Ülke Guatemala Cumhuriyeti

Guatemala Cumhuriyeti, kısaca Guatemala (İspanyolca: República de Guatemala), Orta Amerika'da Kıstas bölgesinde bir ülkedir. Kuzeyde Meksika, doğuda Belize ve Honduras, güneyde ise El Salvador'la komşudur. Ayrıca doğuda Karayib Denizine, batıda Büyük Okyanus'a kıyısı vardır. Başkenti Guatemala'dır. 372 Havalimanı bulunmaktadır. (2010)

Tarihçe​

Yerli halklar öteden beri Mestizolar tarafından baskı altına alınarak sosyal, ekonomik ve siyasal faaliyetin dışında tutulmuştur. Kaynağını sömürgeci ön yargılardan alan Mestizo topluluğu ile yerli halklar arasındaki bu gerilim yüzyıllar boyunca sürmüş ve 1954 yılında liberal demokrat Jacobo Árbenz demokratik hükümetine karşı Komünizm'in yayılmasından korkan ABD destekli bir darbe gerçekleştirilerek askeri cunta yönetimi kurulmuştu. Jacob Árbenz ve halefi Juan José Arévalo, ülkede toprak reformunun gerçekleştirilmesi dışında, sivil haklar ve işçi haklarının geliştirilmesinden sorumluydu. Albay Carlos Castillo yönetiminde kurulan askeri cunta, reformları iptal ederek sol partileri yasakladı. Guatemala'daki iç savaş, karışıklıklarla geçen 20-30 yılın ardından bazı genç subayların yozlaşmış hükümete karşı darbe düzenlemeye çalışmasıyla patlak verdi. Ayaklanma başarısızlıkla sonuçlanınca kırsal bölgelere çekilen subaylar bir gerilla gücü meydana getirerek hükümete karşı bir örtük savaş başlattılar.

Gerilla hareketi önceleri Küba'daki devrimci güçlerle birlikte hareket ederek ülkedeki Ladino bölgelerine yoğunlaşmıştı. Ancak son yirmi yıl içerisinde özellikle yerli halkların vatandaşlık haklarının tanınmasına odaklanan siyasi ve toplumsal reform mücadeleleri ön plana çıktı.

1982 yılında Guatemala ordusu henüz yeni kurulmuş olan Guatemala Devrimci Ulusal Birliği'ne (URNG) yönelik çok sayıda insanın ölümüne neden olan bir toptan imha politikası uyguladı.

1980’lerin ilk yarısında barışın sağlanması yönünde adımlar atıldı. Bu adımlar arasında yeni bir anayasa hazırlanması ve sivil bir başkanın seçilmesi bulunmaktaydı. 1987 yılında hükümet ve URNG arasındaki görüşmeler başlamış olmasına rağmen URNG gerilla mücadelesine devam etmekteydi. Taraflar Birleşmiş Milletler'in 1993'teki girişimleriyle barış görüşmeleri için tekrar bir araya geldi ve nihayet başarı sağlandı.

Guatemala bayrağı ilk olarak 17 Ağustos 1871 tarihinde kullanılmış, 18 Kasım 1871 tarihinde ise ülkenin arması bayrağa ilave edilmiştir. 15 Eylül 1968'de ise bayrağın şekli, rengi yasal çerçevede belirlenerek bugünkü son halini almıştır.

Mayalar dönemi​

Guatemala’nın pasifik okyanusu kıyısındaki Maya uygarlığına ait balıkçı köylerinin tarihi M.Ö. 2000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Bölge Mayaların parlak dönemlerindeki merkezi olmuştur. M.S. 250 yılında Guatemala’nın yüksek kesimlerinde tapınak şehirler kurulmaya başlanmıştır. MS 600 ve MS 900 yılları arasında Mayaların egemenlik merkezi yüksek bölgelerden düzlük alana inmiş, El Peten çevresinde toplanmıştır. El Peten Maya uygarlığının en güçlü dönemlerinde yönetim merkezi haline gelmiştir. Bu dönem Maya kültürünün yükselme dönemidir. Mayalar 1500’lü yılların başına kadar bölgede egemen olmuşlardır.

İspanya Krallığı Sömürge Dönemi​

ıspanyollar 1519 yılında Aztekleri bozguna uğratıp Meksika’yı ele geçirdikten sonra orta amerikanın diğer ülkelerine yayılma planları yapmaya başlamışlardır. 1523 yılında ispanyol komutan Pedro De Alverado, ıspanya Kralı adına bölgeyi yönetmek için Orta Amerikaya gelmiştir. 1524’de Alverado, ispanyollar ve Tlaskanlardan oluşturduğu bir ordu ile Meksika üzerinden Mayaların üzerine yürümüş, mayaları bozguna uğratarak bu topraklara yerleşmiştir. 1528 yılından itibaren bütün orta amerika ispanyolların eline geçmiştir. Bu tarihden itibaren bölge ıspanyol ımparatorluğunun bir parçası olmuştur. Guatemla, ıspanyol Kralı’nın Meksika Genel Valisi’ne bağlanmıştır.

Meksika İmparatorluğu Dönemi​

1810’lu yılların başlarında, Napolyon Savaşları sonucunda, Fransız birlikleri ıspanya’yı işgal etmiştir. ıspanyolların Avrupa kıtasındaki yenilgileri amerika kıasındaki sömürgelerin bağımsızlık taleplerini de beraberinde getirmiştir. 1821 yılında orta Amerika'daki İspanyol İmparatorluğu yıkılmış, Guatemala ve diğer Orta Amerika ülkeleri Meksika ımparatorluğunun egemenliği altına girmiştir.

Orta Amerika Birleşik Devletleri ve Bağımsızlık Dönemi​

ıki yıl sonra, 1823 yılında, Guatemala’da toplanan orta amerika ülkelerinin temsilcileri Birleşik Orta Amerika Devletleri’ni kurma kararı almıştır. Bu Federasyon ; Guatemala, El Salvador, Honduras, Kosta Rika ve Nicaragua’dan oluşmuştur. Fakat birliği meydana getiren ülkeler arsındaki siyasi ve dini anlaşmazlıklar federasyonun ilk gününden itibaren giderek artmıştır. 1838 yılında federasyon dağılmış, birliği oluşturan ülkeler bağımsız olarak yönetilmeye başlanmıştır.

Guatemala milli bayrağı​

Bayrak, dikey olarak bayrağı üç eşit parçaya bölen gök mavisi-beyaz-gök mavisi renklerinden oluşmaktadır.

Gök mavisi ülkenin her iki yanında bulunan Pasifik Okyanusu ile Atlas Okyanusu 'nu sembolize ederken, ortada bulunan beyaz renk ise ülke değerlerinin temizliğini ve saflığını ifade etmektedir.

Ülkede milli bayrak olarak kullanılan bu bayrağın yanı sıra var olan resmi bayrakta ayrıca ülkenin arması yer almaktadır. Bayrağın tam ortasında bulunan armada üzerinde Orta Amerika'nın İspanya'dan bağımsızlığını kazandığı 15 Eylül 1821 tarihi bulunan yazı kağıdının üstünde duran ülkenin ulusal sembolü olarak görülen Quetzal kuşu gözükmektedir. Arka planında ülkenin gerektiğinde bağımsızlığı için aktif olarak savunabileceğini simgeleyen iki adet çapraz şekilde konumlandırılmış tüfek ve kılıç bulunan arma son olarak iki adet zeytin dalından oluşturulan çelenk ile çevrelenmiş konumda gözükmektedir.

Her ne kadar ülkenin bayrağı milli ve resmi bayrak olarak iki bayraktan oluşsa da, ülke genelinde armalı bayrağın kullanımı daha yaygın durumdadır.

Guatemala Kızılderilileri​

Guatemala Kızılderilileri (İspanyolca Los indios de Guatemala ya da Los indios guatemaltecos ), Guatemala'da yaşayan Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. 2001 yılında % 59.4 olan Ladinolardan sonra % 40.6 olan nüfuslarıyla ikinci sıradadır ve bunların büyük çoğunluğu Maya halkları olup en büyük grupları Kiçeler (% 9.1), Kakçikeller (% 8.4), Mamlar (% 7.9) ve Kekçiler (% 6.3) olarak sıralanır. Maya kökenli olmayan Kızılderililerin (Şinkalar ve Garifunalar) oranı ancak % 0.2 dir. İzole dilli Alaguilac'ların soyu Amerika'nın keşif yıllarında tükenmiştir.

Guatemala İç Savaşında (1960 - 1996) 200.000 den fazla Maya Kızılderilisinin ölümüyle sonuçlanan bir soykırım geçirmişlerdir. İronik olarak, Guatemala Maya dilleri ve kültürü konusunda çalışmalar yapan Guatemala Maya Dilleri Akademisi'nin merkezi olarak, bu soykırımın suçlularından biri olan savunma bakanının başkent Guatemala şehrindeki eski evi (Casa Crema) seçilmiştir.

Avrupalılaş[tır]manın (Guatemala İspanyolcası ladinización) sonucu olarak, Kızılderililer ile İspanyolların melezi ve anadili İspanyolca olan Mestizolar Guatemala'da Ladino adıyla bilinir ve yasa gereği ayrı bir etnik grup olarak tanımlanır.

Arma​

Guatemala nın dahil olduğu armalar.

Toplumsal yapı​

Nüfusun yarısından fazlası Ladinolar denen ve Avrupalı (İspanyol) karışımıdır. Geri kalan kesimi ise Guatemala Kızılderilileridir. Halkın çoğunluğu Hıristiyanlığın Katolik mezhebine bağlıdır ve İspanyolca konuşmaktadır.

Fiziki Yapı​

108.889 km2 olan ülke toprakları, fiziki yapı itibariyle dört farklı bölgeye ayrılır. Batıda BüyükOkyanus kıyılarında, ortalama genişliği 60 km olan alçak, ovalık bir bölge bulunmaktadır. Bu ovalık kıyı şeridinin doğusunda Meksika’nın Sierra Madre de Chippas Sıradağlarının devamı olanSierra Madre volkanik dağ sırası yer alır.Ortalama 4000 m yüksekliğe sahip bu yanardağ dizisinin en önemli dağları; Tacana Tajumulco (4211 m, en yüksek dağ), Fuego (3918 m), Santa Maria Quezaltennango (3768 m) ve Agua (3757m)dır. Bu volkanik sıradağlar, kuzey-güney istikametinde, BüyükOkyanus kıyılarına paralel olarak uzanır. Bu dağ sırasının kuzeyinden ayrılarak güneydoğu istikametinde uzanan iki sıradağ, Sierra Madre dağ sırasının doğusunda AtlasOkyanusu kıyılarına kadar uzanan yüksek yayla bölgesiyle birleşerek Honduras Körfezi kıyılarına batıya nisbeten daha dik yamaçlarla ulaşır.Ülkenin kuzeyinde Peten adı verilen geniş ovalık bölge yer alır.

Sierra Madre yanardağ sırasının batı kısımlarından doğarakBüyükOkyanusa dökülen pekçok ırmak bulunur.Ancak bu ırmaklar pek önemli değildir.Ülkenin önemli ırmakları olan Usumarinta, Motagua ve Polochic nehirleri,SierraMadre Dağlarından doğarakAtlas Okyanusuna dökülürler. Bu nehirlerden Usumarinta, Guatemala ile Meksika sınırının önemli bir bölümünü kat ettikten sonra, Meksika topraklarına geçerek, Atlas Okyanusuna dökülür. Motagua ve Polochic nehirleri ise, ülkenin doğu sahillerinden Honduras Körfezine dökülürler. Ülke topraklarındaki nehirlerden en uzunu 400 km ile Motagua’dır. Büyük Okyanusa dökülen nehirler ülkenin batı kıyılarında pekçok deniz kulaklarının meydana gelmesine sebeb olmuştur.

Volkanik dağların sıradağlar teşkil ettiği Guatemala’da, pekçok krater gölü mevcuttur. Bu göller arasında üç tanesi kayda değer büyüklüktedir. Bunlar; Peten Ovasının ortasındaki Peten Gölü ile Sierra Madre yanardağ silsilesi üzerindeki Atitlan ve Honduras Körfezi sahil kesimindeki İzabal Gölleridir.

İklim ve Bitki Örtüsü​

Ekvatora olan yakınlığı sebebiyle, sıcak ve nemli bir iklime sahiptir.Yıllık sıcaklık ortalamaları, yüksekliklere göre farklılık göstermekte olup, aylara dağılışı aynı seviyededir. Batı bölgelerinde ve diğer alçak bölgelerde senelik sıcaklık ortalaması 25-30°C arasında bulunmaktadır.Ülkenin 1500 metreye kadar yüksekliğe sahip olan bölgelerde 20°C olan senelik sıcaklık ortalaması, 1500 m’den daha yüksek olan bölgelerde ise, 10°C’ye kadar düşer.

Guatemala yağışları bol olan bir ülkedir.Yağışların en bol olduğu bölge AtlasOkyanusu kıyılarıdır.Her zaman yağmur şeklinde olan yağışın senelik ortalama miktarı 5000 mm civarındadır.Ülkenin orta bölgesindeki dağlık bölge; sıcaklığı daha düşük, yağış miktarının az olduğu bölgedir. Bunun yanısıra yerleşim ve tarım için en müsait yöreler bu bölgelerdir. Serin bir iklime sahip olan bölgeler ise ikamet bakımından itibar edilmeyen kısımlardır.Ülkede sonbahar mevsiminde tayfun ve fırtınalar görülür.

Tabii Kaynakları​

Ülke topraklarının yarısı ormanlarla kaplıdır. Doğu ve kuzeyde PetenOvasında tropik ormanlar yer alır. BüyükOkyanus kıyılarında bulunan yaprak döken ağaçlar ve savanlar dağlık bölgelerde yerlerini çam ve meşe gibi yaprak dökmeyen ağaçlara bırakır. 3000 m’nin yukarısındaki bölgeler ise tamamen otluklarla kaplıdır.Tropik ormanlarda yetişen beyaz orkide, Guatemala’nın milli çiçeği olmuştur.Ülke yüzölçümünün yarısını kaplayan ormanlarda pekçok tropik kuş türlerinin yanında, maymun, domuz,jaguar, geyik ve tapır gibi tropik orman hayvanları yaşamaktadır.Ülkedeki mevcut yeraltı zenginliklerinden çinko, kurşun, nikel, kükürt ve krom vardır.

Nüfus ve Sosyal Hayat​

Guatemala, nüfus artış hızı yüksek olan bir ülkedir. 9.442.000 civarında olan ülke nüfusunun yarısını ülkenin yerli halkı olan Kızılderililer teşkil eder. Diğer yarısı ise çoğunluğuna göre, melezler, zenci ve beyazlardan meydana gelir. Mayaların soyundan gelen Kızılderililer, atalarının dil ve kültürünü halen muhafaza etmektedirler.

Din olarak Katolikliği kabul etmelerine rağmen, atalarının dinlerini de tam manasıyla bırakmadıklarından, inanç olarak karışık bir yapıya sahiptirler. Ülkenin hem en kalabılık, hem de en fakir etnik grubudurlar.Melezler, zenciler ve beyazların meydana getirdikleri etnik gruplar umumiyetle İspanyol kültürünün tesirinde olmalarına rağmen, kendi aralarında bir takım farklılıklar gösterirler.Kızılderili olmayanlara ülkede “Ladinos” adı verilir.Nüfusun 1/8 i başşehri olan Guatemala City’de yaşamaktadır.Resmi dil İspanyolca olup, eğitim ve öğretim ücretsiz olmasına rağmen, okuma yazma bilenlerin toplam nüfusa oranı % 55’tir. Başşehri olan Guatemala City, ülkenin en büyük şehridir.

Siyasi Hayat​

Başkanlık sistemine dayalı bir cumhuriyet idaresine sahip olan ülkede, bu başkanlık sistemi, her seferinde diktatörlük şeklinde kendisini göstermektedir.Yönetim olarak ülke 22 eyalete bölünmüştür. Bu 22 eyalet merkez, doğu, batı, kuzey ve güney olmak üzere beş bölgede toplanır. Halk tarafından dört yıl için seçilen kongre, ülkenin yasama meclisidir. Buna rağmen ülkede eksik olmayan hükumet darbeleri, 1966 anayasasının işleyişini ortadan kaldırmıştır. 14.1.1986’da yeni anayasa yürürlüğe girdi ve askeri cunta yönetimi sona ererek demokrasiye geçildi.Yeni anayasaya göre yasama yetkisi beş yılda bir seçilen 100 üyeli milli kongreye verildi.

Dinler​

Ülkenin Resmi dini Hristiyanlıkdır. Nüfusun büyük bölümü Roman Katolik geriye kalanlar ise Protestandır. Hristiyanlık Orta Amerika’ya ıspanyol sömürgeciliği zamanında gelmiş, misyonerlerin yardımıyla yayılmıştır. Fakat Guatemla’nın bir çok bölgesinde yerli halk eski dini inançlarını ve ibadet şekillerini de sürdürmektedir.

Konuşulan Diller​

Guatemala’nın resmi dili ıspanyolca’ dır. Ülke nüfusunun %60’ı tarafından konuşulmaktadır. Nufusun geriye kalan %40’ı günlük hayatlarında 23 değişik Maya dili konuşmaktadır. Maya dilleri arasında en yaygın olanlar Cakchiquel, Quiche ve Kekchi’ dir. Ülkede resmi olarak tanınan ve değişik bölgelerde yerel halk tarafından konuşulan maya dilleri şunlardır : Achi', Akateko, Awakateko, Chalchiteko, Ch'orti', Chuj, Itzá, Ixil, Popti', Kaqchikel, K'iche', Mam, Mopan, Poqoman, Poqomchi, Q'anjob'al, Q'eqchi', Sakapulteko, Sipakapense, Tekiteko, Tz'utujil, Uspanteko, Garifuna ve Xinka.

Ekonomi​

Ekonominin temeli ziraat ve ormancılığa dayanmaktadır.Ülkedeki yanardağların püskürttüğü lavların kapladığı arazi oldukça verimlidir.Halkın ekseriyetinin uğraştığı ziraatte yetiştirilen ürünlerden kahve, pirinç, pamuk, muz, şekerkamışı, buğday, kakao, fasulye ve tütün en önemlileridir. Ormanlardan sert kereste, kauçuk ve sakız elde edilir. Hayvancılık BüyükOkyanus kıyılarında büyükbaş, dağlık bölgelerde ise küçük baş hayvancılık şeklinde yapılmaktadır.Genel olarak madenlerini teknik yetersizlik sebebiyle gereği gibi değerlendiremeyen ülkede; çinko, kurşun nikel ve kükürt işletilen madenlerdendir.Turizm, son senelerde gelişen, ülke ekonomisine büyük katkılarda bulunan bir sektör olmuştur.Guatemala’ya bir yıl içerisinde gelen turist sayısı 500.000’i bulmaktadır.

Gelişmiş bir sanayisi bulunmayanGuatemala’da, mevcut olan sanayi yatırımlarında gıda ağırlık kazanmıştır.Tekstil, şeker, lastik ve konserve fabrikaları mevcut sanayii meydana getirir. Dış ticaretini özellikle ABD ve Almanya ile yapar. Dışardan makina, alet, motorlu taşıtlar ve ilaç ithal eden ülke; kahve, pamuk, muz, şeker, kereste, kauçuk ve sakız ihraç eder. Dünyanın en büyük çiklet üreticisidir. 3000 km’si asfalt olmak üzere toplam 13.000 km karayoluna sahip olan ülkede, mevcut 1300 km’lik demiryolu BüyükOkyanus kıyılarından Karayip(HondurasKörfezi) sahillerine kadar uzanır. En büyük limanları, Puerta Barrios ve Champerico’dur. Bir tane beynelmilel (milletlerarası) havaalanı vardır.

Türkiye ve Guatemala ilişkileri​

**T.C. DIŞ İŞLERİ BAKANLIĞI LATİN AMERİKA'YA AÇILIM PLANINDAN ALINMIŞTIR

Türkiye-Latin Amerika ilişkilerinin başlangıcı 19. yüzyıla dayanmaktadır. 1860’lardan Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar Osmanlı ımparatorluğu’ndan Latin Amerika’ya çeşitli göç dalgaları vuku bulmuştur. Çoğunluğu Arap göçmenler taşıdıkları Osmanlı pasaportlarından dolayı bölgede “El Turco” olarak anılmışlardır.

Osmanlı ımparatorluğu ile bazı Latin Amerika ülkeleri arasında diplomatik ve konsolosluk ilişkileri 19. yüzyılın sonlarında başlamıştır. Osmanlı ımparatorluğu’nun yıkılışı ve Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ile birlikte Latin Amerika’da mukim diplomatik temsilciliklerimizin sayısında artış olmuştur. Bugün Türkiye’nin Arjantin, Brezilya, şili, Küba, Meksika ve Venezuela’da Büyükelçilikleri bulunmaktadır.

Türkiye’nin bölge ile ilişkileri her zaman dostane ancak 1990’lara kadar durağan olagelmiştir. Coğrafi uzaklık ve temas azlığı gibi nedenlerle ilişkiler arzulanan seviyeye ulaşmamıştır. Bununla birlikte, Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel’in 1995 Nisan ayında Arjantin, Brezilya ve şili’yi kapsayan resmi ziyareti, tarihte bir Türk Cumhurbaşkanının Latin Amerika’ya gerçekleştirdiği ilk ziyaret olarak, Türkiye-Latin Amerika ilişkilerinde bir dönüm noktası teşkil etmiştir.

Latin Amerika’ya AÇILIM PLANI​

Türkiye, çok yönlü dış politikası çerçevesinde bölge ile ilişkilerini geliştirmek amacıyla yaklaşık son on yıllık dönemde bölge ülkelerine yönelik daha aktif bir dış politika izlemeye başlamıştır. Bu bağlamda, Türkiye’nin Latin Amerika ülkeleriyle ilişkilerinin nasıl ve hangi alanlarda geliştirilebileceğini tespit amacıyla, Latin Amerika’daki Büyükelçilerimizin, Türk kamu ve özel sektör temsilcilerinin ve Latin Amerika ülkelerinin Türkiye’deki Fahri Konsoloslarının katılımlarıyla Eylül 1998’de Dışişleri Bakanlığında bir dizi toplantı tertiplenmiştir. Bu toplantılar sonrasında “Latin Amerika Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konulmuştur. Eylem Planı düzenli olarak gözden geçirilmekte ve güncelleştirilmektedir. Plan, Türkiye-Latin Amerika ilişkilerini çeşitli yönleriyle ele almakta ve ilişkileri her alanda güçlendirecek projeler içermektedir.

“Latin Amerika’ya Açılım Planı” çerçevesinde, öndegelen bölge ülkeleriyle siyasi ve ekonomik ilişkilerimizin hukuki alt yapısı tamamlanmıştır. Daha önceki dönemlerde bahiskonusu ülkelerle doğrudan temas aramamış olan Türkiye Cumhuriyeti’nin 21. yüzyılda bu geniş bölge ile yakından ilgili olacağı anlayışı önemli ölçüde zihinlere yerleştirilmiş ve bu doğrultuda karşılıklı işbirliği ruhu oluşturularak, ticari ve ekonomik alanda kaydadeğer bir ilerleme sağlanmıştır.

Başta ABD, AB ve Uzak Asya/Okyanusya ülkeleri olmak üzere pek çok diğer ülkenin bölgenin sunduğu imkanlardan faydalanma girişimleri de gözönüne alınarak, Açılım Planımızın, zaman içinde ortaya çıkabilecek gelişmeler paralelinde uyarlamalar yapılması suretiyle, kararlılıkla uygulanmaya devam edilmesinin ve belirlenecek somut hedefler doğrultusunda derinleştirilmesinin, küreselleşme eğilimi ışığında yakın ve orta vadede bir yandan Türkiye’nin ekonomik çıkarlarına giderek artan katkılar sağlayacağı, diğer yandan da ülkemizin genel anlamda global imajına iyileştirmeler getireceği değerlendirilmektedir.

Latin Amerika’ya ilişkin bazı temel bilgiler ile ilişkilerde bugüne kadar kaydedilen gelişmelerin bir değerlendirmesi aşağıda sunulmuştur:

- Ekonomİk potansİyel:​

• Kıtanın toplam nüfusu 530 milyondur. Latin Amerika farklı ekosistemleri ve zengin doğal kaynaklarıyla önemli bir ekonomik potansiyel taşımaktadır.

• 1980’lerde içine düştüğü bunalımdan 1990’lı yıllarda kurtulmuş ve büyük ölçüde global ekonomik krizlerden etkilenen yapısına rağmen yeniden büyüme eğilimine girmiştir. (2003 yılında toplam GSMH %1.3 oranında artmıştır. )

• Kişi başına düşen milli gelir ve yaşam standardında 1980’li yıllara oranla çarpıcı düzeyde iyileşme kaydedilmiştir. (2003'te kişi başına düşen milli gelir 3600 ABD Doları'dır)

• Bölge ekonomilerinin en önemli başarısı enflasyonun düşürülmesi olmuştur. (Bölge genelinde 2003 yılında enflasyon %8.6 civarında gerçekleşmiştir. )

• Dünyada gelişmekte olan bölgelere giden yabancı yatırımın önemli bir miktarı Latin Amerika’da toplanmıştır. 2003 yılında bölgeye 36 milyar ABD Doları yabancı yatırım çekilmiştir. En çok yatırım yapan ülkeler AB, ABD, ısviçre, Japonya, Avustralya, Kanada’dır. Ülkemizden gerçekleştirildiği bilinen kaydadeğer boyutta yegane yatırım, Sabancı Holding’in Brezilya ve Arjantin’deki toplam 100 milyon Dolar tutarında kord bezi üretim ortaklığıdır.

• Dış ticaretin arttırılması bölge ülkelerinin öncelikli hedefidir. 1980-1999 yılları arasında Latin Amerika ve Karayip ülkelerinin gerçekleştirdiği ithalat %100’ün üzerinde artış sergilemiştir. Bölgenin toplam ithalatı Merkezi ve Doğu Avrupa, BDT ve Baltık devletlerinin toplamından %50 daha fazladır. Toplam ticaret hacmi 700 milyar Dolar civarındadır.

• Bölge ülkelerinin bir kısmının ABD ile ticari ilişkilerindeki özel düzenlemeler üçüncü ülkeler açısından bölgeyi cazip kılan faktörler arasındadır. Bunun en çarpıcı örneği, Orta Amerika ve Karayip ülkelerinin bazılarının ABD ile tercihli ticaret ilişkileri ve Meksika’nın NAFTA üyeliğidir.

• Meksika-AB STA’sı yürürlüktedir. şili-ABD STA’sı 6 Haziran 2003 tarihinde ve şili-EFTA STA’sı 26 Haziran 2003 tarihinde imzalanmıştır. Böylece şili, Meksika, Kanada, ısrail ve Ürdün’den sonra ABD ile STA imzalayan beşinci ülke olmuştur. 2004 yılının Mayıs ayında, ABD, Orta Amerika ülkelerinden El Salvador, Guatemala, Honduras, Kosta Rika, Nikaragua ile bir STA Anlaşması imzalamıştır.

• Güney Amerika’da Ekvator-Peru-Kolombiya-Venezuela-Bolivya arasında ticaretin serbestleştirilmesini öngören AND Birliği ile Brezilya-Arjantin-Uruguay-Paraguay (ve ortak üyeler Bolivya, şili ve Venezuela) arasında bir ortak Pazar oluşturulmasını öngören MERCOSUR iki önemli bölgesel bütünleşme hareketidir.

• 2002 yılında bir yanda AND Birliği, MERCOSUR ve şili, diğer yanda AB olmak üzere düzenlenen Madrid Zirvesi’nde, 2004 yılında Guatelejara’da yeni bir zirve düzenlenmesi ve 2005 yılına kadar AB-Latin Amerika ve Karayipler arasında bir serbest ticaret alanı oluşturulması kararlaştırılmıştır. Öngörüldüğü üzere Mayıs 2004’de Madrid’te yapılan AB-Latin Amerika ve Karayipler Üçüncü Zirve Toplantısı, AB’nin bölge ile ilişkilerini geliştirme iradesinin bir kez daha gözler önüne serilmesine vesile olmuştur. AB, ABD’den sonra Latin Amerika’nın en büyük ikinci ticaret ortağıdır.

• Önümüzdeki dönemde Latin Amerika ve Karayipler bölgesi ile ticarette üstünlük sağlama konusunda ABD, AB ile rakip konumdadır. Bu çerçevede, Küba hariç ABD, Kanada, Meksika, Karayipler, Orta ve Güney Amerika ülkelerinin tamamı arasında bir serbest ticaret bölgesi tesis edilmesi “Amerikalar Serbest Ticaret Bölgesi-Free Trade Area of the Americas” (FTAA) müzakereleri devam etmektedir. Tamamlandığında 800 milyon nüfus ve toplam 10 trilyon Dolar GSMH ile dünyanın en büyük serbest ticaret alanı olacak olan FTAA müzakerelerinin 2005 yılına kadar bitirilmesi hedeflenmektedir.

- Sİyasİ potansİyel:​

• Ülke sayısının çokluğu sayesinde uluslararası örgütlerde aktif rol oynamaktadırlar.
• Özellikle BM içinde etkilidirler. Brezilya ve şili halen Güvenlik Konseyi geçici üyelerindendir.
• ABD ve AB ile yakın ilişki tesis etmişlerdir.
• Ekonomik boyuta ilaveten siyasi yönü de bulunan bölgesel örgütlenme hareketleri mevcuttur. (Amerika Devletleri Örgütü, Karayip Devletleri Birliği gibi) Amerikalar Zirve Toplantısı süreci çerçevesinde demokratikleşme yönünde büyük aşama kaydedilmektedir.

Latin Amerika’ya Açılım Planı ışığında Türkiye-Latin Amerika ılişkileri:​

- ılişkilerin hukuki alt yapısının tamamlanması/ımzalanan ikili anlaşmalar
• Siyasi istişare mekanizması: Arjantin, Bolivya, Brezilya, Kosta Rika, Küba, Meksika, Peru, şili
• Savunma Konularında ışbirliği: Brezilya, şili
• Ticari ve Ekonomik ışbirliği: Arjantin, Brezilya, Küba, Meksika, şili, Jamaika
• Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması: Arjantin, Küba, şili
• Sağlık Alanında ışbirliği: Meksika, Küba, Arjantin
• Turizm Alanında ışbirliği: Arjantin, Brezilya, Küba, Venezuela
• Kültürel ışbirliği: Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Meksika, Peru, şili, Venezuela
• Tarım Alanında ışbirliği: Küba
• Spor: Küba
• Bilimsel ve Teknolojik ışbirliği: Arjantin, Kosta Rika
• Konsolosluk: Arjantin, Barbados, Bolivya, Brezilya, El Salvador, Guatemala, Honduras, Jamaika, Kosta Rika, Küba, Meksika, Peru, şili, Trinidad ve Tobago, Uruguay, Venezuela
• Uyuşturucu ile Mücadele: Küba, Peru
• Toplam: 1994 yılından bu yana toplam 56 anlaşma imzalanmıştır.

• Parlamentolararası Dostluk Gruplarının tesis edilmesine önem verilmektedir. Bu bağlamda, TBMM bünyesinde Brezilya, Kosta Rika, Küba, Meksika, şili, Venezuela ve Arjantin Dostluk Grupları oluşturulmuştur.
• Gerçekleştirilen Temaslar (Üst düzey- Cumhurbaşkanı, Başbakan, Dışişleri Bakanı- ve diğer Bakanlar, önemli toplantılar, siyasi istişareler, Karma Ekonomik Komisyon Toplantıları, vb.)

• Bölgeden Türkiye’ye yapılan ziyaretler: 1996 -1998 3 1998-2003 27
• Türkiye’den bölgeye yapılan ziyaretler: 1996-1998 10 1998-2003 45

- Ticari ve Ekonomik ılişkiler​

• Toplam ticaret hacmimiz:

1997 1 milyar 40 milyon Dolar
1998 1 milyar 54 milyon Dolar
1999 827 milyon Dolar
2000 911 milyon Dolar
2001 828 milyon Dolar
2002 735 milyon Dolar
2003 1 milyar 269 milyon Dolar

2001 ve 2002 yılında gözlenen düşmenin Türkiye ve Latin Amerika’da yaşanan ekonomik krizle ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Ancak, son birkaç yıl zarfında 3. ülkeler üzerinden yapılan ve resmi rakamlara yansımayan ticari faaliyetlerde olumlu artışlar gözlemlenmekte olup, bunların takribi değerleri ile birlikte bölgeye toplam ihracatımızın 1.5 milyar Dolar civarında olduğu tahmin edilmektedir.)

• Karma Ekonomik Komisyon Toplantıları: Toplam 8 ülke ile KEK mekanizması tesis edilmiş olup düzenli toplantılar gerçekleştirilmektedir.

- Türkiye’nin Bölgesel Oluşumlara Üyeliği​

• Amerika Devletleri Örgütü (ADÖ): Daimi gözlemci ülke – 16 Eylül 1998

• Karayip Devletleri Birliği (KDB): Daimi gözlemci ülke – 7 Aralık 2000

• Her iki örgüte de Türkiye tarafından 2000 yılı içinde ayrı ayrı 9000 Dolar tutarında katkıda bulunulmuştur. 2002 yılı için Amerika Devletleri Örgütü’nün üç projesine 9700 ABD Doları, Örgütün Terörle Mücadele Komitesi’ne (CICTE) 5000 ABD Doları, Karayip Devletleri Birliği’ne 12.000 ABD Doları tutarında maddi katkıda bulunulmuştur. 2003 ve 2004 yıllarında ise her sene için Amerika Devletleri Örgütünün dört projesine 12.200 ABD Doları, Karayip Devletleri Birliği’ne de 12.000 ABD Doları tutarında katkı sağlanmıştır.

- Temsil Durumu​

• Bölgedeki 6 adet mukim Büyükelçiliğimizin görev alanı 33 ülkeyi kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
• Bölge ülkelerinin hemen hepsinde mevcut olan Fahri Başkonsolosluklarımızdan istifade olunmaya çalışılmaktadır. (Bölgede toplam 25 fahri başkonsolosluğumuz mevcuttur. Bölge ülkelerinin ülkemizde 19 fahri başkonsolosluğu vardır.)

- Diğer Kurum Kuruluşlar/Özel Sektör​

• Diğer resmi ve özel kurum/kuruluşların ilgisinin bölgeye celbedilmesine çalışılmıştır.
(DEıK bünyesindeki faaliyetler ve bölgesel iş konseyi kurulmasının sağlanması yönündeki çabalar, Ticaret Odaları arasındaki temasın teşvik edilmesi, işadamları arasında doğrudan temasın teşviki, bölge ülkelerinde ekonomik ve kültürel özelliklerimizi tanıtıcı faaliyetler düzenlenmesi çalışmaları bu çabalara verilebilecek bir kaç örneği teşkil etmektedir.)
• Bölge ile ticari ve ekonomik ilişkilerin teşviki amacını güden Latin Amerika ve Karayipler Ticaret Derneği isimli bir dernek 2002 yılında ıstanbul’da faaliyete geçmiştir.
• Amerika Devletleri Örgütü gibi bölgesel örgütlerle teknik ve bilimsel alanda işbirliği yapılmasına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.

GUATEMALA CUMHURİYETİ FAHRİ KONSOLOSLUĞU - İLETİŞİM BİLGİLERİ​

Küçük Çamlıca Mah. Avcı Kazım Sok.,
No: 13 Üsküdar, 34692 İSTANBUL

Tel: (0216) 325 63 56
Faks: (0216) 326 72 77
GSM: (0532) 213 03 03
E-Mail: hulgen@guatemalaconsulate.org.tr & hulgen@istanbul.edu.tr

Guatemala Cumhuriyeti Türk Temsilciliği​

Guatemala Büyükelçiliği
Adres: Diagonal 6, 12-42 Zona 10 Edificio Design Center Torre II Oficina 406 Guatemala

Telefon: +502 24902068

ambajada.guatemala@mfa.gov.tr


Görev Bölgesi: Guatemala, Belize, El Salvador, Honduras