, yeni girilen veya değiştirilen bir bilgisayar...

Bibi Hanım Camii, Semerkant'ın (Özbekistan) en önemli anıtlarından biridir. 15. yüzyılda İslam dünyasındaki en büyük ve görkemli camilerden biriydi. 20. yüzyılın ortalarında sadece görkemli bir harabe ayakta durmaktaydı. Caminin büyük bir bölümü Sovyet döneminde restore edildi. Tarihi Timur 1399'da Hindistan Seferi'ne çıkmadan önce yeni başkenti Semerkant'ta devasa bir cami inşa etmeye karar verdi. Timur 1404'teki askeri seferinden döndüğünde cami neredeyse tamamlanmıştı. Bununla birlikte, Timur inşaatın ilerlemesinden memnun değildi ve özellikle ana kubbede hemen çeşitli değişiklikler yapıldı. İnşaatın başlangıcından itibaren, yapının yapısal bütünlük sorunları kendisini göstermeye başladı. Camiyi kurtarmak için çeşitli...

Tatar yayı, kundaklı yay, kurmalı yay veya arbalet, ergonomik bir tahta gövdeye eklenmiş yaydan oluşan bir silahtır. Çalışma prensibi, yayı gergin tutan tetiğin çekilmesiyle tahta gövdenin (kundak) üzerinde bulunan okun ileri fırlatılmasıdır. Menzili kısadır. En büyük özelliği kısa okları ve enerjisi sayesinde levha zırhları bile çok iyi delmesidir. Kurmalı yayın ne zaman nerede keşfedildiği özellikle Pers kaynaklarının Arap istilasında yok edilmesinden dolayı biraz karışıktır. Ancak tahminler MÖ 600'lerde Çinliler tarafından keşfedildiği yönündedir. Yunan ve Roma dönemlerinde de bilinen bir silahtır. Türkçede Tatar yayı denilmesinin nedeni; bu yayın anavatanı olan Çin'den Orta Asya Türklerine geçmesi ve bu şekilde Kırım Hanlığı'na...

Gombe Şempanze Savaşı, Tanzanya'daki Gombe Ulusal Parkı'nda iki şempanze topluluğu arasında yaşanan, 1974'ten 1978'e kadar süren şiddetli çatışmalar serisidir. İki grup ilk zamanlarda Kasakela topluluğu altında birleşik bir şekilde yaşamaktaydı. 1974'te araştırmacı Jane Goodall, topluluğun parçalanmaya başladığını fark etti. Sekiz ay boyunca, büyük bir şempanze grubu, Kasakela'nın güney bölgesine yerleşti ve Kahama topluluğu olarak adlandırıldı. Ayrılıkçılar, altı yetişkin erkek, üç yetişkin dişi ve bir gençten oluşuyordu. Kasakela'da ise sekiz yetişkin erkek, on iki yetişkin dişi ve onların yavruları kaldı. Dört yıllık çatışmanın ardından, Kahama topluluğunun tüm erkekleri öldürüldü ve topluluk etkin bir şekilde dağıtıldı. Muzaffer...

17 Ağustos 1999 sabahı, saat 03:02'de gerçekleşen, Kocaeli/Gölcük merkezli depremdir. 40,70 kuzey enlemi ile 29,91 doğu boylamının tarif ettiği bölgede, İzmit'in 11 km güneydoğusunda meydana gelmiştir. Richter ölçeğine göre 7,5 Mw büyüklüğünde gerçekleşen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur. Tüm Marmara Bölgesi'nde, Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir alanda hissedildi. Resmi raporlara göre, 17.480 ölü, 23.781 yaralı oldu. 505 kişi sakat kaldı. 285.211 konut, 42.902 işyeri hasar gördü. Resmi olmayan bilgilere göre ise yaklaşık 50.000 ölü, ağır-hafif 100.000'e yakın yaralı olmuştur. Ayrıca 133.683 çöken bina ile yaklaşık 600.000 kişiyi evsiz bırakmıştır. Yaklaşık 16 milyon insan, depremden değişik düzeylerde...

Tarihteki ilk hastanenin bundan bin yıl önce Müslümanlar tarafından kurulduğunu biliyor muydunuz? Peki ya bu hastanelerde, tedaviden nekahete, akıl hastanesinden huzurevine kadar bir dizi tesisin bulunduğunu? Müslüman hekimler için, her kim olursa olsun hastaları iyileştirmek, bir yükümlülüktü ve bu şifahanelerde sosyoekonomik statüye bakılmaksızın herkesle ilgilenilirdi. İlmi, gelecek kuşaklara aktarmayı görev edinen hekimler, tıp eğitimi alan öğrencilere teorik ve pratik bilgiler veriyorlardı. İslam uygarlığında temelleri atılan 'ilk hastanelere' dair bilinmeyenler.... TÜM HASTALAR ÜCRETSİZ OLARAK TEDAVİ EDİLİYORDU Ahmed bin Tolun Hastanesi, tüm hastaları ücretsiz olarak tedavi ediyor ve ilaç sağlıyordu. Kadınlar ve erkekler için...

Boanthropy (boantropi), bir diğer adıyla öküz sendromu, insanın kendisini bir büyükbaş hayvan olduğuna inandırdığı ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Bazı insanlar bu hastalığın genellikle bir rüya olarak başladığını ve daha sonra uyanıkken de devam ettiğini, nihayetinde kişinin bedenini tamamen ele geçirdiğini düşünürler. Eğer kişi kolay bir şekilde etki altına alınabildiği takdirde hipnozun da bu hastalığa sebep olması muhtemeldir. Dini kaynaklarda da bu hastalıktan muzdarip olan kişiler görülmektedir. Örneğin, İsrailoğullarını Kenan'dan sınır dışı eden Babil kralı II. Nebulkadnezar hakkında Daniel kitabı kendisinin "insanlıktan çıktığını ve öküzler gibi otladığını" söyler. Öküz sendromu günümüzde de görülmekte ve hastalar...

Aslında Pleiades, kendisi bir takımyıldız değil; Taurus / Boğa takımyıldızının bir parçasıdır. Çağlar boyunca bu küçük küme, takımyıldızın kendisinden daha fazla dikkat çekmiştir. Bu yıldızların 7 erkek kardeş ya da daha yaygın olarak 7 kız kardeşten oluştuğu kabul edilir. Fakat bugün,yedincisini görmek için artık ortalama bir göz keskinliğinden daha fazlası gerekmektedir. Efsanedeki kayıp Pleiade'ye karşılık gelen yıldız, parlaklığını yitirmiş olmalıdır. Klasik yazarlar ve öykücüler de Nez Perce Kızılderilileri de yedinci kız kardeşin bir ölümlüye aşık olduğunu ve aşkından utanç duyduğu için sonunda gözden kaybolduğunu anlatırlar. Nez Perce efsanesinin Avrupalılarla erken dönemde ilişki kurmaya dayandığı kuşkusuzdur...

Uzay çöplüğü (Uzay enkazı, yörünge enkazı, uzay döküntüsü ve uzay atığı olarak da bilinir), insanlar tarafından uzaya gönderilen ancak artık herhangi bir yararlı amaca hizmet etmeyen Dünya'nın çevresindeki yörüngede bulunan nesneler topluluğudur. Bunun ilk örneği insanların uzaya ilk adımı olan Sputnik I'dir. 4 ekim 1957' de Sputnik I yörüngeye oturtuldu ve 3 aydan fazla kalmasına rağmen Sputnik I sadece 3 hafta çalıştı ve 2 aydan fazla dünyanın etrafında dolaştı. Bu da onu ilk uzay enkazı yapmış oldu. Bu nesneler harcanan roket aşamaları ve işlevlerini yitirmiş uyduların patlama ve çarpışmalarıyla oluşan tüm parçacıkları içerir. Örneğin 10 şubat 2009’da kulanım dışı olan bir Rus uydusu aktif bir ABD İridyum ticari uydusu ile çarpışmış...

Egzotik tür (yerel olmayan tür) yerel yaşam alanı dışına insanlar tarafından bilinçli olarak ya da istemeyerek getirilmiş ve burada yaşamaya başlamış olan türdür. Yerel olmayan türler girdikleri ekosistemler üzerinde çeşitli etkiler gösterebilirler. Sokuldukları bölge dışına da yayılmış olan egzotik türlere istilacı türler adı verilir. Egzotik türlerin etkileri oldukça değişkenlik gösterir. Bazı egzotik türlerin sokuldukları ekosistem üzerinde yıkıcı olumsuz etkileri olabilirken bazılarının ya etkisi olmaz ya da önemsiz derecede etkileri olabilir. Bazı egzotik türler, zararlılarla mücadele etmek için bilinçli olarak ekosistemlere sokulmuştur. Biyolojik mücadele amacıyla kimyasal pestisitlerin yerine kullanılan bu türler tarım için...

Angel Şelalesi veya Kerepakupai Meru Şelalesi (Arekuna dilinde "en derin yerin şelalesi" anlamına gelir) (İspanyolca: El salto Ángel), Venezuela'da bulunan dünyanın en yüksek şelalesidir. National Geographic ekibi tarafından 1949 yılında yapılan resmî ölçüme göre 979 metre yüksekliğindedir. Şelaleyi, 20. yüzyılın başlarında, kâşif Ernesto Sánchez La Cruz keşfetmiştir. Batı dünyası ise ancak 1935'te Amerikalı pilot Jimmie Angel sayesinde bu şelalenin varlığını öğrenmiştir. Angel, değerli taşlar aramak amacıyla 1933 yılında çıktığı yolculukta şelaleyle karşılaşır. Şelalenin güzelliğini karısı ve iki arkadaşıyla da paylaşmak isteyen Angel'ın tekrar gelişinde kullandığı uçak, yerlilerin Şeytan Kanyonu dediği Auyan tepesine düşer. Angel...

Aizanoi, Kütahya şehir merkezine 58 kilometre uzaklıkta, Çavdarhisar ilçesinde bulunan antik kenttir. Etimolojik verilere göre kentin ismi Zeus’un kızı su perisi Erato ile Arkadya ulularından Kral Arkas’ın oğlundan gelmektedir. Aizanoi kültürel yapısıyla sanat çevreleri tarafından ikinci Efes olarak bahsedilmektedir. Kütahya bürokrasisi son yıllarda az da olsa gelişen Aizanoi tanıtımıyla umutludur. Kentte dünyanın en iyi korunmuş Zeus tapınağı, dünyanın ilk örneklerinden Stadyum-Tiyatro kompleksi, dünyanın ilk borsa yapısı vardır. Bu borsa yapısı 1970 Gediz Depreminde caminin yıkılmasıyla ortaya çıkmıştır. Bunun dışında nekropoller, olimpiyat şeref tribün abidesi, 4 köprü de vardır ki bunların çok kötü şekilde restore edilmiş ikisi...

1900’lü yılların başında sadece Türk topraklarında değil, tüm Avrupa ülkeleri İstanbul’un ve Türk halkının hayvanlara olan sevgisini konuşuyordu. İstanbul’a ziyarete gelen İngiliz, Fransız gazeteciler, yazarlar; kitaplarında sokak aralarındaki köpeklerin hikayelerine yer veriyordu. “Hayatımda o köpekler kadar bakışları yüreğime işleyenini görmemiştim.” diyenlerden; gebe köpeğin doğum yapması için ot ve samandan yuva yapan insanlara kadar… Hatta Bizans dönemindeki bir inanışa göre köpekler bu topraklara Türklerle birlikte gelmişti. Bizans’ta kedi yoğunluğu varken Osmanlı’da köpek popülasyonu yüksekti. Fakat dönemin siyasileri hem sokakları ‘Avrupaileştirmek’ hem de para kazanmak için iğrenç ve katliamın temelini oluşturan bir anlaşmaya...

Şellak daha çok Hindistan ve Güney Asya'da görülen Palas ağaçlarında beslenen Kerria lacca isimli böceğin salgı maddesidir. Koruyucu bir örtü içinde bulunan bu sertleşmiş zamklı madde biriktirilir, ezilir, yıkanır ve kurutulur. Gıda ve ilaç endüstrisinde parlatıcı olarak E904 koduyla yaygın olarak kullanılır. Özellikleri ve kullanım alanları Şellak, özellikle draje diye adlandırılan çikolata kaplı fındık, üzüm, badem, fıstık gibi ürünlerde, sakız, bonbon şeker gibi ürünlerde, elma ve mandalina gibi meyvelerin daha parlak gözükmesinde ve çeşitli ilaçlarda kullanılmaktadır. Sağlık açısından bilinen bir zararı olmasa da böcek menşeili olması sebebiyle alerjik etki meydana getirebilir. Bu madde, böcek gövdesindeki gözeneklerde bulunduğu ve...

Salname ( سالنامه :salname), Osmanlı Devleti'nde resmî ve özel kurumlar tarafından bir sene boyunca gerçekleşen olayları topluca göstermek üzere hazırlanan yapıtlardır. Osmanlı dönemi tarihi ve edebiyatı üzerine araştırma yapmak isteyen araştırmacılar için önemli sosyal bilimler kaynaklarındandır. Batı dünyasında bu türün karşılığı yoktur ancak salnamelere paralel olarak almanaklar mevcuttur. Osmanlı devletinin son devlet salnamesi 1918 tarihini taşır. Salname geleneği, cumhuriyet döneminde 1925-1941 arasında önce "Devlet Salnamesi", daha sonra "Devlet Yıllığı" adı ile çıkarılan yayımlarla sürdürülmüştür. Devlet, nezaret ve vilayet salnameleri şeklinde üçe ayrılan resmî nitelikli salnamelerin dışında özel nitelikli salnameler...

Medusa, Yunan mitolojisinde gözlerine bakanı taşa çevirdiğine inanılan yılan saçlı, keskin dişli, dişi canavardır. Gorgon kardeşlerden tek ölümlü olandır. Bu yüzden insanların kahramanı Perseus tarafından öldürülebilmiştir. Perseus, Graeae’nin ona verdiği ayna ile Medusa’ya bakabilmiş ve böylece taşa dönüşmeden Medusa’nın kafasını kesebilmiştir. Bazı kaynaklar ise Hermes’in (Merkür) ona verdiği orak ve Athena’nın verdiği ayna ya da kalkan ile onu öldürdüğünü söyler. Sağ taraftaki kanı zehirlidir sol tarafında panzehiri vardır. Kafasını kestikten sonra Medusa’nın boynundan denize sıçrayan iki damla kandan Chrisaor ve Pegasus doğmuştur. Bazı kaynaklarda kafası kesildiğinde Medusa’nın hamile olduğu yazar. İki çocuğun da babası “Deniz...