İçindekiler
Devşirme Nedir?
Devşirme, Osmanlı Devleti’nin, Rumeli, Balkan ve Hristiyan topraklarından yoğunlukta olmak üzere, genç yaştaki yetenekli çocukları, üstün donanıma sahip asker ve yönetici sınıfı oluşturmak amacıyla toplamasıdır. Bu toplama işlemi, bazı kriterlere göre yapılmaktaydı. Devşirmeler, ordu ve ülke yönetiminin önemli bir statüsünü oluşturacağından, seçilirken bazı özellikler aranmaktaydı. Bu yazımızda, adına göre içeriği daha geniş olan devşirme nedir? Neden toplanır ve özellikleri nelerdir sorularını cevapladık.Devşirme Ne Demek?
Devşirmek fiilinden türeyen ve toplanmak anlamına gelen bu sistemin, tarihte önemli bir yeri bulunmaktadır. Devşirme sistemi, Roma ve Bizans İmparatorluğu ile, tarihin eski dönemlerinde belirli süre hüküm sürmüş bazı İslam uygarlıklarında da uygulanmıştır. Osmanlı devletinden önce çeşitli devletler tarafından uygulanan bu sistem, Osmanlı devleti tarafında da uygulanmıştır. Osmanlı devleti, fethettiği topraklardaki genç ve yetenekli çocukları toplayarak, ordu ve yönetimde ayrıcalıklı bir sınıf oluşturmak amacıyla zorlu bir eğitimden geçirmekteydi. Devşirme sistemi olarak adlandırılan bu uygulama, ülkedeki askeri boşluktan kaynaklanıyordu.Devşirme Sistemi Neden Uygulanmıştır?
Osmanlı devleti kurulduğu dönemde, düzenli bir ordusu bulunmamaktaydı. Savaş zamanı, çoğunluğu gönüllü katılımcılardan oluşan askeri birlikler kurulur, savaş bittikten sonra da dağılırlardı. Ancak, kurulduğu dönemden sonra hızla büyüyen, toprakları genişleyen ve fetihlere başlayan Osmanlı ordusu için, düzenli bir orduya olan ihtiyaç giderek artmaktaydı. Padişah 1. Murat devrinde, yoğunlaşan fetihler ve askeri faaliyetler nedeniyle, asker açığı iyice artmıştı. Bunun üzerine, fethedilen topraklardaki Hristiyan çocukların beşte bir oranındaki kısmı toplanarak Pençik sistemi uygulamasına başlandı. Kapıkulu Ocağı’nın kurulmasına sebep olan bu sistem ile, düzenli ordu ihtiyacı tam anlamıyla karşılanamıyordu. En sonunda, Çelebi Mehmet döneminde, Balkanlarda devşirme sistemi uygulanmaya başlandı. Ordu için faydalı olan bu sistem, 2. Murat zamanında kanunlaştırılarak, Anadolu’da düzenli ordunun temelini oluşturan bir sistem haline geldi.Devşirmeler Neye Göre Seçilirdi?
Osmanlı Devletin’de bu sistem uygulanırken, birçok noktaya özellikle dikkat edilirdi. Orduya seçilecek devşirmelerde aranan ilk özellik genç ve yetenekli olmalarıydı. Onun haricinde, dikkat çekmemesi adına sarışın değil, esmer çocuklar seçilirdi. Ordu ve yönetimde kullanılmak amacıyla devşirme sistemi adı altında fethedilen topraklardan toplana çocukların, evin tek çocuğu olması şartı da aranmaktaydı. Bu uygulamalar, kalifiye bir ordu oluşturmak için yapılmaktaydı.Devşirme Siteminin Özellikleri
Yeniçeri ve Bostancı ocaklarının temelini oluşturan bu sistem, Osmanlı Devleti’nin asker ve yönetici açığını kapatmasından dolayı önemli bir uygulamaydı. Osmanlı tarihindeki birçok komutan ve devlet adamı, bu uygulama ile yetiştirilmiş ve ülkenin geleceğinde önemli rol oynamıştı. Ülkenin düzenli ordu ve kalifiye asker açığı, devşirme sistemiyle kapatıldığından bu sistem, Osmanlı Devleti’nde her açıdan büyük gelişmeler yaşanmasını sağlamıştır. Bu sistem ayrıca, önemli devlet adamlarının yetiştirilmesi için de uygulanmaktaydı.Devşirme Sistemini İlk Uygulayan Padişah
Osmanlı Devleti’nde, düzenli ordu açığını kapatmak ve ülke yönetimi açısından istenen özellikte devlet adamları yetiştirmek amacıyla devşirme sistemi ilk kez, Çelebi Mehmet zamanında kurulmuştur. 2. Murat zamanında ise kanunlaştırılarak yasal olarak uygulanmaya başlanmıştır. Aslında bu uygulamanın temellerini Pençik sistemiyle ilk olarak 1. Murat atmıştır. Savaşta esir düşen beş kişiden birinin asker olarak yetiştirilmesi şeklinde uygulanan Pençik sistemi yetersiz kalınca, Çelebi Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’ndan önce de birçok devlet tarafından uygulanan Devşirme sistemini uygulamaya başlamıştır. Bu nedenle, Osmanlı’da devşirme sistemini ilk uygulayan padişah, Çelebi Mehmet olarak bilinmektedir.Tarihteki Ünlü Devşirmeler
Osmanlı Devletin’de uygulanan bu sistemle, ordu için katkılarından dolayı tarih sayfalarına adını yazdıran birçok devlet adamı ve komutan yetiştirilmiştir. Rum Mehmed Paşa, Karamanlı İshak Paşa, Koca Mustafa Paşa, Piri Mehmet Paşa, Sokollu Mehmed Paşa, Piri Ahmed Paşa ve Karamanlı Mehmet Paşa gibi devlet adamları, bu uygulama ile yetiştirilen devlet adamlarıdır.Mimar Sinan Devşirme mi?
Osmanlı Ordusu’na her anlamda katkısı bulunan Mimar Sinan devşirmedir. 1490 yılında Kayseri’de dünyaya gelen Mimar Sinan, 1511 yılında, Osmanlı Devleti tarafından devşirme sistemiyle orduya alınmıştır. Askerlik hayatına Yeniçeri Ocağı’da devam eden ve birçok askeri sefere katılan Mimar Sinan, daha sonra mimarbaşı olarak ölünceye kadar Osmanlı Devleti’ne katkılarını sürdürmüştür.Anlatılanlardan yola çıkacak olursak, devşirme sistemi nedir? sorusuna verilebilecek en net cevap; Osmanlı devleti’nde askeri alanda ve ülke yönetimindeki açığı kapatarak düzenli bir ordu kurmak için, fethedilen yabancı topraklardaki yetenekli çocukların seçilerek, zorlu bir eğitimden geçirilmesidir. Bu eğitim sonrasında ülke yönetimine katılan çocuklar, devlet yönetimi ve ordunun önemli bir kısmını oluşturmaktaydı.
Pençik Ne Demek? Pençik Sistemi Nedir?
Osmanlı Devleti’nde, asker açığını kapatmak için birçok sistem uygulanmıştır. Pençik sistemi, bu uygulamalardan birisidir. Pençik, sözlük anlamı olarak, beşte bir anlamına gelmektedir. Peki sistem olarak pençik ne demek? Neden uygulanmıştır? 1. Murat döneminde, Osmanlı Devleti’nin askeri...
www.topragizbiz.com
Moderatör tarafında düzenlendi: