Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
Yararlıyı yararsızı, iyiyi kötüyü ayırt edebilir duruma gelmek. "Yaşı büyüdükçe gözü de açılmaya başladı."
Kendisi ayrıldıktan sonra, bıraktığı şey veya kimse ile ilgili tedirginliği sürmek, merak etmek. "Köyden ayrılıyordu ama gözü de arkada kalmıştı."
1. Sorup soruşturmadan, anlayıp anlamadan.
2. Gafil, çevresinde olup bitenlerin farkında olmayan. "Hiçbir zaman gözü bağlı biri olmanı istemem...
Gözlerini bir noktaya dikerek dalgın dalgın bakmak. "Zavallı ihtiyar bir noktaya gözü dalmış öylece duruyordu."
Çok istenen bir şeye kavuşup, artık istemez duruma gelmek. "Sanırım şimdi gözün doymuştur, daha istemezsin artık. "
Bir şeye aşırı derecede ilgi duymak, onu koruyup gözetmek, dikkatle muhafaza etmek. "Çocuğunu gözü gibi sakınıyordu kadıncağız."
Heyecana, öfkeye ya da önem verdiği bir işe kapılıp başka hiçbir şeyle uğraşamaz duruma gelmek. "Kendinden öylesine geçmişti ki gözü hiçbir şeyi...
İstemeden, birdenbire, rastgele görmek.
Bir kimseyi sanki tanır gibi olmak.
Cesur, atak, korkusuz, tehlikeli işlere tereddüt etmeden girebilen."O gözü kara bir insandı."
Bir işi yapabilme konusunda başkalarına ve kendisine güvenmek. "Onca işi yapmaya gözün kesiyor mu?"
Daha önce başından geçen kötü bir denemeden sonra, birinden veya bir şeyden zarar gelebileceği endişesine kapılmak ve o işi yapmaktan çekinmek.
Korkusuz, atılgan, cesur, tehlikelere aldırmayan."Gözü pek insanlardan korkulmaz, çünkü onlar kartlarını açık oynarlar."
En küçük sevinç ya da üzüntü karşısında hemen ağlayıveren, gözyaşlarını tutamayan."Senin kız da ne kadar gözü sulu biriymiş."
Her zaman çıkar peşinde koşan kişi, tehlikelerden uzak kalamaz.
Elinde imkânlar olsun olmasın, mal-mülk veya paraya düşkün olmayan, cömert."O mu? Gözü tok bir insandır, inanın."
Güvenmek, beğenmek. "O adamı gözüm tuttu benim."
Bir şeye, bir kimseye sık sık bakarak ne durumda olduğunu kontrol etmek, dolayısıyla kötü bir sonuca meydan vermemeye çalışmak. "Gözünüz üzerinde...
Daha önce denediği için o durumla karşılaşmaktan korkmak, o işe girişmekten çekinmek. "Sebzecilik işinden gözüm yıldı, bir daha bu işe...
Hâlen bulunduğu durumdan daha yüksek bir duruma ya da mevkiye çıkmak istemek, böyle bir amacı gütmek. "Bundan böyle küçük şeylerle yetinme, gözün...