Ansiklopedi İstanbul Boğazı'ndaki Köprüler

Boğaziçi Köprüsü (15 Temmuz Şehitler Köprüsü), Ortaköy-Beylerbeyi arasındadır. 1970-73 arasında tamamlanmıştır. 1380 m uzunluğundadır. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ikinci Boğaz köprüsüdür. Kavacık-Rumelihisarı arasındadır. 1985-88 arasında yapılmıştır. Yavuz Sultan Selim Köprüsü (3. köprü) 2013-2016 arası tamamlanmıştır ve kıtaları birleştiren en uzun köprü konumundadır.

bogazkopru.jpg bogazkopru.jpg


1. Boğaziçi Köprüsü (15 Temmuz Şehitler Köprüsü)​

bogazici1.jpg bogazici1.jpg


Boğaziçi Köprüsü ya da Birinci Köprü Karadeniz ile Marmara Denizini birbirine bağlayan İstanbul Boğazı üzerinde yer alan üç asma köprüden biridir. Köprünün ayakları Avrupa Yakası'nda Ortaköy, Anadolu Yakası'nda Beylerbeyi semtlerindedir.

İstanbul Boğazı üzerine yapılan ilk köprü olmasına atfen halk arasında Birinci Köprü olarak da adlandırılır. 20 Şubat 1970 tarihinde yapımına başlanan köprü, 30 Ekim 1973 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 50. yıldönümü şerefine devlet töreniyle hizmete açıldı. Yapımı tamamlandığında dünyanın en uzun dördüncü asma köprüsüyken, 2012 yılı itibariyle yirmi birinci sırada bulunmaktadır.

Köprünün adı, 2016 Türkiye askeri darbe girişimi sırasında köprüde hayatını kaybeden vatandaşların anısına "15 Temmuz Şehitler Köprüsü" olarak değiştirilmiştir.

İnşaatı​

Boğaziçi Köprüsü Boğaziçi Köprüsü
Köprünün inşaatına 20 Şubat 1970 tarihinde başlandı. Mart 1970'te Ortaköy ayaklarının kazısı, hemen ardında da Beylerbeyi ayaklarının kazısı başladı. 4 Ağustos 1971'de kule montajı başlatıldı. Ocak 1972'de kılavuz tel çekilerek ilk birleşim sağlandı. 10 Haziran 1972 tarihinde tellerin gerilim ve büküm işlemleri başladı ve köprünün açılışına kadar sürdü. Aralık 1972'de ilk tabliye köprüye gerilen çelik halatlara, salıncak sistemiyle monte edilmeye başlandı. Kulelerin tepesindeki vinçler yardımıyla ve palangalar vasıtasıyla içi boş tabliyeler askı halatlarına bağlandı. Tabliyelerin yukarı çekilmesine köprünün ortasından başlandı, sırasıyla iki uca doğru eşit sayıda çekildi. 26 Mart 1973'te son tabliyenin montajı da tamamlandı. Ardından 60 adet tabliye birbirine kaynaklandı. Böylece, ilk kez yürüyerek Asya’dan Avrupa’ya geçildi. Nisan 1973'te kauçuk alaşımlı çift kat asfalt dökümüne başlandı, 1 Haziran 1973'te de asfalt döküm işlemi tamamlandı. Mayıs 1973'te yaklaşım viyadüklerinin (Ortaköy ve Beylerbeyi üzerinden geçen) inşası bitirildi. 8 Haziran 1973 tarihinde ilk defa araçla geçiş deneyi yapıldı.

30 Ekim 1973'te, Cumhuriyetin ilanının 50. yıldönümünde Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından hizmete açılmıştır. İnşaatı üç yılda tamamlanan köprünün maliyeti anlaşmaya göre 21.774.283 ABD Doları'dır. Yapıldığı dönemde, ABD değerlendirme dışı bırakıldığında, dünyanın en uzun asma köprüsü olma özelliğini taşımaktaydı.

Özellikleri​

Boğaziçi Köprüsü Boğaziçi Köprüsü
Boğaziçi Köprüsü, Boğaz'ın her iki yakasındaki birer taşıma kulesinden ve bunların arasında gerili iki ana kabloya askı kablolarıyla asılmış bir tabliyeden oluşur. Her taşıyıcı kulenin kutu kesitli iki düşey ayağı vardır ve bunlar üç noktada yine kutu kesitli üç yatay kirişle birbirine bağlanır. Tabliye iki uçta bu kirişlerden en alttakine oturur. Yumuşak ve yüksek dirençli çelikten yapılmış olan 165 m yüksekliğindeki kulelerin içinde yolcu ve servis asansörleri bulunur. Yolcu asansörleri 18'er, bakım personelini taşıyan servis asansörleri 8'er kişiliktir.

33,40 m genişliğindeki tabliye 60 tane rijitleştirilmiş, içi boş levha panel üniteden oluşur. Birbirlerine kaynaklanarak bağlanmış bu unitelerin yüksekliği 3 m, geniiliği 28 m'dir. İki yanlarında 2,70 m eninde konsollar vardır. Tam orta noktası deniz yüzeyinden 64 m yüksekte bulunan tabliyenin üstünde üçü gidiş, üçü geliş olmak üzere altı iz, yanlardaki konsolların üstünde de yaya yolları yer almaktadır.

Toplam uzunluğu 1.560 m, orta açıklığı, yani iki kule arası 1.074 m olan köprünün tabiyesini taşıyıcı ana kablolara bağlayan askı kabloları, düz değil eğik düzenlenmiştir. Ama bu köprünün daha önce yapılmış bir benzeri olan İngiltere'deki Severn Köprüsü'nün eğik askı kablolarında, metal yorulmasının yol açtığı çatlakların saptanması üzerine, Boğaz üzerinde daha sonra yapılan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün taşıyıcı ana kablolarının çapı orta açıklıkta 58 cm, kulelerle kara arasındaki arka gergilerde 60 cm'dir. Bu kabloların uçları kaya zemine ankraj bloklarıyla betonlanmıştır.

TasarımFreeman,Fox and Partners,BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş.
TürüAsma köprü
MalzemeÇelik
Şerit sayısı3+3
Ayak sayısı2
Uzunluk1.560 m (5,120 ft)
Genişlik39 m (128 ft)
Yükseklik165 m (541 ft)
En geniş açıklık1.074 m (3,524 ft)
Yük sınırı2650 Ton
Alt açıklık64 m (210 ft)
YapımCleveland Bridge atnd Eng. Co & Hochtief A.G.
Başlangıç tarihi20 Şubat 1970
Bitiş tarihi1 Haziran 1973
Açılış30 Ekim 1973
Kullanım1973 - günümüz
Yerine yapılanFatih Sultan Mehmet KöprüsüYavuz Sultan Selim Köprüsü
Geçiş ücreti4,75 TL (en düşük)

Trafik​

D 100 Karayolu'nun üzerinden geçtiği Boğaziçi Köprüsü, Avrupa ve Asya arasında sabit bağlantı olarak hem Türkiye hem de İstanbul ulaşım ağının çok önemli bir halkasıdır. Köprüde, açılışından bugüne kadar trafik artışı beklenenin çok üstünde gerçekleşmiştir; köprünün ilk hizmete açıldığı yıl günlük ortalama araç geçişi 32 bin iken 1987'de bu sayı 130 bine, 2004 yılında ise 180 bine çıktı.

1991 yılında otobüsler hariç ağır tonajlı (4 ton ve üstü) araçların köprüden geçişleri yasaklandı. Günümüzde Boğaziçi Köprüsünden yalnızca belediye, halk otobüsleri ve turist taşıma belgesine haiz otobüsler ile otomobil ve motosikletlerin geçişine izin verilmektedir.

Boğaziçi Köprüsü 1978'den beri yaya trafiğine kapalıdır. (Avrasya Maratonu sırasında Boğaziçi köprüsünden yaya geçişine izin verilir.)

2. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü​

fsm1.jpg fsm1.jpg

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, İstanbul'da Kavacık ile Hisarüstü arasında, Asya ile Avrupa'yı Boğaziçi Köprüsü'nden sonra ikinci kez bağlayan asma köprü. Yapımına 4 Ocak 1986'da başlanılan ve ankraj blokları arasındaki uzunluğu 1.510 m, orta açıklığı 1.090 m, genişliği 39 m, denizden yüksekliği 64 m'dir.

İnşaata 4 Ocak 1986 tarihinde başlanılmış ve halen dünyanın en büyük çelik asma köprüleri içinde 14. sırada yer alan bu büyük proje 3 Temmuz 1988 tarihinde tamamlanmıştır.

Köprünün proje hizmetleri İngiliz Freeman, Fox ve Partners firması ve BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş. firması tarafından yerine getirilmiş, inşaatını ise Türkiye'den STFA, Japon Ishikawajima Harima Heavy Industries Co. Ltd., Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ve Nippon Kokan K. K. adlı şirketlerin oluşturduğu konsorsiyum 125 milyon dolar karşılığında üstlenmiştir.

Özellikleri​

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü projesinin temel özellikleri, taşıyıcı kule temellerinin boğazın iki yakasındaki yamaçlara oturması, kulelerin tabliye mesnet düzeyinden başlaması ve tabliyesinin Boğaziçi Köprüsü’ndeki gibi ortotropik, berkitmeli panellerden oluşan aerodinamik enkesitli kapalı kutu biçiminde olmasıdır. Boğaziçi Köprüsü’nden farklı olarak bu köprünün askı kabloları dikey olarak düzenlenmiştir. Bu kablolar çiftli tertiplenmiş olup gerektiğinde bu kablolardan biri kolayca değiştirilebilecektir.

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün kule temelleri 14 m x 18 m boyutunda ve ortalama 6 m yüksekliğindedir. Ama zemin durumuna göre yer yer kademeli olarak proje kotundan 20 m daha derine inilmiştir. Temellerin üzerinde yükseliği 14 m’ye varan betonarme kaideler yer almakta ve çelik kuleler bu kaidelerin içine 5 m kadar ankre edilmiş bulunmaktadır.

Köprünün ana bloklarına mesnet oluşturan bu kulelerin yüksekliği, temel betonu üst kotundan başlamak üzere 102,1 m’dir. Kuleler yüksek mukavemetli berkitmeli çelik panellerin birbirine bulonlanarak birleştirilmesiyle 8 kademe halinde monte edilmiştir. Boyutları tabanda 5 m x 4 m, tepede ise 3 m x 4 m’dir. Düşey kuleler birbirlerine ikişer adet yatay kirişle bağlanmış olup, her birinin içinde bakım hizmetleri için bir asansör yerleştirilmiştir.

Uzunluk1.510 m (4,950 ft)
Genişlik39 m (128 ft)
Ayaklararası açıklık1.090 m (3,580 ft)
İnşaata başlanışı4 Ocak 1986
Tamamlanışı3 Temmuz 1988
Diğer Ad(lar)ıİkinci Boğaz Köprüsü İkinci Köprü
Önce yapılanBoğaziçi Köprüsü
Yerine yapılanYavuz Sultan Selim Köprüsü
Geçiş Ücreti4,75 TL (en düşük)

Taşıyıcı ana kablolar, her kulenin tepesinde yer alan kablo semeri üzerinden geçmektedir. Bunlar git-gel çekim yöntemi ile yapılmış, her seferinden ve bir doğrultuda 4 tel taşıyan kasnağın 4 m/sn gibi çok yüksek bir hızda çalışması sağlanmıştır. Her ana kablo bir ankraj bloğundan öbürüne uzanan 32 tane büklüm grubundan, ayrıca tepedeki semerlerle ankraj blokları arasında yer alan 4 tane ek gergi büklümünden oluşmaktadır. Her bir büklümde 504 tane, ek büklümlerde ise 288 ve 264 tane çelik tel vardır. Galvanizli yüksek mukavemetli çelikten olan tellerin çapı 5,38 mm’dir.

Kutu kesitli tabliye 33,80 m genişliğinde ve 3 m yüksekliğinde olup her iki yanında konsol olarak dışa taşan 2,80 m eninde birer yaya yolu bulunmaktadır. Dört gidiş dörtte geliş olmak üzere toplam sekiz şeritli tabliyenin aerodinamik biçimi rüzgar yükünü azaltmaktadır. Tabliye 62 üniteden oluşmaktadır.Çeşitli uzunluktaki bu üniteler birbirine kaynakla birleştirilmiştir. Ağırlıkları 115-230 ton arasında değişen tabliye üniteleri, denizden palangalar ile yukarı çekilerek yerlerine yerleştirilmiştir.

Köprü, 3 Temmuz 1988'de dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır. Köprüden geçen ilk araç Özal'ın resmi otomobili olmuştur.

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Edirne-Ankara arasındaki Trans European Motorway (TEM) in bir parçasıdır.

3. Yavuz Sultan Selim Köprüsü​

yss1.jpg yss1.jpg

Yavuz Sultan Selim Köprüsü ya da Üçüncü Boğaz Köprüsü, İstanbul Boğazı'nın Karadeniz'e bakan kuzey tarafında bulunan üçüncü boğaz köprüsüdür. İsmi 9. Osmanlı padişahı, ilk halifesi, ve Orta Doğu fatihi Yavuz Sultan Selim'e ithafen verilmiştir. Köprü güzergahı, Avrupa Yakası'nda Sarıyer'in Garipçe mahallesi ile Anadolu Yakasında Beykoz'un Poyrazköy semtinde yer almaktadır.

Köprü 59 metre genişliği ile dünyanın en geniş, 322 metre kule yüksekliği ile eğik askılı köprü sınıfında dünyanın en yüksek, tüm köprü sınıflarında Fransa'da bulunan Millau Viyadüğü'nden sonra ikinci en yüksek kulesine sahip asma köprüsü ve 1408 metrelik ana açıklığı ile üzerinde raylı sistem bulunan en uzun asma köprüsüdür. Köprünün temeli 29 Mayıs 2013'te atıldı. 39 ayda 4,5 milyar lira harcanarak inşa edilen köprü 26 Ağustos 2016'da trafiğe açıldı.

Üçüncü köprü gerekçeleri​

Yavuz Sultan Selim Köprüsü - Temmuz 2015 Yavuz Sultan Selim Köprüsü - Temmuz 2015
Her ay 20 bin yeni aracın trafiğe katıldığı İstanbul'da kayıtlı olan yaklaşık 2,5 milyon araç bulunmaktadır. Hâlihazırda İstanbul Boğazı üzerinde bulunan 2 köprü ise özellikle günün belirli saatlerinde yaşanan aşırı yoğunluk nedeniyle tam anlamıyla işlevini yerine getirememektedir. Bu nedenlerden dolayı Boğaz'a üçüncü bir köprünün yapılması 2000'li yıllardan itibaren sıkça dile getirilmeye başlanmıştır. Ancak ilk somut adımın atılması, 2009 yılında 60. hükûmet döneminde gerçekleşti. Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan üçüncü köprünün gerekli olduğunu ve derhâl yapılması gerektiğini savunarak, helikopterle köprünün güzergâhını belirlemek için keşif gezileri yaptı.

İnşaatı​

Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün inşaatı, köprünün her iki ayağının oturduğu Garipçe ve Poyrazköy mevkilerinde eş zamanlı olarak yapılmaya başlandı. 29 Mayıs 2013 tarihinde temeli atılan köprü ayaklarının inşaatı 24 Ekim 2014 tarihinde tamamlanmıştır. Köprü ayakları deniz seviyesinden 330 metre, zemin başlangıcından 322 metre uzunluğundadır.

Projede 700'ü mühendis, toplam 6500 kişi çalışmaktadır. Projede 22 metrelik çap ile Avrupa'nın en geniş tüneli de inşa edilmektedir. Projede kullanılacak tabliyelerin ağırlığı 870'er tondur.

Özellikleri​

TaşınanMotorlu taşıt, Hızlı tren ve Yük treni
TürüHybrid, Asma (eğik askı halatlı)
MalzemeÇelik ve beton
Şerit sayısı4+4 şerit otoyol - 1+1 şerit demiryolu (hızlı tren)
Ayak sayısı2
Uzunluk1.875 m (6,152 ft)
Genişlik59 m (194 ft)
Yükseklik322 m (1,056 ft)denizden 329,5 m (1,081 ft)
En geniş açıklık1.408 m (4,619 ft)
Dikey açıklık73 m (240 ft)
Başlangıç tarihiEylül 2012 (inşaata başlama)29 Mayıs 2013 (temel atma)
Bitiş tarihi6 Mart 20162018 (Ağaçlandırma)2018 (Bağlantı yolları)
Açılış26 Ağustos 2016
KullanımMotorlu taşıt, Hızlı tren, Otoyol 6 İstanbul 3.Çevre Yolu
Geçiş ücreti$3.00 (otomobil), $15.00 (ağır vasıta)

Geçiş Ücretleri​

Köprü geçişi:
Köprüden geçen her otomobil 3 ABD doları, ağır vasıtalar ise 15 ABD doları geçiş ücreti ödeyecek.

Otoyol Kullanımı:
Kurtköy-Akyazı arası (169 km) kullanım 22 lira, kilometre başına 13 kuruş.
Kınalı-Odayeri arası (88 km) kullanım 12 lira, kilometre başına 13 kuruş.

Kaynak: wikipedia, google
 
Son düzenleme:
Bunlar da ilginizi çekebilir...
İstanbul Boğazı
  • Ugur
  • Ugur,
  • Ansiklopedi
  • 0    2K
İstanbul Boğazı Neden Turkuaza Büründü? NASA Açıkladı
  • Ugur
  • Ugur,
  • Güncel
  • 0    2K
Yıl 1964! İstanbul Boğazı'nda yüzen bir otomobil
  • MURATS44
  • MURATS44,
  • İlginçler
  • 1    5K
Geri