Üst
Zonguldak

Zonguldak

Zonguldak
zonguldaka25258d19bfc2585.webp
zonguldaka25258d19bfc2585.webp
Plaka No67
BölgeKaradeniz Bölgesi
Yüzölçümü3.341 km²
Nüfus596.053
Nüfus Yoğunluğu178 kişi/km²
Telefon kodu+372
Rakım10 m
İlçe8
Belediye25
Mahalle176
Köy380
Zonguldak, Türkiye'nin Karadeniz kıyısında bulunan bir ilidir. Zonguldak Limanı, Türkiye'nin Karadeniz ülkeleriyle arasındaki deniz ticaretinde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Türkiye'nin en zengin taşkömürü madenlerini barındırır. Fakat son dönemlerde gelirini tek yön olan taşkömüründen kazanması sebebiyle şehir her geçen gün gerilemektedir. 1995 yılında Karabük'ün il olması sebebiyle sanayi yönünden geri düşmesi şehirden dışarı göçü hızlandırmıştır. Şu anda halen aşırı oranda göç vermektedir.

Zonguldak ili nüfusu 596.053'dür. Bu nüfusun %72,38'i şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu).

İlin yüzölçümü 3.341 km²'dir. İlde km²'ye 178 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 456’dır.)

4 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 İlçe, 25 belediye, bu belediyelerde 176 mahalle ve ayrıca 380 köy vardır.

Zonguldak adı​

Zonguldak ismi Fransızca "zone" ve Türkçe "Göldağı" sözcüklerinin birleşimiyle oluşmuştur.

Zonguldak ve civarındaki kömür ocakları ilk kez Fransızlar tarafından işletilmiştir. Bu dönemde Fransızlar, kömür havzasını belirtmek için bölgede rakımı en yüksek yer olan Göldağı'nı seçmiş ve başına "alan, bölge" anlamına gelen "zone" sözcüğü eklemiştir. "Zone Güldağı" sözü halk arasında zamanla Zonguldak halini almıştır.

Zonguldak Tarihi​

Arkeolojik kanıtlara göre MÖ 2500'lere uzanan bir geçmişi bulunan bölgeye ilk yerleşenler Hattiler, daha sonra ise Hititler olmuştur. Yörenin ilk sakinleri Frig boylarından oluşan Bithin, Mariandin ve Migdon adlı göç topluluklarıdır. MÖ 7. yüzyılda başlayan Batı Anadolu'dan Karadeniz'e Yunan kolonizasyonu sürecinde yörede de ticaret amaçlı limanlar kurulmuştur. MÖ 334'e kadar Perslerin egemenliğinde kalan bölge, Büyük İskender'in Anadolu seferinin ardından kısa bir süre için Makedonyalı subaylarca yönetilmiştir. Pers şatrapı Mithridates'in yöre halkının desteğiyle Batı Karadeniz Bölgesi'nde kurduğu Pontus Devleti'nin parçası olan Zonguldak, Roma İmparatorluğu'nun bu devleti MS 1. yüzyılda yıkmasına dek sürmüş, Roma'nın ikiye bölünmesinin ardından sonra da Doğu Roma toprağı olmuştur. Zonguldak Ereğli bölgesi Hristiyanlığın ilk yayıldığı yerlerden biri olma özelliği kazanmış, bu dönemde İsa'nın havarilerinden Adreas bugün de görülebilen Kutsal İbadet Mağaraları'nda ilk ayinleri düzenlemiştir.

Yöreye Anadolu Selçuklu ordusu 1084 yılında gelmiş ve yöreyi fethetmiştir. Daha sonra ise yöreyi Cenevizliler ele geçirmiştir, beylikler döneminde ise Candaroğulları bölgede hakimiyet kurmuştur. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Amasra’yı almasıyla birlikte Zonguldak ve çevresi tamamen Osmanlıların eline geçmiştir.

II. Mahmut döneminde, 1829 yılında bölgede ilk kömür bulunmuştur. 1848'de ise ilk kömür ocakları açılmıştır. Bu ocakları Belçikalı ve Fransız şirketler işletmiştir.

Zonguldak limanı I. Dünya Savaşı'nda Sarıkamış'a gidecek malzemelere ev sahipliği yapmış, Kurtuluş Savaşı'nda ise SSCB ile ilişkilerde önemli bir rol oynamıştır.

I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919 yılında Fransız şirketlerinin haklarını korumak bahanesiyle Fransız askerleri önce Zonguldak’ı, ardından da Karadeniz Ereğli’yi işgal etmiştir; ancak Zonguldak ve çevresindeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine bağlı güçlerin karşı koymasıyla tehlikeye düşmüşler ve 21 Haziran 1920'de de bölgeyi terketmişlerdir.

zonguldak-geneld597c7d9c077b564.webp
zonguldak-geneld597c7d9c077b564.webp


Coğrafya​

Zonguldak, Batı Karadeniz Bölgesi'nde, Karadeniz’e batı ve kuzeyden kıyısı olan bir ildir. 3.481 km²'lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının binde altısını kaplar. Karadeniz kıyılarından başlayan il toprakları, kuzeyden Karadeniz, kuzeydoğudan Bartın, doğudan ve güneydoğudan Karabük, güneyden Bolu, batıdan ve güneybatıdan Düzce illeriyle çevrilidir. Zonguldak il merkezi kuzeydoğudan Kilimli ve güneybatıdan Kozlu belediyeleri sınırları ile sınırlandırılmıştır. Çalışma alanında topoğrafik eğim % 5 - 10 arasında değişmektedir. Genel olarak çalışma alanı hemen hemen yılın bütün aylarında yağış altındadır. Karadeniz ikliminin tipik göstergesi olan bu durumun yer altı su seviyesini önemli ölçüde etkileyeceği açıktır.

Zonguldak İlçeleri​

Zonguldak İlçeleri
Zonguldak İlçeleri
Zonguldak ilinin Merkez ilçeyle beraber 8 ilçesi vardır.
  • Zonguldak (il merkezi)
  • Alaplı
  • Çaycuma
  • Devrek
  • Gökçebey
  • Karadeniz Ereğli
  • Kozlu
  • Kilimli

Eğitim​

İl genelinde 10 anaokulu, 324 ilköğretim okulu, 59 genel - mesleki lise olmak üzere toplam 389 okulda eğitim ve öğretim yapılmaktadır.

Bülent Ecevit Üniversitesi; Tıp Fakültesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Mühendislik Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ereğli Eğitim Fakültesi olmak üzere 5 fakülte, 3 enstitü, 2 yüksekokul, 6 meslek yüksekokulu, 1 devlet konservatuvarından oluşmaktadır.

Üniversite bünyesinde 32 profesör, 32 doçent, 259 yardımcı doçent, 106 öğretim görevlisi, 43 okutman, 256 araştırma görevlisi, 8 uzman olmak üzere toplam 736 akademik personel görev yapmaktadır.

Ekonomi​

Taş kömürünü bulan Uzun Mehmet
Taş kömürünü bulan Uzun Mehmet
Zonguldak ilde bulunan doğal kaynakların yönlendirdiği bir ekonomik yapı göstermektedir. İl tarım dışı kesimlerin ağırlık kazandığı bir kaç ilden biridir.

Zonguldak, yeraltı kaynakları açısından zengin illerden biridir. Zonguldak’ ta taşkömüründen başka, alüminyum (boksit), demir, manganez, barit, dolamit, kalker, kuvarsit, şiferton yatakları bulunmaktadır. Bunlardan manganez, kalker ve şiferton yatakları işletilmektedir

Taşkömürü Havza Sınırları
İmtiyaz sahası; 3.885 km² si karada, 3.000 km² si de denizde olmak üzere 6885 km² lik bir alanı kapsamaktadır

Kuzeybatı Anadolu Taşkömürü Havzası Zonguldak ve Kastamonu illerinin, Kdz. Ereğli ilçesinden Cide-Azdavay ilçesine takiben 150 km’lik bir sahil şeridi bulunur. Beş ayrı üretim bölgesinde taş kömür rezervleri henüz tam anlamıyla tespit edilmiş değildir. Bilinen rezervler deniz seviyesinden -1200 m derinliğe göre hesaplanmıştır. Bugüne kadar yapılan araştırma ve hesaplamalara göre 2011 yılı sonu itibariyle 515 milyon tonu görünür, 369 milyon tonu mümkün,425 milyon tonu muhtemel ve 8 milyon tonu hazır olmak üzere toplam 1 milyar 317 milyon ton taşkömürü rezervleri belirlenmiştir.

Taşkömürünün Ülke Ekonomisinde Yeri
Başta Demir Çelik olmak üzere enerji, gıda, tehsin, çimento vs. metalürji Endüstrisinin tüm kesimlerinde ihtiyaç duyulan en önemli hammaddelerden biri de metalürji koktur

1970 yılından itibaren ülkemizde gelişen Demir Çelik sektörünün ihtiyacı iç üretimle karşılanamaz olmuş ve ithal taşkömürünün ülke ekonomisine girişi kaçınılmaz hale gelmiştir. 1973 yılında 16 bin ton ile başlayan ithalat, diğer sanayi sektörlerinde de ithalata yönelmesiyle 1997 yılında yaklaşık 9,5 milyon tona ulaşmıştır. 1997 yılı itibariyle taşkömürü üretiminin ülke ekonomisine katkısı 105.9 milyon dolardır

Taşkömürü İşletmeciliğinin Tarihçesi
1829 da taşkömürünün, Zonguldak Ereğli ilçesi Kestaneci köyünden Uzun Mehmet tarafından bulunduğu kabul edilir.

İşletmecilik Başlangıcı ( 1843 - 1848)
1830 - 1848 tarihleri arasındaki arama ve işletmecilik faaliyetleri hakkında çok ayrıntılı bilgi olmamakla birlikte; 1843 tarihli resmi belgelerde, Ereğli ve Amasra’da üretilen “vapur kömürünün” İstanbul’ da pazarlamasından ve gerekli düzenlemelerin yapılmasından sonra devlet hazinesine sağlayacağı katkıdan söz edilmektedir. 1848’ de yapılan inceleme ve düzenlemelerle, Ereğli – Amasra arasında “taş kömürü bulunan yerler” saptanarak “havza sınırları” ilk kez belirlenmiştir.

Zonguldak mutfağı​

Yöre mutfağında ağırlık unlu (buğday ve mısır unu) mamullerden yapılan yemek türlerindedir. Zonguldak ormanlarında belki dünyanın en lezzetli kestanesi kuzu kestanesi yetişmekte olup, mevsiminde toplanan kestane suda haşlanarak tuzlama bütün olarak fırında kavrulmasıyla kavşak, çizilerek ateşte pişirilmesiyle kebap (kömme) biçiminde değerlendirildiği gibi kurutularak da saklanır. Türkiye'de sadece Karadeniz Ereğli'de yetişen Osmanlı Çileği, orman altı bitki örtüsü içinde yer alan dağ çiçeği, kızılcık (kiren), kuşburnu, böğürtlen, fesleğen, nane, defne, karayemiş, ahlat yöre mutfağında değişik kullanma biçimlerinde değerlendirilmektedir.

Gezilecek Yerler​

Halil Paşa Konağı (Ereğli Müzesi)
Halil Paşa Konağı (Ereğli Müzesi)
Zonguldak, tarihi milattan öncesine dayanan ve bu geçmişi nedeniyle tarihin her döneminden izler taşıyan bir şehridir. Bu nedenle Zonguldak tarihi zenginliklerinin yanında, doğal güzellikleri, gölleri, plajları ve doyulmaz yeşil bitki örtüsüyle ziyaretçilerine farklı tatil olanakları sunmaktadır. Zonguldak tarih boyunca Anadolu topraklarının Karadeniz’e açılan liman şehri olmuştur. Bu nedenle kentte yer alan tarihî eserler ve alanlar mutlaka görülmelidir.

Zonguldak'ta görülmesi gereken yerlerin ilk sıralarında Halil Paşa Konağı (Ereğli Müzesi), Tieion Antik Kenti veFilyos Kalesi geliyor. Zonguldak’ın doğal güzelliklerini yaşamak ve fırsatınız varsa denizin de tadını çıkarmak için görmeniz gereken yerler ise; Kozlu Ilıksu Kaplıcası, Gökgöl Mağarası, Cehennemağzı Mağaraları, Filyos Plajı, Fetih Çınarları, Çitdere Tabiat Koruma Alanı, ve Kızılcapınar Baraj Gölü'dür.

Tarihi camiler
  • Hidâyetullah Câmii,
  • Gâzi Süleymân Paşa Câmii,
  • Orhan Gazi Camii (1200 yıllık)
Yaylalar
  • Bölüklü yayla
  • Alaplı / Gümeli Yaylası

Ulaşım​

Zonguldak Havalimanı
Zonguldak Havalimanı
Zonguldak, Ülkemiz ana karayolu güzergahları üzerinde değildir. İstanbul yönünden gelenler Düzce sapağından girip, kara ile denizin birleştiği kıyı şeridini izleyerek; Ankara yönünden gelenler ise Yeniçağa (Bolu- Gerede arası) yol ayrımından başlamak üzere bir orman denizinden geçerek Zonguldak'a gelirler.

Karayolunu tercih edenler kışın çam ormanlarının yeşilliğindeki kar manzaralarını, baharda yeşilin her tonunu, güz mevsiminde de bir renk cümbüşüne dönüşen doğayı izleme fırsatı bulurlar.

Zonguldak, mavi ile yeşilin kucaklaştığı şirin, serin bir coğrafyaya; kara, deniz, hava ve demiryolu gibi farklı ulaşım olanaklarına sahiptir. Çevre şehirlerden karayolu mesafeleri; Zonguldak Bartın’a 50 kilometre, Bolu’ya 82 kilometre, Karabük’e 75 kilometre, Düzce’ye 86 kilometre, Kastamonu’ya 166 kilometre ve Sakarya’ya 139 kilometre uzaklıktadır.

Zonguldak festivalleri​

Zonguldak’ta çok fazla olmasa da belirli sayıda festival ve yöresel şenlik düzenlenmektedir. Yıl boyunca düzenlenen kültür ve sanat etkinlikleri ve festivaller yerel halk dışında Zonguldak’ı ziyarete gelen misafirlere de hoş vakit geçirme imkânı sunmaktadır. Siz de Zonguldak geziniz sırasında bu festivallere rastlarsanız, katılabilir tatilinize farklı bir aktivite olanağı bulabilirsiniz. Zonguldak’ta düzenlenen festival ve şenliklerden bazılarının tarihleri;
  • Yayla ve Bal Festivali (14 - 20 Haziran)
  • Karadeniz Ereğli Osmanlı Çileği Kültür Festivali (18 Haziran)
  • Zonguldak Karaelmas Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali (21 Haziran)
 
Şehir  Van
Şehir  Aksaray
Geri
Üst