Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
Bir iş nedeniyle karşılaşabileceği her türlü zararı ve tehlikeyi önceden kabullenmek. "Vatan için kim ölümü göze almaz ki?"
1. Başkalarını aşırı söz ve davranışlarıyla tedirgin etmek.
2. Kıskançlığa, çekememezliğe yol açmak. "Her davranışınla gözüme batıyorsun. Kendine...
Görünüşü ile dikkati üzerine çekmek. "O uzun boyuyla hemen göze çarpıyordu."
Yetenekleri ve davranışları ile çevresinde, bulunduğu yerde sevgi ve güven kazanmak. "Kısa zamanda göze girmeyi başardı."
Misilleme, aynı biçimde kötülük yapıp öç alma, kötülüğü yapandan acısını çıkarma."Düşmanla artık göze göz, dişe diş mücadele edilecektir."
Gözleri yaşararak çevreyi bulanık görmek.
Ağlayacak gibi olmak, göz pınarlarına yaş yürümek. "Hiç beklemediği bir anda beni karşısında görünce gözleri dolu dolu oldu."
Hayret, şaşkınlık ve öfke gibi sebeplerle gözleri iri iri açılmış olmak.
Gözleri zekice, çabuk çabuk dönerek her tarafa bakmak.
Uykusuzluk, ağlama, kızgınlık ya da bir şeyin kaçması sebebiyle gözlerin çok kızarmış olması.
1. Çok uykusu gelmiş olmak.
2. Ölmek. "Yemeği yer yemez gözleri kapandı, horlamaya başladı."
Üzücü ve duygulandırıcı bir durum karşısında gözlerinden yaş gelmek. "Gurbetteki oğlundan gelen mektup eline tutuşturulunca gözleri yaşardı."
Özlemle beklemek. "Oğlunun askerden dönüşünü beklerken gözü yollarda kaldı."
Çok uykusu geldiği için göz kapakları kapanır gibi olmak. "Çocukcağızın gözlerinden uyku akıyor, şunu yatağına yatırın."
Hiç beklemediği bir anda bir şeyi görüp çok şaşırmak, bu sebeple gördüğünün gerçek olduğuna inanmamak. "Gözlerime inanamıyorum, sen misin Ahmet?"
Çok öfkeli, kinli olmak, her kötülüğü yapacak hâle gelmek. "Bir adamın gözlerini kan bürümesin, ondan her türlü belâ beklenebilir."
Çok sevindiğini gözlerinden ve yüzünden belli etmek. "Sınıfını geçtiğini öğrenen Halim`in gözlerinin içi gülüyordu."
Görmesini bilen kişiden hiçbir şey gizlenemez.
Çok istediği şeylere kavuşamadan ölmek. "Halam `gurbete giden oğluma kavuşamadan ölürsem gözüm açık gider` dedi."
Uyanık, kurnaz, çıkarlarını iyi kollayan, becerikli, zeki. "Senin çocuk gözü açık birisi olacak galiba."