Şehir Burdur

Burdur, Akdeniz Bölgesi'nde bulunan bir ildir. Coğrafi konumu, doğal güzellikleri, kültürel değerleri, antik kentleri ve Türk-İslam kültürünü yansıtan eserleriyle, ülkemizin önemli bir kültür ve turizm şehridir.

Teke Yöresi’nin kültür başkenti olarak anılan Burdur İli, Akdeniz kıyı kesimi ile Anadolu’nun iç kesimlerini birbirine bağlayan geçitlerin kavşak noktası üzerindedir. Batı Akdeniz, Ege ve Orta Anadolu bölgeleri arasında iklim ve jeolojik yapı bakımından bir geçit alanı olan Burdur İli, çok çeşitli tarihi, doğal ve kültürel değerleri bünyesinde barındıran, potansiyele sahip önemli bir kültür ve turizm şehridir.

Nüfusu: 269.926'dır. Bu nüfusun %71,3'u şehirlerde yaşamaktadır (2018 sonu). İlin yüzölçümü 7.175 km²'dir. İlde km²'ye 38 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 72’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,94 olmuştur.

Şubat 2019 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 11 İlçe, 15 belediye, bu belediyelerde 127 mahalle ve ayrıca 192 köy vardır. İl merkezinin denizden yüksekliği: 963 m.'dir.

Tarih​

Klasik Grek Çağın'da Psidya olarak isimlendirilen bu bölgeye Türklerin gelişi 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'ne dayanır. Bugünkü Burdur toprakları Anadolu Selçuklu Devleti idaresinden sonra Hamitoğulları Beyliği eline geçmiş. 1391 yılında Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1852’de yapılan yöresel idare reformu ile Burdur Sancağı olmuş ve Cumhuriyetle birlikte 11 merkezi olmuştur. Şu anda Burdur ili, merkez ilçeyle birlikte 11 ilçeden oluşmaktadır.

Coğrafya​

Burdur ili 36-53 ve 37-50 kuzey enlemleri ile 29-24 ve 30-53 doğu boylamları arasında yer alır. Burdur, Göller Yöresi veya Göller Bölgesi adı verilen bölgede yer almaktadır.

İlin doğal yapısı oldukça engebelidir. İl arazisinin; %60.6’sı dağlık, %2.7’si yayla, %19’u ova ve %17.6’si engebelidir.

Burdur ilinin tamamı 950 metre üzerindedir ve genel yüksekliği ortalama 1000 metredir. Burdur; güneyden Batı Torosların uzantıları üzerindeki Boncuk Dağları, Elmalı Dağı ve Katrancık Dağı, doğudan yine Batı Torosların uzantısı olan Kuyucak ve Dedegöl Dağı, kuzeyden Burdur Gölü ve Karakus Dağı sırası, batıdan ise Acıgöl ve Eseler Dağları gibi doğal sınırlarla çevrilmiştir. En yüksek yeri ise 2598 metrelik Koçaş Dağıdır.

Burdur ili toprakları genelde killi ve kireçlidir.

Burdur güneyde Antalya, batıda Denizli, güneybatıda Muğla, kuzeyde Afyonkarahisar ve kuzeydoğuda Isparta illeri ile sınırlıdır.

İklim​

Burdur Akdeniz Bölgesinde karasal ic tarafinda yer aldığından karasal iklim hüküm sürmekte olup, kış mevsimi sert ve genellikle kar yağışlı, yaz mevsimi ise kurak ve sıcak geçmektedir.

Göller​

Burdur'da bol sayıda göl ve orta boy akarsu bulunmaktadır. Türkiye'nin önemli göllerinden olan Burdur Gölü her türlü su sporları için elverişlidir. İlin diğer önemli gölleri ise Salda, Yarışlı, Karataş ve Gölhisar Gölüdür. Birçok sulama göletlerinin yani sıra, Karacaören, Yapraklı, Onaç 1 ve Onaç 2 ve Karamanlı Barajları vardır.

Burdur İlçeleri​

• Ağlasun
• Altınyayla
• Bucak
• Burdur (il merkezi)
• Çavdır
• Çeltikçi
• Gölhisar
• Karamanlı
• Kemer
• Tefenni
• Yeşilova

Kültür​

Burdur'da bulunan Yörükler tarafından yaylalarda her yıl düzenli olarak Yörük festivalleri düzenlenmektedir.

Yemek kültürü​

Burdur'un meşhur yiyecekleri

• Burdur Şiş
• Ceviz Ezmesi
• Cevizli Sucuk
• Su Böreği
• Arabaşı
• Kuş Yoğurdu

Önemli mekanlar​

• Burdur Ulu Camii
• Tarihi Saat Kulesi

Müzeler ve konaklar​

• Burdur Müzesi
• Taşoda Etnoğrafya Müzesi
• Çelikbaş Konağı
• Baki Bey Konağı
• Mısırlı Konağı

Mağaralar​

• İnsuyu Mağarası

Tarihi Yerler​

Ağlasun ilçesinde yer alan Helenistik dönemden antik kent Sagalassos bulunmaktadır. Tarihi kütüphane, tiyatro sahnesi gibi eserler bulunmaktadır. Kazı çalışmaları ve araştırmalar halen devam etmektedir.

Ulaşım​

Karayolları​

İlin girişinde bulunan otobüs terminalinden Türkiye'nin tüm illerine seferler yapılmaktadır.

Demiryolları​

Burdur demiryolu ulaşımında bir uç nokta durumundadır.

Havayolları​

İlde havaalanı veya havalimanı yoktur. Genellikle en yakın olan Isparta Süleyman Demirel Havaalanı tercih edilmektedir.

Denizyolları​

En yakın deniz ulaşımı 120 km mesafedeki Antalya Limanından yapılmaktadır.

Ekonomi​

Ekonomisinin % 40’ı süt üretimine dayalı hayvancılık faaliyeti ve hayvancılığı destekleyen bitkisel üretimden oluşan Burdur, % 98’i kültür ırkı büyükbaş hayvan varlığı, günlük bin tonun üzerinde çiğ süt üretimi ile Ülkemizin önemli bir tarım ve hayvancılık şehridir.

Burdur’un nüfusunun en az üçte ikisi tarım ve hayvancılıkla iştigal etmektedir. Genel olarak büyükbaş hayvancılık alanında başarılı bir faaliyet yürütülen ilde, bu başarı İl genelindeki % 98’lik kültür ırkı hayvan varlığı ve bunları yöneten bilinçli bir üretici grubu sayesinde gerçekleşmektedir. Holstain, Montofon ve Simental ırkı başta olmak üzere ülkemizin % 1,5’luk büyükbaş hayvan varlığı İlimizde bulunmaktadır.

İl genelinde yürütülen kontrollü süt toplama ağı sayesinde % 95’i sanayiye aktarılarak işlenen çiğ süt üretimi ile, Ülkemizde sanayiye aktarılan çiğ sütün oranının % 55 olduğu dikkate alındığında, Burdur’un kaliteli üretim konusunda ne kadar başarılı olduğu görülmektedir. İlde 23 bin kayıtlı çiftçi, 16 bin aktif hayvancılık işletmesi ile, ülke ortalaması 5 büyükbaş hayvan iken, ilimiz 12 büyükbaş hayvan ortalaması ile hayvancılık alanında da farkını ortaya koymaktadır.



Aynı zamanda Teke Yöresinin Başkenti olarak anılan Burdur, son 8 yılda 400 bin küçükbaş hayvan varlığına ulaşmış ve bu konuda da yükselişini sürdürmektedir. Bölgeye has Honamlı ırkı ile dünya çapında et ve süt verimi yüksek küçükbaş ırkına sahip olmanın da gururunu yaşamaktadır. İldeki 210 bin koyun ülkemizdeki koyun varlığının % 1’ini, 190 bin keçi de ülkemizdeki keçi varlığının % 2’sini oluşturmaktadır.
Burdur hayvancılık konusunda ön planda olmanın yanı sıra tarımının çeşitlendirilmesi noktasında da önemli yol kat etmiştir. Bunun en güzel örnekleri Altınyayla (Dirmil) İlçesinde yapılan kültür mantarı üretimi ülke üretiminin % 16’sını, Tefenni, Karamanlı bölgesinde yapılan rezene üretimi ülke üretiminin % 90’ını, Anason üretimi % 41’ini, Haşhaş üretimi % 11’ini oluşturmaktadır. İnsuyu bölgesinde üretilen taze fasulye yıl itibariyle ülke üretiminin % 3’ünü kapsamakla birlikte, bu bölgede yapılan hasat döneminde pazar payının dörtte bir fasulye ihtiyacı bu bölgeden karşılanmaktadır.

Ayrıca son 5 yıldır önemli bir ekonomik kazanç kapısı haline gelen Yayla Seracılığı konusunda Çavdır İlçesi Söğüt Beldesinde başlayan kümelenme, Gölhisar, Tefenni, Karamanlı bölgesine yayılmış, Tarım ve Orman Bakanlığının örtü altı kayıt sistemine kayıtlı 10.000 dekar sera varlığı ile Ülke genelinde 4. sıraya yerleşmiştir. Üretimin tamamına yakını plastik örtülü sera şeklinde ve yine tamamına yakını domates üretimi şeklinde gerçekleşmektedir.

Ağlasun İlçesi Yeşilbaşköy, Tefenni İlçesi Yeşilköy’de meyvecilik üretimi noktasında yerel bazda önemli kümelenmeler mevcuttur. Yeşilbaşköy’de kiraz yetiştiriciliği, Yeşilköyde’de elma yetiştiriciliği, Bucak Kocaaliler Beldesi’nde yetiştirilen Melli İnciri İlimizin meyvecilik alanında markalaştığı bölgelerimizdir.

Yine Burdur’un iki coğrafi tescilli ürününden biri olan ceviz ezmesinin hammaddesi olan cevizin de 30 bin dekar üretim alanı bulunmaktadır. Üzüm üretimine yönelik bağ alanları 30 bin dekar alanı kapsamakta olup bunun üçte biri Yeşilova İlçesinde yer almaktadır. İl merkezine bağlı Hacılar Köyünde yetiştirilen Dimrit Üzümü, özelikle konum itibariyle Fethiye – Muğla karayolu üzerinde bulunması dolayısıyla tatil bölgelerine yolculuk edenlerin yoğun ilgisini çekmektedir.

Su ürünleri konusunda da önemli bir potansiyele sahip Burdur İli, iç su balık üretiminde yıllık 6000 ton balık üretimi ile Ülkemizde ilk on içinde yer almaktadır.

Burdur İlinin bir diğer tarımsal özelliği örgütlenen çiftçi yapısı ve birlikte hareket edebilen bir üretici kitlesinin varlığıdır. İl geneli 270 tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifi ile her 1.000 nüfusa 1 kooperatif ile örnek bir yapı teşkil etmektedir.

Tarım ve Hayvancılık Şehri Burdur olarak, üreten Türkiye’ye önemli katkılar ve örnek uygulamalar sunulmaya çalışılan tarım sektöründe son yıllarda tüm dünyanın gözdesi olan tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda önemli çalışmalar yapılmaktadır. Burdur aromatik bitkiler konusunda turizm ile birleşen katma değerli bir model yaratma çabasındadır.

Turizm​

Alternatif turizm türlerinin ve ürün çeşitlendirme faaliyetlerinin önem kazandığı günümüzde, Burdur’un sahip olduğu doğal, tarihi ve kültürel varlıklar, sürdürülebilir turizm çerçevesinden bakıldığında birçok bölgemizden daha üstün bir turizm potansiyeline sahiptir.

Büyük bir çeşitlilik gösteren Burdur’daki turizm varlıklarını doğal turizm değerleri (göller, yaylalar, mağaralar vb.) ile tarihi ve kültürel turizm değerleri (höyük yerleşmeleri, antik kent kalıntıları, kervansaraylar, tarihi Türk evleri, camiler, türbeler vb.) olmak üzere iki grup altında incelemek mümkündür.

Afyon, Denizli, Antalya ve Muğla Fethiye İlçesi bağlantı yollarının kavşağında olması Burdur’a, turizm açısından önemli bir avantaj sağlamaktadır.

Türkiye’nin Maldivleri olarak anılan, eşsiz turkuazın tonları, beyaz kumsallarıyla Dünyanın en berrak göllerinden biri olan Salda Gölü, kış turizminde adından sıkça söz ettirmeye başlayan eşsiz göl manzarasıyla Salda Kayak Merkezi Burdur’un önde gelen turizm değerlerinin başında gelmektedir.

UNESCO geçici miras listesinde yer alan Sagalassos Antik Kenti’nin en dikkat çeken yapısı olan Antoninler Çeşmesi, Kibyra Antik Kenti’nin en önemli yapılarından Odeon’un zeminin de bulunan yapım tekniğiyle Dünyada tek olan Medusa başı görenleri büyülemektedir.

Höyük yerleşimleri (Hacılar ve Kuruçay), Sagalassos, Kibyra, Kremna, Bubon, Balboura Antik Kentleri, İnsuyu Mağarası, Susuz Han, İncir Kervansarayı, Ulu Camii, Taşoda, Mısırlılar Evi, Bakibey Konağı (Kocaoda), Çelikbaşlar Evi, Doğa Tarihi Müzesi ve 65 binin üzerinde esere sahip ülkemizdeki sayılı müzeler arasında yer alan Burdur Arkeoloji Müzesi; Burdur’un çok çeşitli kültürel ve tarihi değerlere sahip olduğunu göstermektedir.

Birçok nadir kuş türünün kışladığı Burdur ve Salda Gölleri, Yapraklı ve Karacaören Baraj Gölleri, Aziziye, Kozağaç, Böğrüdelik, Akpınar, Eşeler Yaylaları ve ülkemizde turizme açılan ilk mağara olan İnsuyu Mağarası Burdur’da önemli doğal turizm değerlerinin başında gelir.

Salda, Gölhisar Gölleri ile Yapraklı ve Karacaören Baraj Gölleri su sporları yapmaya son derece elverişli yerlerdir. Balık avcılığı için Karacaören Barajı, Gölhisar ve Karataş gölleri bu fırsatı sunmaya uygundur. Göller arasında bulunan dağ ve tepeler ormanlarla kaplıdır. Zengin fauna ve florası ile eko turizmcilerin dikkatini çekerken ormanlar içerisinde çeşmeleri, en eski medeniyet kalıntıları, göl kıyılarında temiz kumsallar, Türk motifleri ile işlenmiş kilim ve halılar, şifalı suları, kıvrak Teke Yöresi müziği ve folkloru, Burdur’un kültür ve turizmi açısından ön plana çıkan güzelliklerdendir.

Burdur İl Merkezinde şehre hâkim Susamlık ve Serenler Tepeleri misafirlerine Burdur şehri ve göl manzaralı dinlenme, yeme içme ve görsel şölen fırsatı sunmaktadır.

Göller Bölgesi'nin karakteristik özelliklerini ve Anadolu'nun tarihi çeşitliliğini en güzel şekilde yansıtan Burdur, ekoturizm, kültür turizmi ve yayla turizmi açısından Antalya'yı tamamlayıcı bir konuma sahiptir.

Son yıllarda bölgede özelikle başta lavanta olmak üzere aromatik bitkilerle ilgili yapılan çalışmalar, Burdur’da eko turizme canlılık getirmiş ve bölgedeki turizm hareketliliğini artırmıştır. Salda Gölü, Sagalassos, Kibyra Antik Kentleri, Burdur Müzesi, İnsuyu Mağarası, Lisinia Doğa Projesi ve Akçaköy Lavanta Deresi turların yoğun ilgisini çekmektedir.