Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
1. Konuşma yeteneği yokken konuşmak, dillenmek.
2. Dile düşmek. "Dile geldi dağlar, avuttu onu!"
1. Bir meseleyi belirtmek, ortaya atmak, anlatmak, açıklamak.
2. Birini konuşturmak. "Hiç umulmadık bir anda konuyu dile getirdi, hepimizin...
Söylenmesi kolay ama yapılması ortaya konması ya da katlanılması çok güç."Evet, dile kolay, haydi yap da görelim."
Yardım bekleyen bir tane olsa umduğundan aşırı şeyler verilerek sevindirilir ancak bunların sayısı çok olduğundan hepsine aynı cömertlik gösterilemez.
Şundan bundan yardım dileyerek geçinmeye çalışanların istekleri bitmez.
Herhangi bir sebepten dolayı konuşamayan kimse, birden konuşmaya başlamış olmak. "Dili açıldı çok şükür!"
Heyecan, korku ya da bir hastalık sebebiyle söyleyeceğini şaşırmak, karıştırmak, açık olarak ifade edememek. "Babasını aniden karşısında görünce...
1. Bir sözü doğru ve düzgün söylemeyi becerememek, yanlışsız konuşamamak.
2. Amacını iyi anlatamamak. "İnşallah dilim dönmeden meseleyi anlatır...
"Cansız nesneler, hayvanlar konuşabilseler, bazı olaylara tanıklık edebilseler ne iyi olurdu" anlamında kullanılır.
Herhangi bir sebepten ötürü söz söyleyemez duruma gelmek. "Sevinçten dili tutuldu bizim kızın."
İncitici, kırıcı sözler söyleyen, saygısız kimse."O uzun dilini bana kestirmeden çek içeri!"
Bir sözü söylemeye gönlü razı olmamak. "Sana git demeye dilim varır mı sanıyorsun?"
Kişinin başına ne gelirse dilini tutmamasından gelir.
İnsan doğru veya yanlış her şeyi söyleyebilir.
1. Önceden söylediği sözü başka biçimlere sokarak inkâr etmek.
2. İnsan konuşurken bazı hatalar yapabilir, doğru ve yanlış her şeyi söyleyebilir.
Sık sık söylemekten bıkmak, usanmak. "Size söyleye söyleye dilimde tüy bitti."
Yaptığı bir kabahatten ötürü sürekli olarak, bir kimsenin sitem, eleştiri ve sataşmalarına uğramak. "Ne yapmalıyım da dilinden kurtulmalıyım onun?"
1. Bir kimsenin dedikodusunu yapmak, kötü tarafını her yerde söylemek.
2. Bir şeyi her fırsatta söyler olmak.
Bir sözü her zaman, yerli yersiz tekrarlamak. "Şey sözünü diline pelesenk etmişsin, her cümlenin başında kullanıyorsun."
Sonunu düşünerek gelişigüzel konuşmaktan sakınmak, ölçülü konuşmak, rast gele konuşmamak. "Dilini tutmasını bilmeyenlerin başına neler geldiğini...