Ögeday Han (7 Kasım 1186 - 11 Aralık 1241), Cengiz Han'ın oğullarından biri ve mirasçısıdır. Cengiz Han'dan sonra Moğol İmparatoru olmuş ve babasının yarım bıraktığı istilaları ve devlet düzenlemesini tamamlamıştır.Ögeday Han, Cengiz Han'ın yerine geçmesinin ardından özellikle Anadolu topraklarına yönelik seferler düzenlemesi, Türk tarihi içerisinde yer tutmasına olanak sağlamıştır. Cengiz Han'ın eşinden dolayı en sevdiği oğlu olan Ögeday Han, babasının ölümünün ardından kalan mirası aile içerisinde bölüştürmüştür.
Selçuklu Devleti'nin kendisine il olmasını isteyen Ögeday Han, tarih boyunca birçok sefer düzenlemiştir.
Ögeday Han ya da diğer bir telaffuzla Ögeday Kaan döneminde Moğol egemenliği Güney Çin’den Batı Rusya’ya dek genişlemiştir. 7 Kasım 1186'da Gobi Çölü’nde keçede (çadırda) doğdu, 11 Aralık 1241’de Karakurum yakınlarında öldü. Batı kaynaklarında Occoday, Hocotha, Etheracan, Ectais, Ocuai, Türkçe’de ise Oktay adları ile tanınmıştır.
Cengiz Han'ın üçüncü oğludur. Annesi Borta-Koçin (Börte) bir kabile soylusuydu. Cengiz Han bu eşine çok bağlı olduğu için, Börte'den olan oğlu Ögeday'a ayrı ilgi gösterirdi. Moğol geleneklerine göre Ögeday av ve binicilik eğitimi gördü. Cengiz Han’ın en yetkin subaylarından Borohul, kendisine eğitici atanmıştı.Ögeday ve kardeşleri, gençlik yıllarında Cengiz’in en yakın danışmanları oldular. “Orlük” (Prens-kartal) sanı aldılar. Cuci av başkanlığı, Çağatay yasa başkanlığı, Ögeday başdanışman, Toluy ordunun simgesel komutanlığı gibi görevleri yüklendiler. 1203’te Kereyitler’le yapılan Halahalcit Savaşı’ nda Ögeday ağır yaralandı. Ertesi yıl Merkitler, Moğol egemenliğine girdikten sonra Merkit hanının kızı Töregene ile evlendi. 1206’da deneyimli subaylardan Iluge ve Degoi yanına verildi. 1211-1216 arasındaki Çin seferine katıldı.
Kuzey Çin’in istilasından sonra Cengiz Han, öteki oğullarının da görüşlerini alarak Ögeday’i, yasaları, prokokolü öğrenmesi ve yetişmesi için karargâhta bıraktı. Ögeday 1219’da veliaht oldu. Bundan sonra ağabeyleri Harezm seferlerinde bulundu. Ögeday, Cengiz’in ölümü ile ortaya çıkan çözülmeleri durdurmak, genişlemeyi sürdürmek için önlemler aldı. Yeni yasalar hazırladı.
Cengiz han’ın oğlu Ögeday Han’ın İran ve Anadolu topraklarını fethetmek üzere 1241 yılında görevlendirdiği Baycu Noyan’ın komutasındaki 30 bin kişilik Moğol ordusu birkaç yıl sonra da Erzurum’u yağmalayarak kentte büyük katliamlar yaptılar.
Ögeday, 1240 yılında Tataristan'da geleneksel olarak düzenlenen av partisinde fazla içkiden hastalandı. Uzunca bir süre yönetimde etkisiz kaldı. 1241 yılında ölümünün ardından zehirlendiği şüphesiyle bazı cariyeleri ve devlet adamları öldürüldü. Ögeday'ın ölümünün ardından ülkeyi beş yıl boyunca eşi Töregene yönetti. Oğlu Güyük Han 1246 yılında Kağan seçildi. 1249'da Güyük ölünce iki yıllık bir aradan sonra Moğol tahtına Toluy'un oğlu Mengü oturdu.
