Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
Önem ve değer verdiği, beğendiği bir şeye zarar gelecek diye çok korkmak, kaygılanmak. "Araba çizilecek diye canı gidiyor."
Güzel yaşamak isteyen kişi, bu yaşayışın yükünü çekmeyi göze almalı ve gerekli kaynakları elinin altında bulundurmalıdır.
Acıya, üzüntüye ve sıkıntıya katlanmayan. "Öyle de canı tatlı ki ne zaman bir şey taşınacak olsa bir bahane bulup ortadan kayboluyor."
Sabırsız, beklemeye tahammülü olmayan, ivecen. "Bekle de gör, ne canı tez adamsın sen öyle!"
1. Fizikî bir acı duymak.
2. Bir işte zarar görmek, manevî bir üzüntü duymak. "Canını yakmadan ver o elindekini bana!"
1. Çok hoşlanmak, yararına yapılan işten ötürü çok sevinmek.
2. Ruhu şad olmak. "Büyükannenin canına değsin, ikramın bizi oldukça sevindirdi"
1. İntihar etmek, kendini öldürmek.
2. Acımadan öldürmek.
3. Kendini yoracak, yıpratacak kadar iş görmek. "Komşunun kızı canına kıymış."
1. Bir kimseye büyük bir zarar vermek, kötülük etmek.
2. İyi bir şeyi kötü hâle getirmek, heder etmek, harcamak. "Yeni aldığım oyuncağın canına...
Bir daha sesini çıkaramayacak, kötülük edemeyecek bir duruma sokmak. "Elbet sizin de çanınıza ot tıkayacağım gün gelecek. "
Sabrı kalmamak, bir sıkıntıya dayanamaz duruma gelmek. "Canıma tak dedi artık, ya yaptıklarına son verirsin ya da burayı terk edersin!"
Kimi zaman sevgi ve hayranlık, kimi zaman da kızgınlık ve öfke gibi duyguları anlatmak için kullanılır. "Canına yandığımın adamı, bizi saatlerce...
Bezmek, bıkmak, bir zorluğa dayanamayacak duruma gelmek. "Canıma yetti artık bu işi yapmayacağım."
Çektiği sıkıntılar yüzünden içinde olduğu hayatı artık istemeyecek bir duruma gelmek. "Ne yapayım böyle hayatı, beni canımdan bezdirdi!"
Öldürmek. "Allah canını alsın da kurtulalım senden!"
Öldürebileceği bir kişiyi öldürmekten vazgeçmek. "Ona kıyamadı ve canını bağışladı."
Büyük sıkıntıları, tehlikeleri göze alarak bir işi başarmaya çalışmak. "Canını dişine takıp koca kayayı parçalamaya devam etti."
Sağlığını koruması, kendini yıpratmaması ve tedbir alması gerektiğini anlatmak için kullanılır. "Biraz soluk almama izin ver. Ben canımı sokakta...
1. Hiçbir şey esirgememek.
2. Bir şey uğrunda en değerli varlığını feda etmeye, hatta ölmeye hazır olmak.
3. Bir şeye aşırı ölçüde düşkün olmak...
1. Fizikî acı vermek.
2. Bir kimseyi zarara ya da sıkıntıya sokmak, üzmek, kaygılandırmak. "Lütfen canını yakma çocuğun."
Birine karşı büyük ölçüde sevgi duymak, birinden çok hoşlanmak. "Öyle ki o yavrucağı canımın içine sokacağım geliyor!"