Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
Hâli, tavrı ve görünüşü ile beklenenden çok etkilemek. "Vitrine konan elbiseler göz dolduruyor."
1. Derinlemesine incelemeden okumak.
2. Bir şeyi, bir yeri pek fazla dikkat etmeden çabucak incelemek. "Raftaki mallara şöyle bir göz gezdirip...
Kişi, her zaman gördüğü, (yemeye) alıştığı güzel şeyleri arzular.
Apaçık şekilde, herkesin gözü önünde."Göz göre göre yaktılar zavallının evini."
Yakınımızda bulunmayanların özlemine, acısına daha kolay dayanabiliriz.
Kişi, görmediği şeyi istemez, görüp beğendiği şeye karşı istek duyar.
Dumandan, karanlıktan ya da yoğun tozdan hiçbir şey görülmez olmak. "Sokağa çıkmıştık, ancak sisten göz gözü görmüyordu."
Görülüp de imrenilen yiyeceklerden görenlere çıkarılan pay, imrenmelerini yok edecek küçük parça. "Çocukların göz hakkını ayırmayı da sakın...
Gözetlemek, bir şeyin üzerinden bakışlarını ayırmamak, birinin hiçbir davranışını gözden kaçırmamak. "Askerler, kaçak mahkûmun sığındığı evi bir...
1. Hayran bırakmak.
2. Güçlü, parlak bir ışığın kısa bir zaman için görüşü bulandırması, bakılan yeri görmez etmesi. "Kapıdan çıkar çıkmaz göz...
Gözle oranlanarak belirtilen miktar, gözle yapılan ölçme ya da oranlama. "Kumaşı göz kararı ölçüp verdi."
Bütün dikkatiyle bakmak. "Yoldan geçen adama göz kesildi."
1. Hiç duraksayıp çekinmeden.
2. Acımadan, merhamet etmeden. "Çocuklar göz kırpmadan oyun oynuyorlardı."
Karşısındakine göz kapağını açıp kapatarak işaret vermek, bu şekilde meramını anlatmaya çalışmak, bir şeyi onayladığını ya da doğru olmadığını...
1. Hiç uyumamak.
2. Tehlikeye aldırmamak. "Bu gece hiç göz kırpmadım, hep seni düşündüm."
1. Korumak, bakmak, gözetmek.
2. Görme ve işitme yoluyla öğrenmeye çalışmak. "Yolda ona göz kulak ol da başına bir şey gelmesin."
Göz emeği harcamak, gözün dikkatini, elin emeğini gerektiren ince bir iş yapmak ve işte uzun süre çalışmak. "Onca göz nuru döktüğü el işleri...
Dikkate almak. Herhangi bir durumun nasıl bir sonuca yol açacağını hesaba katmak. "Yola çıkıyorsunuz ama yağmuru da göz önünde tutun."
Belli etmemeye çalışarak, başını çevirmeden göz kenarı ile yandan bakmak. "Yabancı askerlere göz ucuyla bakmaya başladı."
Kabahatlerini, kusurlarını hoş karşılamak, görmezlikten gelmek, bağışlamak. "Sana bu yaşa gelinceye kadar göz yumdum, ama artık yeter."