Almanların Hayata Geçirilemeyen Projesi - Atlantropa

Atlantropa, Alman mimar Herman Sörgel'in (1885-1952) 1920'lerde yarattığı ütopik bir projeydi. Herman Sörgel Akdeniz'in suyunu Afrika kıtası içlerine akıtarak deniz seviyesini azalttıktan sonra Avrupa ile Afrika'nın birleşmesinden doğacak Atlantropa adlı yeni bir kıta yaratmayı planlıyordu. Proje Akdeniz'in iki ucundaki Cebelitarık ve Çanakkale Boğazı'na yapılacak barajlarla tamamlanıyordu. Alman mimar Atlas Okyanusu ve Marmara Denizi'nin su seviyesi Akdeniz'in su seviyesine göre yüksek olacağından boğazlara kurulacak barajlarla çok büyük miktarda enerji üretmeyi planlıyordu. Projeye göre Avrupa ile Afrika, İtalya-Sicilya-Tunus üzerinden köprülerle bağlanacaktı. Deniz çekileceği için Ege ve Adriyatik'te önemli miktarda deniz karaya dönüşüyordu. Yunanistan ile Türkiye neredeyse birleşiyordu.

Atlantropa... Zaman zaman Panropa olarak da anılıyor. Panropa, Avrupa'nın -ropa'sının önüne birleştirme, birlik anlamına gelen 'pan-' ekinin eklenmesiyle oluşturulmuş. Atlantropa'da ise -ropa'nın önüne bu kez Atlas Okyanusu'nun diğer adı Atlantik'ten hareketle Atlant- gelmiş.

Projenin Amacı​

Herman Sörgel, 20'nci yüzyılın başında Avrupa'yı kasıp kavuran ekonomik ve siyasi krizden çıkış için 1929 yılında böyle bir proje önermiş ve hayatını kaybettiği 1952'ye kadar da fikrini savunmayı sürdürmüştü.

Atlantropa kapsamında, Cebelitarık Boğazı'na, Çanakkale Boğazı'na ve Sicilya ile Tunus arasına dev barajlar kurulacak, bu barajlarda elektrik üretimi yapılacaktı. Bölgeyi yönetecek bir üst otorite, barışı tehdit eden ülke hangisi olursa olsun, enerji akışını keserek cezasını verecek, böylece hiç kimse savaşçı girişimlerde bulunamayacaktı.

Bununla birlikte barışçıl amaçlarla ortaya atılmış olması, projeyi kurtarmaya yetmiyor elbette. Zira Sörgel, Akdeniz'deki su kaynaklarının bu şekilde kullanılmasıyla, Avrupa'nın Afrika'daki koloniler üzerinde tartışmasız bir hakimiyet kurmasını da amaçlıyordu.

Akdeniz Kurutulacaktı​

Herman Sörgel, barajlar sayesinde, Akdeniz'deki su seviyesini aşağı çekmeyi, böylece tarım ve yerleşim için yeni alanlar açılmasını da savunuyordu. Ancak bunun bölge iklimine verebileceği zararın ne olduğuna dair en ufak bir endişe dile getirilmiyordu.

Sörgel'in planının bir diğer ayağı Süveyş Kanalı'nın uzatılması ve böylece ticaret yollarının açık tutulmasıydı.

Son olarak, herhalde Venedik'i çok sevdiğinden olsa gerek, Sörgel, bütün Atlas Okyanusu kurusa da buradaki kanalların suyunu kaybetmesini engellemek istiyor, o nedenle şehri özel bir kanalla Akdeniz'e bağlamak istiyordu.

Herman Sörgel'in şüpheli ölümü ve projenin sonu​

Proje adına bir enstitü kurulmasına rağmen Nazi Almanyası'nda küçümsendi, alay edildi. Atlantropa Herman Sörgel'in şüpheli ölümünden sonra tamamen unutuldu. Mimar, bisikleti ile ders vermeye gittiği üniversitenin dümdüz yolunda bir arabanın çarpması sonucu öldü. Araba sürücüsü bulunamadı.

Kaynak:
Atlantropa ile Çanakkale Boğazı'na Baraj | B-LOGOS, Serdar Sabri
İşte Almanların hayata geçirilemeyen Türkiye planı: Atlantropa