İçindekiler
Jet lag, çoğunlukla uzun süreli uçuşlar sonrasında ortaya çıkan, vücudun biyolojik saati ile iniş yapılan yerin saatinin uyuşmaması nedeni ile yaşanan bir rahatsızlıktır. Farklı zaman dilimleri arasında seyahat edildiğinde ortaya çıkan bu rahatsızlık; aşırı yorgunluk, uykusuzluk, dikkatsizlik ve sindirim sorunlarına neden olabilir. Uyku bozukluğu, jet lag’in en bilinen etkilerinden biridir.Jet Lag Neden Olur?
Jet lag, vücudun değişen saat diliminden etkilenmesi ile ortaya çıkar. Yapılan araştırmalara göre jet lag, batıdan doğuya doğru gittikçe ve gündüz uçuşlarında daha çok görülmektedir. Yaş yükseldikçe de jet lag riski artmaktadır. Bunun nedeni ise genç vücudun biyolojik değişimlere çok daha hızlı ayak uydurabilmesidir. Vücudun biyolojik ritmi 24 saatlik bir rutinden oluşur. Jet lag sendromu, bu rutinin bozulduğu durumlarda ortaya çıkar. Yani gittiğiniz yerin yerel saatine göre jet lag rahatsızlığı ile karşılaşabilirsiniz, çünkü tüm vücut rutini bozulmuş olur. Örneğin İstanbul ile Bişkek arasında 3 saat fark bulunur. İstanbul’dan Bişkek’e uçuşlar ise ortalama 5 buçuk saat sürmektedir. Yani öğlen 12.00’de İstanbul’dan uçakla Bişkek’e hareket eden biri, Bişkek’e saat 17.30’da değil 20.30’da varır. Bu da jet lag yaşamasına neden olabilir. Bu durum karşısında yapılabilecek belli başlı şeyler vardır.Jet lag belirtileri nelerdir?
Jet lag belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bu nedenle bazı kişilerde aşağıdaki semptomlardan sadece biri gözlenirken, diğerlerinde birkaçı aynı anda gözlenebilir:
- Uykusuzluk ya da uyanamama gibi uykuyla ilgili problemler,
- Gündüz yorgunluğu,
- Zinde hissetmeme,
- Dikkat toplama zorluğu,
- Sindirim sistemine ait (gastrointestinal) problemler (ishal ya da kabızlık gibi),
- Duygu durum değişikliği.
Jet lag belirtileri en az iki saat diliminde seyahat edildiğinde bir veya iki gün içinde ortaya çıkar. Özellikle doğu yönünde seyahat ediyorsanız ve çok sayıda zaman dilimi geçtiyseniz, hem semptomların ciddiyeti daha fazla hem de süresi daha uzun olacaktır. Her insanda farklı sürede iyileşme gözlense de genel geçer kural olarak geçilen her zaman dilimi için iyileşmek genellikle bir gün sürer. Jet lag belirtileri geçici olmasına rağmen, tatil ya da iş seyahati konforunu önemli ölçüde azaltabilir.
Jet Lag Nasıl Geçer?
Farklı saat dilimindeki ülkelere yapılan uçak yolculuğu sonrasında ortaya çıkan jet lag, kişinin fizyolojik ve psikolojik özelliklerine göre değişir. Kısa sürede geçebildiği gibi uzun süreli jet lag durumu da görülebilir. Jet lag için henüz ortaya konulmuş kesin bir tedavi yoktur. Ancak bazı öneriler, jet lag etkisini en aza indirme konusunda yardımcı olabilir.Jet lag yaşamanının bir tehlikesi var mıdır?
Jet lag tehlikesiz bir durumdur. Fakat jet lag yaşayan kişinin yeni mekanda motorlu taşıt kullanması gerekiyorsa, dikkat eksikliğine ve uyku haline bağlı olarak trafik kazası yaşanabilir. Bu nedenle jet lag olan bir kişinin belirtiler geçinceye kadar araç kullanmayı ertelemesi tercih edilmelidir.Jet Lag’den Kurtulmak için Öneriler
- Saat dilimi farklı bir yerlere gidecekseniz uçuşunuzdan birkaç gün önce o yerin zaman dilimine göre biyolojik ritminizi düzenleyebilirsiniz. Gideceğiniz yerde 2 günden fazla kalmayacaksanız biyolojik ritminizi değiştirmeniz tavsiye edilmez.
- Uçuştan önceki gün ve uçuş gününüzde kendinizi fazla yormayın ve alkol almayın.
- Akşam erken saatlerde iniş yapabileceğiniz uçuş saatlerini tercih edin. Böylece iniş yaptıktan sonra uyku düzeninizi ayarlamak için vaktiniz olur.
- Önemli bir toplantıya gidecekseniz gideceğiniz yere toplantıdan 1-2 gün önce gitmeniz uygun olur. Böylece biyolojik ritminizi ayarlayabilirsiniz.
- Güneş ışığının olduğu saatlerde uyanık kalmak, jet lag etkisinden kurtulmanıza yardımcı olur.
Kaynak: flypgs.com, medicalpark.com.tr
