Yemen Cumhuriyeti

Yemen, resmî adı ile Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da, Umman Denizi, Aden Körfezi ve Kızıldeniz kıyısında, Umman'ın batısında Suudi Arabistan'ın güneyinde yer alan bir ülke. Başkenti San'a'dır.

Romalı coğrafyacılar tarafından Arabia Felix (Mutlu Arabistan) diye adlandırılan Yemen, genel olarak Mekke’yi dünyanın merkezi kabul eden İslâm coğrafyacılarına göre doğuya doğru dönüldüğünde Kâbe’nin güneyinde (sağında-yamin) kaldığından bu adı almıştır.

Bayrak​

Yemen bayrağı, Kuzey ve Güney Yemen'in birleştiği gün olan 22 Mayıs 1990 tarihinde kabul edilmiş ve yeni devletin simgesi hâline getirilmiştir. Bayrak yukarıdan aşağıya kırmızı, beyaz ve siyah renklerden oluşan eşit büyüklükte üç yatay şeritten oluşur.

Bayraktaki renkler Mısır, Suriye ve Irak bayraklarında da olduğu gibi Pan-Arabizm'i temsil eden renklerdir. Oranı 2:3'tür. Bayraktaki renklerin simgesel anlamlarına göre, kırmızı ülkenin uğruna dökülmüş olan şehit kanlarını, beyaz aydınlık bir istikbâli, siyah ise karalık geçmişi sembolize eder.

Coğrafya​

Orta Doğu'da bulunan ülkenin kuzeyden Suudi Arabistan ve doğudan Umman olmak üzere iki adet komşusu bulunmaktadır. Güneyinde Aden Körfezi ve Arap Denizi ile batısında Kızıldeniz ile çevrilidir. Petrol, balık, kaya tuzu, mermer, kömür, altın, kurşun, nikel, bakır ve batıdaki verimli araziler başlıca doğal kaynaklarıdır. Ülkede çöl iklimi etkilidir ve yıl içinde toz ve kum fırtınaları görülür.

İklim​

Arap Yarımadası’nın ucunda yer alan Yemen çöl ikliminin hâkim olduğu bir ülkedir. Ülkenin güney kesimleri Umman Denizi’ne, batı kıyıları da Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ne bakar. Bu kıyılar ılıman ve ekvatoral iklim esintileri barındırsa da ülkenin içlerine esen rüzgârlar ve fırtınalar ile bu etki daha da sıcak şekilde hissedilir. Ülkede yaz mevsimleri oldukça kurak geçer. Ülkede kış mevsimi sel oluşturacak kadar yağışlı geçer ve bu mevsimde fırtınalar görülür. Yemen belirli dönemlerde oluşan kum fırtınaları ve aşırı nemle tam bir çöl ülkesidir. Ülkeni iklim bakımından en rahat ayları eylül ve mart aylarıdır.

Demografi​

Yemen'de yaşayan halka Yemenli denilmektedir. Ülkenin toplam nüfusu 25 milyon kişi civarında olup, nüfusun çok önemli bölümü Araplardan oluşmaktadır. Nüfusun azınlık bölümünü; Güneybatı Asya ve Afrika'dan çalışmaya gelen kişilerden ve Avrupalılardan oluşmaktadır. Nüfusun %99.1' i Müslümanlarda geri kalan %0,9' luk azınlık bölümünü Yahudiler,Hindular, Bahailer ve Hristiyanlar oluşturmaktadır. Müslüman nüfusun tahminen %65' ini Sünniler, %35' ini Şiiler oluşturmaktadır. Nüfusun yaş yapısının dağılımı; 0-14 yaş grubu: %41.7, 15-24 yaş grubu: %21.1, 25-54 yaş grubu: %30.9,55-64 yaş grubu: %3.7, 65 yaş ve üstü: %2.6 oranındadır (2014 tahmini). Ülkedeki okuma-yazma oranı 2011 tahminlerine göre %65.3'tür.

Ekonomi​

Yemen ekonomisi birinci derecede tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım ürünlerinden elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı %21'dir. Çalışan nüfusun %71,5'i tarım alanında iş görmektedir. Ürettiği tarım ürünlerinin başında tahıl, pamuk, hurma, muz, darı, kahve ve çeşitli meyve ve sebzeler gelir. 1992'de 820 bin ton tahıl, 170 bin ton yer bitkileri, 80 bin ton baklagiller, 320 bin ton meyve, 560 bin ton sebze üretilmiştir. Aynı yıl ülkede yaklaşık 100 bin baş deve, 1 milyon 200 bin baş sığır, 3 milyon 850 bin baş koyun, 2 milyon 250 bin baş da keçi bulunuyordu. 1991'de 86 bin ton balık ve deniz ürünü avlanmıştır. Kuzey Yemen'de yılda ortalama 65 bin ton tuz üretilmektedir. Güney Yemen'de de petrol ve doğal gaz çıkarılmaktadır. Bunların dışında önemli bir yerel kaynağa sahip değildir. 1992'deki petrol üretimi 69 milyon varil olmuştur. 1993'te açıklanan petrol rezervi 2 milyar 10 milyon varil, doğalgaz rezervi de 430 milyar m³'tü. Petrol, doğal gaz ve diğer yerel kaynaklardan elde edilen gelirlerin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı %9'dur.

Tarih​

M.Ö. 10. yüzyıldan ikinci yüzyıla kadar Saba devletinin hâkimiyeti altında olan Yemen, birçok krallığa ev sahipliği yaptı ve son krallık Etiyopyalılar tarafından 6. asırda yıkıldı. İlk iman eden Müslümanlar 7. asırda Yemen’e gelerek ülkede İslamiyet’i yaydılar. Türkler, Yemen’de ilk kez 11. yüzyıl sonlarında Selçuklu Sultanı Melikşah döneminde yerleşmeye başladı. Yemen, Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda tamamen Osmanlıların elinden tamamen çıktı. Birçok ülkenin hâkimiyeti altına giren ülkede, 1990 yılında Yemen Arap Cumhuriyeti (Kuzey Yemen) ile Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin (Güney Yemen) birleşmesiyle Yemen Cumhuriyeti kurulmuştur.

Yemen İç Savaşı
Yemen İç Savaşı, 2015 yılının Mart ayından beri ülkedeki pek çok grup arasında devam eden çatışmalardır. Arap Baharı sonrası devrilen eski cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih, Şii Ensarullah Hareketine destek vermeye başlamıştır. Yemen'de bir türlü sağlanamayan istikrar sonucu bir hükümet krizi oluşmuştur ve Husilerin başkent Sana'a'yı ele geçirerek, yönetimi devralmasıyla sonuçlanmıştır.

Husiler, kısa sürede Taiz gibi büyük güney kentlerini ele geçirmeye başlamıştır. Yemen Ordusu dağılmıştır. Husiler ikinci büyük kent olan Aden'i kuşatmıştır. Bunun üzerine Suudi Arabistan öncülüğünde koalisyon oluşturulmuştur. Koalisyon güçlerinin bombardımanları Husilerin ilerleyişini durdurmuştur. Ne var ki, bu durum Husileri geriletmeye de yetmemiştir. Öte yandan Arap Yarımadası el-Kaidesi ve diğer radikal gruplar ülkenin doğu bölgelerini ele geçirmeye başlamışlardır. Çatışmalar devam etmektedir.

Dil​

Yemen’in resmi dili ve ülke genelinde konuşulan dil Arapçadır.

Din​

Yemen devletinin resmi dini İslamdır. Halkın %99’unun Müslüman olduğu ülkede nüfusun %1’lik dilimini Hıristiyan, Yahudi, Hindu veya dini bir inancı olmayan kesim oluşturur. Müslümanların büyük bir kısmı Sünni diğer kısmı Şiidir. Sünni’lerin geneli Şafii’dir. Ülkede çok az sayıda olmakla beraber İsmaili nüfus da yaşamaktadır.

Kültür​

Yemen sokaklarında kara çarşaf ve peçeleri altından alışveriş yapan kadınlar, belinde hançerleri, başlarında sarıkları ile çalışan adamlar, geleneksel giysileri ile oynayan çocuklara rastlamak mümkündür. Yemen’de kahve ve gat bahçeleri görülebilir. Gat bir tür uyuşturucudur ancak Yemenliler arasında çok popülerdir. Yemen kadın üzerinde toplumsal baskının en fazla hissedildiği ülkelerden biridir. Erkekler Cembiye adındaki aksesuar amaçlı olan kılıçlarıyla dolaşır. Yemen’de temel yapı malzemesi kerpiçtir. Ülkedeki yapılar bugün de geleneksel yöntemlerle üretilmektedir.

Mutfak​

Yemen mutfağı Arap yarımadasındaki diğer ülkelerin mutfağından büyük ölçüde farklılık gösterir. Yemen mutfağında kuzu etiçok tüketilir ve ülkenin en meşhur yöresel yemekleri de kuzu etiyle yapılır. Yemen mutfağında baharat çokça kullanılır özellikle çemen kullanımı çok yaygındır. En popüler yemekleri baharatlı bir çeşit et yahnisidir. Deniz ürünlerinin yaygın olarak kullanıldığı ülkede balık ile yapılan yemeklerde de yine baharat kullanılır. Yemen’in meşhur yemeklerinden biri içinde çok çeşit besin olan saltahtır. Oldukça fazla çeşidiyle diğer yerel yemekler arasında Aseed, Fahsa, Thareed, samak mofa, lahm mandi, fattah, shafut ve jachnun sayılabilir.

Yemen mutfağında ekmeğin de önemli bir yeri vardır. Başlıca ekmek çeşitleri tawa, tameez, laxoox, malooga, kader, fateer, kudam, rashoosh, oshar ve khamira sayılabilir. Genellikle taboon adlı tandırlarda yapılan ekmekler arasında malooga, khubz ve khamira popüler ev ekmekleriyken pita ve roti ekmekleri satın alınabilen ekmeklerdendir.

Yemen’in balı meşhurdur. Bint alsahn adında bal ile bürünmüş hamur yemeği yerel yiyecekler arasındadır. Ülkede çay, siyah çay ve kahve tüketimi oldukça yaygındır. Yemen özellikle kahve üretiminde önemli bir ülkedir. En çok kullanılan tatlandırıcılar kakule, nane ve karanfildir. Qishr ve qahwa kahveleri yapılmaktadır. En ünlü kahve mocha kahvesidir. Ayrıca karkadin, naqe’e al zabib soğuk kuru üzüm içeceği ve diba denilen ezilmiş nektar da içecekler arasında sayılabilir.

Yemen’de Bulunan Türkiye Dış Temsicilikleri​

Sana Büyükelçiliği

Türkiye Cumhuriyeti Sana Büyükelçiliği geçici olarak Riyad Büyükelçiliğimizde faaliyet göstermektedir.

Adres: Turkish Embassy in Riyadh, Diplomatic Quarter, Abdullah Ibn Hudhafah As Sahmi St. No:8604, P.O. Box:94390, Riyadh, 11693, Kingdom of Saudi Arabia
Telefon: +966 11 482 0101
Nöbetçi / Acil Durum Telefonu: +966 59 450 85 56
Faks: +966 11 488 7823
[email protected]
Görev Bölgesi: Yemen